Жоспары:
Жаңа банктік қызметтер мен өнімдер, олардың талдау әдістері
I. Жаңа банктік қызметтер...................................................................................2
1.1 Лизинг........................................................................................................4
1.2 Факторинг................................................................................ .................5
1.3 Консалтинг пен траст...............................................................................7
II. Коммерциялық банктік операциялары
Актив операциялары................................................................................9
2.2 Пассив операциялары ..........................................................................12
III. Банк қызметін талдау
3.1 Банктік қызметті бақылау мен қадағалау.............................................15
3.2 Рентабельділікті талдау әдістері...........................................................22
Пайдаланылған әдебиеттер
I. Жаңа банктік қызметтер
Банктік қызметінің мәні оларды басқа органдардан ажырататын функцияларды
Банк қызметін – банктің клиент мүддесі үшін белгілі
Қазіргі кезде негізгі дәстүрлі қызметтерге бұрынғыша салымдар тарту
Қазіргі кезде әмбебап банктер банк қызметтерінің және қаржылық
Коммерциялық банктердің желісі ақша нарығының қалыптасуына ықпал етеді,
Коммерциялық банктер негізінен өз клиенттерінің шаруашылық қызметтеріне қызмет
« Қазақстан республикасындағы банктер және банктік қызметтер туралы
ақылы негізде депозиттерді тарату;
клиенттер мен банк-корреспонденттердің шоттарын жүргізу және оларға кассалық
қайтарымдылық, мерзімдік және төлемділік шарттарымен заңды және жеке
инвестицияланатын қаражаттар иелерінің немесе иемденушілердің тапсырмалары бойынша капиталдық
заңда көрсетілген тәртіппен өз бағалы қағаздарын шығару (
төлем құжаттарын сатып алу, сату және сақтандыру, олармен
ақшалай нысанда орындауды қарастыратын үшінші тұлғалар кепілдеме және
тауар тасымалын талап ету құқын, сатып алу және
тауар тасымалын талап ету құқын, сатып алу және
банктік операциялар бойынша брокерлік қызметтерді көрсету, клиенттердің тәуекелі
клиенттер үшін құжаттар мен бағалылықтарды сақтандыру бойынша
коммерциялық мәмілелердіқаржыландыру, сондай-ақ сату құқынсыз (форфейтинг);
клиенттердің тапсырмалары бойынша сенімдік операцияларды
банктік қызметпен байланысты кеңес беру қызметін көрсету;
лизингтік операциларды жүзеге асыру.
Ұлттық банкінің арнайы лицензиялары бар болса, банктер
Осы операцияларды топтай отырып, олармен атқарылатын негізгі қызметтерді
уақытша бос ақшалай қаражаттарды жинақтау (депозиттік операциялар);
экономиканы және халықты несиелендіру (активтік операциялар);
қолма – қолсыз есеп айырысуларды ұйымдастыру және жүргізу;
инвестициялық қызметі;
клиенттерге басқа да қаржылық қызметтерді көрсету.
1.1 Лизинг
Лизинг операциясы деген жолдаушы кәсіпорындардың ұзақ мерзімге машиналарды,
Шынында да , банк жетекшілері пайдан ыжоғарылатуға
Мұның барлығы белгілі бір шамада бір-біріне қарама-қайшылық тудырады,
Банк үшін негізгі тәуекелдік түрлері оның портфеліен байланысты
Тәжірибеде төрт басты портфельдік тәуекелдік түрлері белгілі: несиелік,
1.2 Факторинг
Факторинг деген өнімдерді сату процесінде контрагенттердің арасында туындайтын
Қарыз беру мәселесін шешерде банк жеткізушінің несие қабілеттілігін
Нарықтық қатынастардың қалыптасуына байланысты тәуекелдік түсінігі банктер өміріне
Қазізгі кездегі банктік нарық тәуекелдіксіз мүмкін емес. Ол
Банк тәуекелдігі дегеніміз не ? Тәуекелдік негізінде
Банктік қызметке тән тәуекелдікті сипаттайтын жалпылама көрсеткіш ретінде
Банктер өз қызметі барысында белгілі бір шығындар шығарады.
Табысты толық ала алмай немесе көзделген
1.3 Консалтинг пен траст
Әдетте бәсеке деп белгілі бір нарықтағы заңды тұлғалар
Бірінші белгісі –капиталдар нарығында қаржылай қызмет көрмететін көптеген
Екінші белгісі - әрбір нарыққа қатысушыларда толық
Үшінші белгісі – барлық қатысушылардың нарыққа шығарылатан қаржылық
Төртінші белгісі – ешбір қатысушы басқа қатысушылардың қабылдаған
Бәсекелестік кез келген істе керек және ол еркін
Сонымен, біз қай бәсеке банктік қызметте болатыны
Демек, нарық шаруашылығындағы банктік қызметтің басты бәсекесін
Банк стратегиясы төмендегідей қағидалардан құралады:
қалай да арзанға сатып алу;
қызметтерді сақтау.
II. Банктік қызметтің операциялары
2.1 Банктік қызметтің пассив операциялары
Пассив операциялары - олар өз қарауына әр түрлі
Пассив операцияларына мыналар жатады:
салым қабылдау (депозиттер);
клиенттерге шоттар
банктерге) ашу және оларды жүргізу;
өзінің бағалы кағаздарын шығару (облигация, вексель,
депозиттік және жинақ сертификаттары);
банкаралық несие алу,
репо операциялары;
суровалюталық несие алу.
Банктің капиталы өз қаражаты, тартылған қаражат және эмиссияланған
Банктің резерв капиталы ағымдагы пайдадан бөлінген сомадан құрылады.
Бөлінбеген пайда шоты деген - ол арадағы транзит
Коммерциялық банктердің өзгешелігі ~ олардың өзгенің қаражатымен қызмет
Коммерциялық банк кәсіпорындардың, ұйымдардың, мекемелердің, халықтың және басқа
Басқарылатын ресурстар банкке тартылган мерзімдік депозиттерді және банкаралық
Ағымдағы пассивтер есептесу, ағымдагы және корреспонденггік шоттардағы қалдықтардан
Салым - ол белгілі бір шартпен иесінің банкке
Ақша каражаттарын салымға
Салымдар әр түрлі белгілерге байланысты жіктеледі. Салушысына қарай
Талаппен алынатыи салымдарда есептесу, ағымдағы және бюджеттік шоттарда
Мерзімді салымдар - ол салыну мерзімі және пайыздық
2.2 Актив операциялары
Банктің жинақтаған ресурстарын табыс табу және өтімділігін қамтамасыз
Актив операциялары негізінен төрт топқа бөлінеді:
Несие - есептеу операциясы, оның
несиелік портфелі калыптасады;
Инвестициялық операциясы , ол инвестициялык
Кассалық және есептесу операциялары - банктің клиенттерге көрсететін
Басқа операциялар.
Несие-есептеу операциялары - ол банктің несие ресурстарын орналастыру
Коммерциялық банктердің клиенттеріне беретін қарызын біраз белгілерге байланысты
борышқордың типіне байланысты - кәсіпорынға, үкіметке
пайдаланатын мерзіміне байланысты - қысқа мерзімді (1
қызмет ету ортасына
борышқордың қай
қамтамасыз етілуі
• өтеу тәсіліне қарай - бір уакытта және
Несиені банктер несиелеудің мына негізгі қағидалары сақталғанда ғана
Көптеген мемлекеттерде қарыз белгілі бір несиелік шектеумен (лимит)
Ал кейбір мемлекеттердің (Ұлыбритания, Канада) банктері несиені шектеуді
Берілетін несиенің келемі көптеген мемлекеттерде несие линиясының мөлшерін
III. Банктік қызметтің талдауы
3.1 Банктік қызметті бақылау мен қадағалау
Еліміздің банк жүйесіне бүгінгі таңда бәсекелестіктің өрістеуі мен
Қазіргі кезеңде банк жүйесінің болашағы көп ретте экономиканың
Бүгінгі күні экономикалық процестің барлық қатысушылары мен тұтастай
Жекелеген банктің жұмыс істеуінің әр түрлі жағдайын қарастырғанда
Рентабельділікті анықтауда ең кең тараған әдістің бірі пайданы
пайда
AP=
активтердің жалпы сомасы
Мұндағы AP – активтер рентабельділігі .
Бұл көрсеткіштің экономикалық түсіндірмесі банктік активке салынған қаражатының
AP – н келесідей үлгіде көрсетуімізге болады:
AP көрсеткіші пайда маржасы мен активтер табысына тікелей
Активтер рентабельділігінің көрсеткіштері берілген 1- кестеден көрініп
Жоғарғыдағы формуладан көріп тұрғанымыздай активтер рентабельділігін көтеру бір
1- кесте
Жыл басы Активтер
дің жалпы сомасы, млн теңге Жиын
тық табыс, млн теңге Пайда, млн теңге Табыс
тағы пайда мөлшері
% Активтер табысы
% Актвтерге келетін пайда
%
1.01.97 20149.580 5038.202 790.102 15.68 25.0 3.92
1.01.98 34959.676 6744.673 861.126 12.76 19.3 2.46
Банк рентабельділігін анықтаудағы келесі маңызды көрсеткіш- пайданың
Капиталдың экономикалық қайтарымдылығын бейнелейтін ҚР деңгейіне әсер ететін
Капитал рентабельділігін талдаудың факторлық макетін өзара мультипликативті
КР көрсеткішін оны анықтайтын факторларға ажырату арқылы әрбір
Жоғарыдағы банк бойынша КР көрсеткішін факторлар бойынша айқындап
1996 – 1997 жылдардағы рентабельділік көрсеткіші (%)
Көрсеткіштер 1996 1997
КР 23.75 10.22
ПМ 15.68 12.76
АТ 25 19.3
КМ 6.06 4.15
Көрсетілген факторлардың капитал рентабельділігі деңгейіне әсерін талдауды келесідей
КРО= ПМО1*АТО2*КМО3=15.68*25*6.06=23.75%
КРО1=ПМ1*АТО2*КМО3=12.76*25*6.06=19.33%
КРО2=ПМ1*АТ2*КМО3=12.76*19.3*6.06=14.92%
КР1=ПМ1*АТ2*КМ3=12.76*19.3*4.15=10.22%
Жасалған есептеулер капитал рентабельділігінің 23.75 проценттен
1) пайда маржасының, яғни пайданың табыстардағы көлемінің кемуі
2) активтер табыстылығының 25 проценттен 19.3 процентке дейін
КРО2-КРО1= 14.92% -19.33%=-4.41% ;
3) капитал мультипликаторы мәнінің төмендеуі КР-ны 4.7 проценттік
Қаржылық леверидждің банк қызметінің рентабельділігіне әр түрлі
Келесідегідей прапорция сақталса, банк жұмысы пайдалылығы тұрысынан ол
, мұндағы i –қарызға алынған,
тартылған қаражаттар құны.
Егер АТ