ЖОСПАР
КІРІСПЕ 3
Экономикалық тиімділік және оның көрсеткіштері.
ҚОРЫТЫНДЫ 12
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 13
КІРІСПЕ
Қазіргі кезде Қазақстан экономикасы күрделі нарықтық
Бұл өтпелі кезінде негізгі қорларды пайдаланутиімділігін
Өндіріс процессіндегі негізгі қорлардыңәр бір бөлшегі
Осы мәселені таңдау баысында ең бастысы
Экономикалық тиімділік және оның көрсеткіштері.
Нарық жайында, экономикалық дамуды әрі қарай
Экономикалық тиімділіктің жалпылама критерийіне қоғамдық
ЕӨ=ҰТ/А
Сонымен қатар, экономикалық тиімділіктің аса маңызды
Өнімнің еңбексыйымдылығы материалдық өндіріс саласында жұмсалған
Есый=T/Q
Мұндағы:
Есый= еңбексыйымдылығы;
T-еңбек саны;
Q- шығарылған өнімнің жалпы көлемі.
Қоғамдық еңбектің материалмыйымдылығы шикізат, материал, отын,
Мсый=Ш/Q,
Мұндағы:
Мсый= материалсыйымдылығы деңгейі;
Ш- шикізат, материал, отын, энергия және
Капиталсыйымдылығы халық шаруашылығындағы капитал салымдарының көлемін,
К сый= К/ Q,
Мұндағы: К сый= өнімнің сыйымдылығы,
К-капиталдық салымдардың жалпы көлемі;
Q-шығарылған өнім көлемінің өсімі.
Өнімнің қорсыйымдылығы халық шаруашылығындағы негізгі өндірістік
К сый= F/Q,
Мұндағы: К сый= өнімнің қорсыйымдылығы,
F-халық шаруашылығындағы негізгі өндірістік қорлардың
Q-шығарылған өнімнің жалпы көлемі.
Тиімділік- жалпы және салыстырмалы болып бөлінеді.
Жалпы тиімділік –шығындарды атқару арқылы пайда
Салыстырмалы тиімділік – белгілі бір өндірістік
Жалпы тиімділіктің көрсеткіштері мынадай категориялар бойынша
өндірістік іс-әрекеттің тиімділігін көрсететін көрсеткіштер, кәсіпорынның
өтімділік көрсеткіштері, кәсіпорындардың қысқа мерзімді міндеттемелерді
Қаржылық тұрақтылық көрсеткіштері, кәсіпорынның активтерін қаржыландыруда
Өндірістік іс-әрекеттің тиімділігінің көрсеткіштері. Бұл топ
Сандық бағалау екі бағытта жүргізіледі:
-негізгі көрсеткіштер бойынша
-кәсіпорын ресурстарын қолданудың тиімділік деңгейі.
Шаруашылық іс-әрекеттің тиімділігін көптеген абсолюттік және
Сату рентабельдігі (есеп беру кезеңіндегі пайда/өнім
Активтер рентабельділігі (есеп беру кезеңіндегі таза
Негізгі капиталдың рентабельділігі (есеп беру кезеңіндегі
Меншік капиталының рентабельділігі (есеп беру кезеңіндегі
Тиімділіктің салыстырмалы көрсеткіштері:
Активтердің айналымдылығы (сату көлемі/активтердің орташа жылдық
Негізгі капиталдың айналымдылығы (сату көлемі/негізгі капитал),
Айналым қаражаттарының айналым коэффициенті
Материалдық -өндірістік запастардың айналым коэффициенті (сату
Өтімділік көрсеткіштері:
Меншік айналым қаражаттарының көлемі немесе таза
Қолданылып жүрген немесе таза айналым капиталының
Жабу коэффициенті (ағымды активтер/ағымды міндеттемелер). Активтердің
Тез өтімділік коэффициенті. Бұл коэффициет жабу
Абсолюттік өтімділік коэффициенті (ақша қаражаттары/ ағымды
Запастарды жабудағы меншіктік айналым қаражаттарының үлесі
Қаржылық тұрақтылық көрсеткіштері:
Кәсіпорынның қаржылық жағдайының негізгі бір сипаттамасы-
Көрсеткіштері:
Меншік капиталын шоғырландыру коэффициенті (меншік капиталы/активтер).
Қаржылық тәуелдік коэффициенті (активтер/ меншік капиталы)-
Меншік капиталының оңтайлылық коэффициенті (меншіктік айналым
Ұзақ мерзімді салымдардың құрылымдық коэффициенті (
Меншіктік және тартылған қаражаттардың арақатынас коэффициенттері
Салыстырмалы тиімділік
Кәсіпорынның іс-әрекеттің неғұрлым үнемді бағытын таңдап
Үлестік күрделі қаржылар іске қосылатын өндірістік
Өнімнің өзіндік құны-кәсіпорынның өнім өндіруіне және
Инвестициялық жобаларды салыстырып, олардың ішінен тиімділерін
Таза табыс (интегралдық әсер;
Табыстылық индексі (ТИ);
Табыстылылықтың ішкі нормасы (ТІН);
Басқа да көрсеткіштер.
Инвестициялар варианттарының тиімділігін бағалағанда, берілген көрсеткіштерді
Шығындар мен нәтижелердің көлемін келтіру, оларды
Kt= 1 / (1+E)/,
Мұндағы: t-нәтижені алған мерзім мен салыстыру
Дисконт нормасы Е-капиталдың табыстылылық коэффициенті (табыс
Таза дисконтталған табыс – барлық есеп
ТДТ= (Нt-Шt)/(1+E),
Мұндағы:
Нt- есеп айырысудың t-уақытындағы нәтижелер;
Шt-сол уақыттағы шығындар;
Е-есеп айрысыудың уақыт кезеңі.
Инвестициялық табыстылық индексі (ТИ) келтірілген әсер
ТИ=ТДТ/К,
Мұндағы:
К- инвестициялық көлемі;
Егер ТИ=1 немесе ТИ>1, онда таңдап
Таза дисконтталған табысқа қарағанда (ТДТ), табыстылық
Сондықтан да ТДТ-лары шамамен бірдей жобалардың
Инвестициялар табыстылығының ішкі нормасы (ИТІН)-Е дисконтының,
Есептелген табыстылық нормасының көлемі, инвестор талап
Инвестициялардың қайтарым мерзімі (Тқай)- инвестициялық жобаны
Салыстырмалы варианттарды сапа жағынан талдағанда, әлеуметтік
Әлеуметтік тиімділік бойынша, инвестиция варианттарын таңдауда
Өндіріс тиімділігін әлеуметтік талдау жасаудың мақсаты-қолданушылар
Әлеуметтік тиімділікті талдау объектілері.
Жоба бойынша, тұрғындардың мәдени-әлеуметтік және демографиялық
Жобаны іске асыру ауданында халықты ұйымдастыру,
Жобаның жергілікті мәдениетке сай қолданылуы;
Жобаның нәтижелерін қолданатын тұрғындар тобы мен
Тиімділікті есептеудегі, өндірістің әлеуметтік нәтижелерінің негізі
Аймақтағы жұмыс орындары санының өзгеруі;
Жұмысшылардың үй-мәдени-тұрмыстық жағдайының өзгеруі;
Жұмысшылардың жұмыс жағдайының өзгеруі;
өндірістік персоналдың құрылымының өзгеруі;
халықты тауарлардың жеке түрлерімен қамтамасыз етудің
халықтың бос уақытын үнемдеу.
Өндірістің тиімділігін арттырудың негізгі жолдары.
Елміздің нарық экономикасының орнауы әртүрлі тауарлар
Республиканың «Мемлекеттік өнеркәсіп саясатының 1999-2003 жылдар
Қазіргі Қазақстан экономикасының бір қалыпсыз дамуы,
Қорғаныс тактикасы –оперативтік қорғану шараларын жүргізуге
Бұл тактика, бүкіл экономикалық жүйенің
Ал басып алу тактикасы тиімдірек саналады.
Қоғамдық өндірістің тиімділігін арттырудың негізгі факторлары
жаңа прогрессивті- мембрандық, плазмалық, лазерлік, жоғарғы
өндірісті автоматтандыру-робот техникасын, роторлық, роторлы-конвейрлі линияларды,
Металл өнімдерінің, пластмассаның, металл ұнтақтарының, керамиканың
Өндірістің экономикалық тиімділігін арттырудың келесі бір
Сонымен қатар, қоғамдық өндірістің тиімділігін арттыратын
өндіріс процесінде негізгі қорларды қолдануды жақсарту;
экономиканың құрылымын дамыту, оңтайлы инвестициялық саясат;
ұйымдық-экономикалық факторлар;
басқару;
ҚОРЫТЫНДЫ
Жалпы айтқандардың барлығын қорыта келгенде мынадай
Өндірістік үдеріске қатысу дірежесіне қарай негізгі
Пайдалану үдерісінде негізгі өндірістік қорлар табиғи
Негізгі қорлардың тозу ысырабын азайту оларды
Бұл көрсеткіштерді жақсарту ғылыми техникалық прогресс,
Жүргізген зерттеулерімізді талдай отырып, кәсіпорынның тиімді
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Мейірбеков А. Қ., Әлімбетов Қ.Ә. Кәсіпорын
Экономика предприятия: Учебное пособие// под ред.
Экономика предприятия: Учебное пособие// под ред.
Қаржы Қаражат №
В. Дзекунов. Обследование развития инновационной деятельности
Калдыбаев О., Темирбаев А. Экономика предприятия:
Ковалев В.В., Волкова О.Н. Анализ хозяйственной
Экономика// под ред. Булатова А. –
Экономика предприятия: Учебное пособие // под
2