ЖОСПАР
КІРІСПЕ------------------------------------------------------------------------------3
І. Сапа және оның теориясы -------------------------------------------------7
1.1 Сапа көрсеткіштерінің мәні мен қызметі ---------------------------------7
1.2 Тауар сапасының бәсекеге жарамдылығы --------------------------------8
1.3 Сапа көрсеткіштері
ІІ. Сапаны басқару -----------------------------------------------------------------11
2.1 Өнім сапасын басқару жүйесі --------------------------------------------11
2.2 Стандарт және стандарттау ұғымы ---------------------------------13
2.3 Сапаға қойылатын талаптар ---------------------------------------------------
ІІІ. Қазақстан Республикасындағы сапа менеджменті жүйесін жетілдіру 15
Қорытынды -----------------------------------------------------20
Пайдаланылған әдебиеттер -----------------------------------------23
Қосымша ----------------------------------------------------------24
КІРІСПЕ
Зерттеу жұмысының өзектілігі. ХІХ – ғасырдың француз экономисті
Осы классикалық ереже еркін, жетілген нарықтық
Осы дәуір, еркін бәсеке дәуірі
Осы бойынша америка ғылымы, экономист,
Қазіргі жетілмеген, бағалық емес бәсеке жағдайында
Әлемдік қауымдастықтың қазіргі экономикасы
Ақпараттық дәуірде тұтынушылардың мұқтаждықтары мен
Фирма, егер ол нарықта үлгеруге
Зерттеудің мақсаты мен тіндеттері. Жалпы қабылдағандай, фирма
Микроэкономика саласындағы мамандардың бағалауынша кез –
үлкен икемділігі, өнім ассортиментін тез өзгертуге және
фирма жаңа технология мен өндірісті
фирмаға өзінің өнімінің сапасын және
Нарықты орта жағдайында және кәсіпорынның
Сондықтан да барлық кәсіпорындар меншік
өндірістік қызмет, бұл қоғамдық тұтынуды
алынған табысты бөлу мен мақсатты қолдану
жаңа жағдайда кәсіпорын өндірілген өнімді
жаңа жағдайда кәсіпорын иығына
Экономикалық бизнес саласындағы кәсіпкер жетістігін, олардың
1. нарықтық тұтыныстардың құрылымын дұрыс
2. кәсіпорынның мақсатын анықтап, адамдады
3. нарықтық ортаның жағдайында кәсіпорынның
4. менеджмент жүйесін қолдана отырып, ішкі ортаны
І Сапа және оның теориясы
1.1 Сапа көрсеткіштерінің мәні мен қызметі
Қазіргі нарықтық экономика негізінде шығарылган өнімнің сапасына басқалай
Өз кезегінде бәсекеге жарамдылық екі көрсеткішке байланысты —
Өнімнің сапасы — бұл белгілі мұқтаждылықты қанағаттандыруға үлкен
Өнімнің сапа деңгейі оның сапалық көрсеткіштері жүйесі негізінде
Сапаның көрсеткішін анықтау оның саңдық маңызын өзін өзі
өлшеуші әдіс (аснаитар, приборлардың көмегімен);
тіркеу әдісі — бұл тіркеуге және есептеуге негізделген.
есептеу әдісі — өнімнің сапасы жөніндегі көрсеткіштерді анықтау
органолептік әдіс — адам мүшесін сезу-көру, есту, дәм,
социологиялық әдіс — өнім, оны нақты немесе тұтынушылардың
сарапшылық әдіс — мамандар тобы арқылы іске асырылады.
Практикада өнімнің сапа деңгейін бағалау үшін көрсеткіштер жүйесін
Сапаны жинақтап қорыту көрсеткіштері жалпы сапада немесе кәсіпорындарда
• сұрыптылығы;
• маркасы;
• жүктелімі;
• пайдалы заттың мазмұны;
• өнімнің дүниежүзілік стандартына сай үлесі, т.б.
1.2 Тауар сапасының бәсекеге жарамдылығы
Нарықтық жағдайда тұтынушының қанағаттануы тауарға деген өзінің ерекшелігінің
Өнімнің бәсекеге жарамдылығы ерекше жағдайын қанағаттандыруына мүмкіндік беретін
Сонымен, тауарға бәсекенің жарамдылығын, оның сапалың және құндық
Бұл маңызды көрсеткішті анықтаудың бірнеше тәсілдері белгілі. Олардың
Бірінші тәсіл. Техникаға бәсекенің жарамдылығын анықтайтын белгісі -
Бт = Бс Шт
мұнда, Бт — тұтыну бағасы
Бс — сатылу бағасы
Шт — бұл өнімді тұтынушылардың шығындары
Екінші тәсіл. Тауардың бәсекелестік жарамдылығын анықтағанда бұл тәсіл
Үшінші тәсіл. Бұл тәсіл техниканың деңгейін және сату
КК = ККэ ККт ККс
мұнда, КК — тауар деңгейінің кешенді
ККэ — эстетико-аргономикалық деңгейінің кешенді көрсеткіші;
ККт — техникалық деңгейдің кешенді көрсеткіші;
КҚс — көрсеткіш кешенінің сектімділігі.
Төртінші тәсіл. Бұл тәсілде бәсекеге жарамдылықтың деңгейі қалай
Қорыта айтқанда, біздің республикада өткізіліп жатқан нарыққа көшу
1.3 Сапа көрсеткіштері
Сапаны басқаруда көрсеткіштердің екі тобын ажыратқан жөн:
әр түрлі саладағы сапаның көрсеткіштері;
нақты позициялар бойынша сапа көрсеткіштерінің жүйесі.
А. Әр түрлі саладағы сапа көрсеткіштері.
Көрсеткіштердің алғашқы тобы өндіріспен байланысты:
атқарумен түзетулердің көлемі.
Жұмыс жүктемесіндегі (нарядтағы) қателер.
Жарамсыз деп табылған бұйымдар проценті.
Екінші топ – сапаны қамтамасыз ету.
Қате жасалған партия проценті.
Құрылымды өзгерту мөлшері.
Есеп айырысудағы және шоттарды ресімдеудегі қателіктер.
Түзету шарасын өткізгенге дейінгі циклдің ұзақтығы.
Үшінші топ – бухгалтерлік есеп:
Мерзімі өткен төлемдер проценті;
Жаңылыс бухгалтерлік жазбалар;
Төлем тізімдемесіндегі қателер;
Ақпарат алу туралы өтінімдерді қанағаттандыру.
Төртінші топ – маркетинг:
Болжамдық жорамлдың дәлдігі;
Қате толтырылған тапсырыстар мөлшері;
Мәмілелердегі қателер;
Ақпарат алу уақыты.
Бесінші топ – ақпараттық қызмет көрсету;
график бойынша шығарылмаған есеп берулер саны;
бағдарламадан табылған қателер;
мәтінде өзгертілгендер саны;
Ақпаратты алу уақыт
2 Сапаны басқару
2.1 Өнім сапасын басқару жүйесі
Өнімнің сапасын басқару — бұл белгілеу, камтамасыз ету
Соңғы кездерге дейін кәсіпорындарда сапа проблемасын шешу кезінде
Өнімнің сапасын басқаруды жетілдіруде отандың өндірушілердің алдына қойылатын
• өнімнің сапалылығын басқару жүйесіне маркетинг
• тұтынушыға және
• өнімнің өмірлік
Сапаны басқару жүйесін енгізу кәсіпорында мынадай міндеттерді шешуге
• жоғары сапалы өнімнің тұрақтылығын қамтамасыз ету;
• өнім көлемін ұлғайту және оны сататын нарықты
• жоғары бағада
• өнімнің бәсекеге жарамдылығы және
Сонымен, өнімнің сапасын басқару
• Кәсіпорындарда шығарылатын өнімдердің сапасы - нарықтық
• Халықаралық тәжірибе көрсеткендей, сапалылықты арттыру қызметі жүйелік
• Өнімнің сапасын басқару стандарттауға негізделеді Ол ұлттық
• Дайындалған өнімнің
• Өнімнің сапасын
2.2 Стандарт және стандарттау ұғымы
Стандарт — бұл қағида бойынша көптеген мүдделі жақтардың
Республикада қолдапылып жүрген стандарттың жүйе құқықтық және әлеуметтік
Біріншіден, заңдылық тәртіпке сәйкес тұтынушылардың және үкіметтің
Екіншіден, өндірісті әзірлеуде, өнімді пайдалануда техникалық бірлікке кепілдік
Үшіншіден, стандарттың жүйе әлеуметтік-экономикалық бағдарламалардың, жобалаудың нормативтік-техникалық базасы
Мемлекеттік стандарттар, сонымен қатар барлық жұмыс түрлерін оңтайландыруды,
Стандарттау — бұл ең ұтымды нормаларды табатын қызмет,
Қазақстан Республикасында стандарттау жөнінде
• Қазақстан Республикасы мемлекетінің стандарттары (Гост);
• салалық стандарттар (ССТ);
• техникалық жағдайлар (ТЖ);
• кәсіпорындар, бірлестіктер, қауымдастықтар,
• ғылыми-техникалық қоғамдар,
2.3 Сапаға қойылатын талаптар
Өндіріс сапасымен тиімділігі арасында тікелей байланыс болады.
Тиісті сапаны қамтамасыз ету үшін негіз салушы жағдайлар
А.Жағдайлар.
тұтынушыға осы процестің маңызды құрамдасы ретінде қарау;
басшылықтың фирманы басқару жүйесін жақсарту процесін енгізу жөніндегі
кемелге келу шексіз деген сенім;
олар проблемалардың әсеріне жауап қатқаннан гөрі алдын алған
мүделілік, жетекші рөл және басшылықтың тікелей қатысуы;
ең аз шамадағы қателіктерден көрінетін жұмыстың үлгі-қалпы (
фирманың барлық қызметкерлерінің ұжымдық түрде де, жекеше түрде
адамдарды емес, процестерді жетілдіруге баса назар аудару;
жабдықтаушылар сіздің серіктесіңіз болады деген кәміл сенім;
еңбекті мойындап, қадірлеу;
Сапаны шығынды қысқарту мен халықаралық бәсеке жағында тіршілік
Тұтынушы тұрғысынан қарағанда бұйым сапасы – тұтынушы талаптарын
Б.Талаптар мынаған қойылады:
бақылау мен өнімді сынау жүйесіне – сенімділік сертификаты;
өндірісті ұйымдастыру жүйесіне;
сапалы жобалаудан бастап пайдалануға дейін басқару жүйесі;
сапаны технологиялық процесте қамтамасыз ету;
сапаны қолдау жүйесін фирмашілік бақылау.
3 Қазақстан Республикасындағы сапа менеджменті жүйесін жетілдіру
Бизнес жүйесінің интегративтік сапалары. Іскерлік қатынастың кез келген
— бизнес жүйесінде атқаратын
— іскерлік қатыс барлық субъектілер ықыластарының консенсусы
Бизнестегі қатыс барлық субъектілердің бір-бірінен тәуелсіз болулары шартты
Іскерлік қатыс субъектілерінің тәуелсіздіктерін бір мағынада түсінуге болмайды.
Іскерлік қатыстар субъектілерінің тәуелсіздігі дел келісім жүргізген кезде
Бизнес жүйесінде өзара байланыстары бар субъектілер қашан болса
Бизнестің жүйесі экономиканың ұзақ эволюциялық жолмен дамуының нәтижесі.
Іскерлік қатыстар субъектілерінің тәуелсіздігі мен олардың арасындағы мүдделерінің
Бизнес өзін-өзі реттеуші жүйе. Бірақ та іскерлік қатыстардың
Бүгінгі Қазақстан экономикасында бизнестің жүйелі түрі қалыптасуда. Бұрынғы
Кәсіпкерлік фирмалардың түрлері. Кәсіпкерлік фирма дегеніміз — азаматтардың
Қазақстан Республикасы бекіткен ереже бойынша жалдамалы еңбекті пайдаланбайтын
Сөйтіп, кәсіпкерлік фирма — жалдамалы қызметкерлердің еңбегін пайдаланатын
Фирмалардың әр түрлі болуы олардың меншік түріне тікелей
Сапалық көрсеткіштер негізіне меншік түрлері жатады. Олардың ішіндегі
-
-
-
- фирмалардың филиалдары мен өкілдіктері.
Сонымен қоса фирмалардың сапалық және сандық сипаттамалары бар.
Өнеркәсіптердің сандық параметрі кызметкерлердің санына сәйкес мына төмендегідей
- ең шағын өнеркәсіптер (қызметкерлер саны
- өте ұсақ өнеркәсіптер (қызметкерлер саны
- ұсақ өнеркәсіптер (қызметкерлер саны
- ірі өнеркәсіптер (қызметкерлер саны 500-ден
Басқа елдердегі кәсіпкерлік фирмалардың түрлерін ажырату сандық параметрлері
Өнеркәсіптер капиталдың жылдық айналым мөлшеріне сай мына төмендегідей
- ұсақ өнеркәсіптер (капиталдың жылдық
- орта және ірі өнеркәсіптер (25
Рынок экономикасы дамыған елдердің бәрінде де кәсіпкерлік фирмалардың
Қазақстан Республикасы экономикасындағы кәсіпкершілік фирмалардың қалыптасуы төмендегідей өтуде:
Әрбір меншік иесі фирманың барлық алған міндеттемелері үшін
Рыноктық экономика қалыптасқан елдерде меншік классикалық жеке меншік
Қорытынды
Берілген курстық жұмыстың 1 – тарауында: Өнімнің сапасы
Өнімнің сапа деңгейі оның сапалық көрсеткіштері жүйесі негізінде
Бәсекеге жарамдылығы өнім рынокта жеңіл және тез сатылады.
2 – тарауында: Сапаны басқару жүйесін енгізу кәсіпорында
• жоғары сапалы өнімнің тұрақтылығын қамтамасыз ету;
• өнім көлемін ұлғайту және оны сататын нарықты
• жоғары бағада
• өнімнің бәсекеге жарамдылығы және
Стандарттау — бұл ең ұтымды нормаларды табатын қызмет,
3 – тарауында: Бизнес жүйесінде өзара байланыстары бар
Бизнестің жүйесі экономиканың ұзақ эволюциялық жолмен дамуының нәтижесі.
• Кәсіпорындарда шығарылатын өнімдердің сапасы нарықтың жағдайда
• Халықаралық тәжірибе көрсеткендей, сапалылықты арттыру қызметі
• Өнімнің сапасын басқару стандарттауға негізделеді. Ол
Дайындалған өнімнің сапасының
• Өнімнің сапасын басқаруда
Пайдаланылған әдебиеттер
Бердалиева К.Б. «Қазақстан экономикасын басқару негіздері».
Алматы -2001 ж.
Ермаков В.А. «Қазақстан қазіргі дүние әлемінде», Алматы –
Мейірбеков А.Қ. «Кәсіпорын экономикасы», Алматы - 2003
Набиев Е.Н. «Халықаралық экономикалық қатынастар», Алматы – 2001
Сәбден О., Тоқсанова А. «Шағын кәсіпкерлікті
2002 ж
Сахариев С.С «Әлем экономикасы», Алматы – 2003 ж.
Шеденов Ө.Қ. «Жалпы экономикалық теория», Алматы –
«Экономикалық саясат», Экономика –Алматы, 2002 ж
Менеджмент негіздері, 2005
Экономика предприятия. Учебник, 2000
Ілиясов Қ.Қ., Құлпыбаев С. «Қаржы». Алматы 2003 ж.
Мамыров Н.К. «Халықаралық экономикалық қатынастар»
Мейірбеков А.Қ. «Кәсіпорын экономикасы», Алматы - 2003
Ахметов К.Ғ. Менеджмент негіздері, Алматы - 2005
Сәбден О., Тоқсанова А. «Шағын кәсіпкерлікті
2002 ж
Сахариев С.С «Әлем экономикасы», Алматы – 2003 ж.
Шеденов Ө.Қ. «Жалпы экономикалық теория», Алматы –
Қосымша 1
17