ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ
ҚАЗТҰТЫНУОДАҒЫ ҚАРАҒАНДЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Экономикалық қатынастарды
құқықтық реттеу кафедрасы
РЕФЕРАТ
«Нарықтық экономикада салықтың алатын орны»
Орындаған: Белгібаев А.М.
Қабылдаған Амантай А.А
Қарағанды - 2010
ЖАСПАР
1. Нарықтық экономикада салықтың алатын орны
1.1 Салық ұғымы, тарихы және
1.2 Салықтар: типтері және эволюциясы
1.3 Салық салудың принциптері мен түрлері
2. Қазақстан Республикасындағы салықтар және салық
2.1 Қазақстан Республикасындағы салық жүйесінің қалыптасу
2.2 Салық алуды ұйымдастыру
2.3 Қазақстан Республикасының салық түрлері.
Кіріспе
Мемлекеттік бюджеттің түсімдерінің ең басты көзі
Салық мәлімдемесі төлеушілердің өз табыстарының мөлшері
Табыс салығын алу белгілі бір төменгі
Қазіргі кездегі салықтардың маңызы мен рөлі
Менің курстық жұмысымның мақсаты – Қазақстан
I Нарықтық экономикада салықтың
1.1 Салық ұғымы, тарихы және
Ұйымдық–құқықтық жағынан салықтар – бұл мемлекет
Салықтар қаржының бастапқы категориясы болып табылады.
Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық-экономикалық құрылысы
Қазақстан Республикасы Конституциясының 35-ші бабында: заңды
Салықтарды ежелден салық жүктемесін (салық ауыртпалығын
1. пайда (алынған игіліктер ) қағидаты;
2. «қайыр көрсету» (төмен қабілеттілігі )
Алынған игіліктерге және төлем қабілеттілігіне салық
Салықтың Ұтымды ұйымдастырудың классикалық қағидаттарын бұрын
1. салық салық төлеушінің әрқайсысының табысына
2. салықтың мөлшері мен оны төлеу
3. әрбір салық салық төлеуші үшін
4. салықты алудың шығындары өте аз
Бұл қағидаттарды пайдалану салық салудағы зорлық-зомбылықты
Салық төлеуші салық заңнамасына сәйкес салықтың
Салық салу мәселелерін реттейтін нормативтік-құқықтық актілер
Салықтардың әлеуметтік- экономикалық мәні мен мазмұны
Фискалдық функция- барлық мемлекеттерге тән негізгі
Салықтардың реттеуші функциясы мемлекеттің экономикалық қызметінің
Қайта бөлу функциясы арқылы түрлі субъектілер
Мемлекет салық саясатын – салық саласындағы
Нарықтық қатынастардың қалыптасу жағдайындағы салық саясатының
1.2 Салықтар: типтері және эволюциясы
Салық, алым, баж және басқа төлемдер
Мемлекетке түсетін салықтардың, алымдардың, баждардың және
Салық жүйесі мемлекеттің сәйкес заңдылық актілеріне
• салықтың субъектісі, немесе, салық төлеуші
• салықтың объектісі – салық есептелетін
• табыстың көзі – есебінен салық
• салық ставкасы – салық салыну
Тұрақты, пропорционалдық, прогрессивтік, регрессивтік салық ставкалары
Тұрақты ставкалар – табыстар көлемінің мөлшеріне
Пропорционалдықтар – салық объектісіне , оның
Прогрессивттік ставкалар – табыстың өсіп отыруына
Регрессивттік ставкалар – табыстың өсіп отыруына
Төлем жасау қабілеттілігіне байланысты салықтар тікелей
Тікелей салықтарды салық субъектілері тікелей төлейді.
• азаматтарға салынатын табыс салығы және
• мүлік салығы, осының ішінде меншікке
Жанама салықтар – бұл белгілі тауарлар
• үстеме құнға салынатын салық, акциздер
• мұрагерлік салық;
• жылжымайтын мүліктермен және құнды қағаздармен
Дамыған елдердегі салық салу тәжірибесіне жүгінсек,
Табысқа салынатын салықтар физикалық тұлғаларға салынатын
Индивидуалдық табыс салығы – бұл жеке
Соңғы жылдары табыс салығының ставкасын төмендеу
Заңды тұлғаларға табыс салығы – корпорациялардың
Корпоративтік салық фирмалардың салық төлемдердің басым
Салықтың дамыған елдердің көбінде қолданылатын маңызы
Дамыған елдердің салық жүйесі салықтарды кәсіпкерлікті
Жанама салықтың қатарында кеден , баж
1.3 Салық салудың принциптері мен түрлері
Салық салу жүйесінің басты буыны –
Салық салу тарихында жоғары пайдаға салық
Капитал ісінен алынатын салық корпорациялардаың бағалы
Жанама салықтар бүгінде үш түрде көрінеді:
Фискалды, монопольды салық мемлекеттің монопольды өндіретін
Жанама салықтың қатарына кеден, баж алымдары
Жергілікті әкімшіліктің қажеттіліктерін өтеуге өз салықтары
Салық арқылы реттеу әдістері салалардың бәсекелестігін
Мемлекттік бюджет пен салық ставкасының арасындағы
Лаффердің қисық сызығы.
II. Қазақстан Республикасындағы салықтар және салық
2.1 Қазақстан Республикасындағы салық жүйесінің қалыптасу
«Салық» ұғымымен «салық жүйесі» ұғымы тығыз
1991 жылға дейін, яғни КСРО ыдырағанға
1991жылғы желтоқсанның 25-інен бастап біздің елімізде
Қазақстан Республикасының Үкіметі 1995 жылдың басында
Қазақстан Республикасы Президентінің 1995 жылғы сәуірдің
Салықтардың, олардың төлеушілердің, салықтарды алу әдістерінің,
Барлық өркениетті елдерде салықтардың бүкіл жиынтығы
Салық салу объектілері бойынша;
Салықты алатын және салықтан жиналған сомаға
Пайдалану тәртібі бойынша;
Объектінің экономикалық белгісі бойынша.
Салықты алатыын және оған билік жасайтын
Пайдалану тәртібіне қарай барлық салықтар жалпы
Объектінің экономикалық белгілері бойынша табысқа салынатын
Салық салу объектілерін есепке алу және
Бірінші жағдайда салықты есептеу мен оны
Мағлұмдамада салық төлеушілер табыстың көлемін, қажетті
Жеке табыс салығы бойынша мағлұмдаманы мынадай
Төлем көзінен салық салынбайтын табыстары барлар;
Тұрғын үй салу мен осындай құрылыс
Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлерден табыстар
Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлердегі шетел
Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес
Қазақстан Республикасы Парламентінің депутаттары, судьялары табыс
Салық төлеушіден салық мағлұмдамасын табыс етудің
Үшінші әдіс бойынша салық төлеуші жұмыс
Төртінші әдіспен салық кәсіпкерлік қызметтің сан
Салық есебінің екі әдісі қолданылады:
1) кассалық әдіс;
2) есептеу әдісі.
Кассалық әдіске сәйкес табыстар мен шегерімдер
Есептеу әдісі бойынша табыстар мен шегерімдер
Қазақстан Республикасының салық жүйесі салықтардың, алымдардың
Қазақстан Республикасының салықтарның, салық сипатындағы алымдардың
1. Салықтар:
1. Корпорациялық табыс салығы.
2. Жеке табыс салығы.
3. Қосылған құнға салынатын салық.
4. Акциздер.
5. Жер қойнауын пайдаланушылардың салықтары мен
6. Әлеуметтік салық.
7. Жер салығы.
8. Көлік құралдарына салынатын салық.
9. Мүлікке салынатын салық.
2. Алымдар:
1.Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркегені үшін алынатын
2.Жеке кәсіпкерлерді мемлекеттік тіркегені үшін алынатын
3.Жылжымайтын мүлікке құқықтарды және олармен жасалған
4.Радиоэлектрондық құралдарды және жиілігі жоғары құрылғыларды
5. Механикалық көлік құралдары мен тіркемелерді
6.Теңіз, өзен кемелері мен шағын көлемді
7. Азаматтық әуе кемелерін мемлекеттік тіркегені
8. Дәрі-дәрмек құралдарын мемлекеттік тіркегені үшін
9. Автокөлік құралдарының Қазақстан Республикасының аумағы
10. Аукциондардан алынатын алым.
11. Елтаңбалық алым.
12. Жекелеген қызмет түрлерімен айналысу құқығы
13. Телевизия және радио хабарларын тарату
3. Төлемақылар:
1. Жер учаскелерін пайдаланғаны үшін төлемақы.
2. Жер бетіндегі көздердің су ресурстарын
3. Қоршаған ортаны ластағаны үшін төлемақы.
4. Жануарлар дүниесін пайдаланғаны үшін төлемақы.
5. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды пайдаланғаны
6. Орманды пайдаланғаны үшін төлемақы.
7. Раиожиілік спектрін пайдаланғаны үшін төлемақы.
8. Кеме жүретін су жолдарын пайдаланғаны
9. Сыртқы (көрнекі) жарнаманы орналастыру үшін
4. Мемлекеттік баж.
5. Кеден төлемдері:
1. Кеден бажы.
2. Кеден алымдары.
3. Төлемақы.
4. Алымдар.
Салықтардың және бюджетке төленетін басқа да
Салық жүйесі өзінің құрамына мемлекеттік салық
«Салық» және «Салық салу» ұғымдарын ажырата
2.2 Салық алуды ұйымдастыру
Салық салуды ұйымдастыру салық қатынастары нысандарының
Қазақстан Республикасының қазіргі салық жүйесі салықтарды
Негізгі салық элементтеріне мыналар жатады: салық
Салық субъектісі немесе салық төлеуші. Ол
Салық салынушылар – нақты салық ауыртпалығы
Салық объектісі. Мүлік пен іс-әрекеттер салық
Салық базасы. Салық базасы – салық
Салықтың негізгі базасы мыналар болып табылады:
Табысқа салынатын салық. Бұған корпорациялық табыс
Тауарға салынатын салықтар. Олар қосылған құнға
Капиталға салынатын салық. Оған жер салығы,
Салық мөлшерлемесі. Салық мөлшерлемесі – салық
Салық кезеңі. Жекелеген салықтар мен басқа
Салықпұл – субъектінің бір объектіден төлейтін
Салық жеңілдіктері – заңнамаға сәйкес төлеушілерді
Салық салынбайтын минимум – салық салудан
Табыстың есептелген сомасынан шегерілетін шегерімдер (асыраудағы
Салық салынатын табыстың құрамына кіріктірілмейтін сома
Салық салудың жеке субъектілері мен төлеушілердің
Салық жеңілдіктеріне сонымен қатар төлеу мерзцмцн
Жеңілдік кезеңі – салықтар бойынша заңмен
Салық төлеушілер мен салық органдарының құқықтары
Салықтық бақылау– салық службасы органдарының салық
Салықтық бақылау мынадай нысандарда жүзеге асырылады:
• Салық төлеушілерді тіркеу есебі;
• Салық салу объектілері мен салық
• Бюджетке түсетін түсімдерді есепке алу;
• Қосылған құнға салынатын салықты төлеушілерді
• Салық тексерістері;
• Камералық бақылау;
• Салық төлеушілердің қаржы-шаруашылық қызметінің мониторингі;
• Фискалдық жады бар бақылау касса-машиналарын
• Акцизделетін тауарлардың кейбір түрлерін таңбалау
• Уәкілетті органдарға бақылау жасау.
Кедендік бақылау агенттігі өз құзыры шегінде
Салық құпиясын салық төлеуші және оның
Салық заңнамасын бұзған салық төлеушілерге олардың
2.3 Қазақстан Республикасының салық түрлері.
Қазақстан Республикасының салықтары екі түрге бөлінеді.
Жанама салықтар – жоғарыда атап өткеніміздей,
Жанама салықтың ішіндегі ең маңыздысы 1992