ЖОСПАР
Кіріспе. 3
І-тарау. ҚХР Жапонияның сыртқы саясатында 7
1.1 Жапон – Қытай серіктестігі 7
1.2 АТР-гі Қытай-жапон бәсекелестігі 15
ІІ-тарау. Оңтүстік Корея мен Тайвань Жапонияның сыртқы саясатында
2.1 Оңтүстік Корея және Жапония 21
2.2 Тайвань мәселесіне Жапонияның көзқарасы 27
III – тарау. Оңтүстік Шығыс Азия және Тынық
III – тарау. Оңтүстік Шығыс Азия және Тынық
3.1 Оңтүстік Шығыс Азиядағы халықаралық жағдай және Жапония
Қорытынды 38
Әдебиеттер тізімі 39
Кіріспе
Берілген курс жұмысының тақырыбы Жапонияның Азия-тынық мұхит аймағындағы
Тақырыптаң өзектілігі. Азия-тынық мұхит аймағы әлемдік саясатта өте
Бұл аймақтың жалпы әлемдік саясатта өзіндік бірнеше ерекшеліктері
Соңғы кездегі әлем жұртшылығын елеңдетер жәйт – аймақтық
АТР елдерінің экономикалық жағдайының өте тез жылдамдықпен өсуі
АТР елдерінің экономикалық дамудағы табысы және аймақтағы халықаралық
АТР де Жапония үшін ерекше саяси мәні бар
АТР біріншіден, Жапонияны бай табиғи ресурстар көзімен тартады.
Жапония АТР-дегі саясатын үш принципке сүйене отырып жүргізді.
Жапония осы аймақта Американ ықпалын қысқарту арқылы өзіне
Басқа империальистік елдермен тығыз ынтымақтастық орнату. Халықаралық ұйымдардың
Басқа империальистік елдермен қарама-қайшылықты дұрыстау. Мұнда Жапония басшылары
Жалпы жапон сыртқы саясаты қолайлы халықаралық орта құру
барлық елдермен тиісті қарым-қатынас орнату болды. Сол үшін
1993 жылғы премьер министр К. Миядзаваның “Миядзава доктринасы”
АТР-дегі қауіпсіздіктің тұрақты дамуы, жаңа тәртіп құрудағы белсенділік.
АТР-дің экономикасының одан әрі дамуына жол ашу.
Демократияны дамыту, қоршаған ортаны сақтау, экономикалық даму арасындағы
Үнді қытай елдерін өркендету және бейбітшілік орнату ісінде
Жапонияның бұл бағыттары аймақтағы қауіпсіздік мәселесіндегі
нақты Корей мәселесі, Камбоджа мәселесі сияқты проблемаларды шешуде
Курс жұмысының мақсаты. Жапонияның ірі аумақты АТР елдеріндегі,
Курс жұмысының міндеттері. Жапония экономикалық ұлы держава. Оның
Курс жұмысының қайнар көздері. Монографиялық зерттеулерден Петров Д.В.,
Құрылымы жағынан курстық жұмыс кіріспеден, үш тараудан және
І-тарау. ҚХР Жапонияның сыртқы саясатында
1.1 Жапон – Қытай серіктестігі
Жапонияның сыртқы саяси концепциясында Қытайдың орны ерекше. Бұл
1972 жылы қыркүйекте премьер-министр К. Танака ресми іссапармен
Ал дәл осы күні сыртқы істер министрі М.Охира
Жапония басқарушы топтары Қытаймен саяси байланыстың дамуына көбірек
Сонымен қатар Токио Пекинмен жақындаса отырып сондай-ақ экономика
Егер Жапония ҚХР мен империалистік дүниенің байланысын дамытуда
Жапон-қытай дипломатиялық қарым-қатынасының қалпына келуі екі елдің арасындағы
Егер Жапония үшін ҚХР мен сауда маңызды рөл
1978 жылы он жетінші ақпанда Пекинде ұзақ мерзімді
Ал 1974 жылы жиырмасыншы сәуірде Пекинде әуе қатынасы
Екі жақтың маңызды қарама-қайшылығы балық аулау мәселесі бойынша
1975 жылы он бесінші тамызда қол қойылған келісім
80-жылдардың соңында Жапонияның ҚХР-мен қарым-қатынасының дамуы күрделене түсті.
Жапония мен Қытай саяси салада дипломатиялық қатынасын тұрақтандырғаннан
70-80 жылдардағы екіжақты байланыс кең ауқымдылығымен ерекшеленді, барлық
Жалпы Жапонияның Қытаймен қарым-қатынасында соңғы жарты онжылдықта екі
70-жылдары Жапонияның саяси топтары Қытай рыногын бірінші кезекте
Ал, қытайлықтар жапоннан алатын құрал-сайманға энергетика шикізат айырбастау
70 жылдардағы бекітілген экономикалық ынтымақтастық жөніндегі келісімдер мен
80-жылдардың ортасында өнеркәсіп шикізаты мен энергетика өнімдері әлемдік
Жапонияның бұрынғы Сыртқы істер министрі С. Абэ «Жасанды
Жапония мен ҚХР мүдделерінің сәйкес келуі олардың аймақтағы
70-жылдардағы Жапонияның Қытаймен қарым-қатынасын дамытудағы стратегиясы әртүрілі болды.
Бірақ, 70-80 жылдары Қытай Кеңес Одағымен қарым-қатынасын жақсартуға
Жапон үкіметі Қытайды жапон нарығына экономикалық және финанстық
Бірақ Кеңес Одағының әскери қуаттылығын, халықаралық істегі саяси
Жапонияны антикеңестік әрекетке итермелеу 1974 жылғы «достық және
1978 жылы 12-тамыздағы екі жақты қол қойылған келісім-шарт
«Үстемдік» туралы басты дамуы мәселеге қатысты Жапония «ешбір
Осының бәрі Пекин басшылығының Жапонияны антикеңестік негіздегі блокқа
80-жылдары Қытайдың бағыты Америкамен жақындасуға көшті. Американ-қытай қатынастарының
80-жылдардың жартысында АҚШ мен ҚХР әскери басшылары
Дегенмен, АҚШ Жапонияның Қытаймен жақындасуына бөгет болды. Жапония
Ал ҚХР болса, АҚШ-пен де, КСРО-мен де, Жапониямен
70-80 жылдардағы Жапония мен Қытай жақындасуы үш жағдайды
Біріншісі, Жапонияның «жекеше дипломатия» бағыты жеке фирмалар, үкіметтік
Екіншісі, өзара түсіп беру әдісін жүргізу экономикада да,
Үшіншісі, жапон-қытай қарым-қатынасының елеулі шамада өскені сыртқы саяси
Екі елдің басшыларының кездесулері, келіссөздері екі жақты түсініспеушілікті
Қытай қоғамымен әртүрілі салада байланысын нығайту мен кеңейту,
Қытай – АТР екі қарама-қарсы державалар: АҚШ пен
Қытаймен экономикалық байланыстың жоғары деңгейде дамуын қамтамасыз ету
Қытайды АТР елдерімен ынтымақтастыққа тартуда Жапония екі бағыт
бірінші, жапон-американ сауда және экономикалық байланыстың ққрылған жүйесіне
Екінші, осы аймақтың дамушы елдерімен тікелей көп жақты
Екінші бағыт АТР-гі дамушы елдермен жапон-қытай ынтымақтастығының көп
Екі елдің сауда қарым-қатынасы орталықтанған рөлге ие болды.
80-жылдардың басының өзінде Жапония ҚХР-ды жетекші сауда серіктесі
Жапония басқа елдерге үлкен көлемді займдер мен несиелер
1.2 АТР-гі Қытай-жапон бәсекелестігі
Соңғы кездері Қытайдың «Тынық мұхиттық ынытымақтасуы» идеясына деген
Азия-тынық мұхит ынтымақтастығына Қытайдың да үлесі зор. «Тынық
Қазіргі кезде жапон-Қытай қарым-қатынасынадағы негізгі даулы мәселелер біріншіден,
Қытай Азияда экономикалық және саяси-стратегиялық салада ықпалын тигізуші
ҚХР-дың Жапониядан экономикалық артта қалуына байланысты техника мен
ҚХР-дың Жапониямен қарым-қатынасы соңғы он жылда қанағаттанарлықтай болғанымен
Азиядағы финаныстық-экономикалық дағдарысқа қарамастан АТР ХХІ-ғасырдағы әлемнің экономикалық,
Қытайдың АТР-ге ерекше көңіл бөлуінің себебі: Пекин көзқарасы
Қытай Азия және тынық мұхит аймағында үстемдік орнату
1985 жылы сәуірде Жапон парламентінде сөз алған Қытай
Өзінің саяси және экономикалық бағытын АТР-де нығайту мен
Жапония мен Қытайдың сыртқы саясатында екі жақты өзара
Қытайдың әскери күшін кеңейту Жапон үкіметінің алаңдатушылығын туғызды.
1992 жылы екі елдің басшылығымен Токиода «Әлемдік серіктестік
Екі елдің арасындағы тағы бір елеулі қайшылық жапон
Жапон-қытай қарым-қатынасындағы тағы бір күрделі мәселе Сенкаку аралының
Жапон атауымен Сенкаку, ал Қытай және Тайваньша Диаою
Жапониямен қытайдың халықаралық қауымдастығы үстемдік атты мәселеге әртүрлі
Бір жағынан Жапония Қытайдың Батыс елдермен кеңірек байланыс
Жапонияның ҚХР мен Батыс елдері арасында «көпір рөлін»
1996 жылы екі елдің арасындағы Сенкаку аралындағы құқық
1996 жылы қыркүйек-қазан айларында Гонконгте, Макао мен Тайваньда
Екі елдің сауда-экономикалық ынтымақтастығы жоғары болмай отырып, Жапония
Жапония сыртқы саясатында ҚХР-дың тек серіктестік қатынаста ғана
ІІ-тарау. Оңтүстік Корея мен Тайвань Жапонияның сыртқы саясатында
2.1 Оңтүстік Корея және Жапония
Жапония Азия – тынық мұхиты аймағында лидерлік рөлге
1951 жылы екі елдің арасында дипломатиялық қарым-қатынас орнату
Дипломатиялық қарым-қатынас орнату екі елдің арасындағы байланыс деңгейін
Жапония Оңтүстік Кореямен ерекше қарым-қатынас орнатуды өзіне міндет
Вашингтон Сеул режимін нығайтуда Жапония мен Оңтүстік
1979 жылы мамырда Сеул қаласында екі жақты әскери
80-жылдары АҚШ, Жапония, Оңтүстік Корея елдерінің ғалымдарының бас
Дегенмен бұл сыбыстың жаны бар, Жапония «қауыптену» мәселесіне
Жапония мен Оңтүстік Корея арасында 1952 жылдан бері
Жалпы Корей жарты аралында тұрақтану жағдайын орнату Оңтүстік
Екі жақтың Сыртқы істер министрлерінің бірнеше реткі іссапары
Бірақ бұл ұсыныс та Токиоға жақпады. Жапония мен
Корея Республикасының ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселесі Жапонияның
Оңтүстік Корея мен Жапония іс жүзінде бір-бірімен одақтастық
Америка–жапон қатынасының Корей жарты аралындағы ықпалы үшінгі күрес
Барлық салалардағы Жапон–Оңтүстік Корея қатынасы Оңтүстік Корея билігіне
Ким Дэ Чжунның 1998 жылы қазандағы Жапонияға сапары
Әсери-саяси саладағы екі елдің позициясының бұлайша баян етілуі
Қазіргі кезде қауіпсіздік мәселесі бойынша жапон–Оңтүстік Корея диалогы
Біріккен декларацияда негізгі нәрсе екі елдің өзара қатынасының
Жапон–Оңтүстік Корея өзара байланастылығының барлық мағыздылығы саяси, дипломатиялық,
Екі елдің финанс-экономикалық салалардағы ынтымақтастығының мәні Оңтүстік Кореяның
1998 жылы тамызда Жапония экспорт-импорттық банксы арқылы Оңтүстік
1999 жылы қарашада ұйымдастырылған Жапония мен Корея Республикасының
Жапония мен Оңтүстік Корея бір-бірі үшін басты сауда
Екі елдің шаруашылық-экономикалық қарым-қатынасының басты құралы теңіз биологиялық
Бұл келісім Такэсимо аралына қатысты болуына қарамастан, осы
Соңғы кезде жапон-оңтүстік корея экономикалық қарым-қатынасында ғылыми-техникалық және
Жапон-Оңтүстік Корея ғылыми-техникалық және техникалық ынтымақтастығының белгісі ретінде
Соңғы үш он жылдықта Жапония мен Корея Республикасының
Сондай-ақ кейбір мәселелер төңірегінде қайшылықтар туындап жатады. 2001
Екі жақты қатынастың даму процессіндегі туып отарған қарама-қайшылық
2.2 Тайвань мәселесіне Жапонияның көзқарасы
Қиыр Шығыстағы Тайвань мәселесіне байланысты күрделі жағдайға Жапонияның
Сөйтіп Токионың гоминьдан режимімен қатынасын заңды үзілуі жапон–тайвань
1972 жылдан кейін Тайбэйдегі жапон елшілігінің қызметі алыс-беріс
Тайвань бизнесіндегі Жапонияның барлық ірі автомабиль, электроника, химиялық,
Осы және басқа компониялардың күш салуымен 1982 жылы
Жапония басшыларына өз одақтасының ҚХР-мен қарым-қатынасын тұрақтандырғанын ашық
Токио әлі де, ресми емес болса да, Тайваньның
Екі елдің сыртқы істер министрінің кездесуінде Жапония даулы
Соғыстан кейінгі жылдары Жапония мен Оңтүстік Корея қарым-қатынасының
Жапония АҚШ-тың талап етуі бойынша Онтүстік Кореяға жоғары
Жапония тек экономика саласында ғана емес, сондай-ақ Корей
Ал Тайвань мәселесі әлі де жапон–қытай қарым қатынасындағы
Қандай жағдайда болса да, жапон дипломатиясы Азиядағы және
III – тарау. Оңтүстік Шығыс Азия және Тынық
3.1 Оңтүстік Шығыс Азиядағы халықаралық жағдай және Жапония
Азия – тынықмұхит аймағы халықаралық қатынастың күрделі бір
Үндіқытайлық үш ел Вьетнам, Лаос және Комбоджа халықаралық
АСЕАН елдерінің бағытын анықтауда Жапонияның да алар орыны
30–40 жылдардағы Шығыс Азияда өркениеттілік орнатамын деген сылтаумен
ОША жапон дипломатиясының басты міндеті, бірінші кезекте аймақта
Жылдан жылға жапон басшыларының АСЕАН елдерімен саяси өзара
Жоғары деңгейдегі тұрақты (контактілер) байланыстар жүргізілді. Жапон –
Жапония саясатының ОША елдеріндегі белсенділігінің себебі не?
Біріншіден, бұл аймақтық шикізат пен энергетика көздеріне бай
Екіншіден, жер шарының басқа аймақтарына қарағанда мұнда үлкен
Үшіншіден, жапон өнеркәсібінің «ластонгок» салалары үшін АСЕАН елдері
Төртіншіден, АСЕАН зонасы арқылы өтетін Жапонияның мұхитқа шығу
Жапония АСЕАН елдерімен қарым-қатынасын дамытуда саяси жағынан мән
1982 жылы Жапонияның билік басына Я. Нокасонэ үкметінің
Жапония үшін Азия-тынықмұхиты аймақтың ынтымақтасу концепциясы өте маңызды,
Жапонияға қарсы жаңа бір дүмпуді болғызбау мақсатымен Токио
Индонезиялық «Мердека» газетінде «Қытайдың қолдауымен АҚШ, Испания және
Жалпы «Тынықмұхиттық қауымдастықтың» құрылуын Оңтүстік Шығыс Азия елдері
ОША елдеріндегі жапон дипломатиясының маңызды міндеті АСЕАН елдерімен
1981 жылы қаңтарда АСЕАН елдеріне премьер–министр Судзуки ресми
Токио сондай-ақ тек бір ғана саяси ұсыныспен АСЕАН
Жапония соңғы кезде Вьетнамға қатысты экономикалық саясатын біршама
80 жылдардың соңында АСЕАН елдері мен Үндіқытай мемлекеттері
Жапонияның Вьетнамға дұшпандық қатынасы «Комбоджа мәселесі» төңірегінде туындаған.
ОША-ға қатысты жапон саясатында жапон–қытай қарым-қатынасына сәйкес «қытай
ОША-ны Қытай басып алған кез де болды, кейін
Жапония Қытайдың АСЕАН елдерімен жоғары деңгейдегі қарым-қатынас орнату
Жалпы жапон дипломатиясының басты міндетінің бірі – өзінің
АСЕАН-ның кейбір елдері, мысалы, Сингапур Жапонияның әскери шығынын
Ал Индонезия Жапонияның Қиыр Шығыстағы әскери рөлінің артуынан
Жапониядан қорғану қажеттілігінен де артық күш талап еткенінің
Премьер-министр Фукуда осы аймаққа іссапары барысында Жапонияның әскри
1977 жылы сол кездегі Жапония премьер-министрі Такэо Фукуда
Қазіргі уақытта сол доктринаның бір принципіне сүйене отырып
Әрине мұндайдың бүгінгі күні қайталануы мүмкін емес, бірақ
Осыған байланысты Жапония сыртқы саяси әрекетінде Американың да
Вашингтон сыртқы саяси алаңда Токионың өз бетімен кете
Қорытынды
Азия-тынық мұхиты аймағы елдеріндегі Жанонияның рөлі әр қырынан,
Жапония өзінің экономикалық қуаттылығын пайдалана отырып, өзге елдерді
Токионың конститутциясындағы 9-шы баптан бас тару мәселесі соңғы
Жапонияның АТР-дегі рөлі күннен-күнге артып келеді. Көп ұзамай
Әдебиеттер тізімі
І. Зерттеулер.
Петров Д.В. Международыйе отношения в АТР. – М.,1979
Загорский А.В. Япония и Китай. – М., 1991
Кутаков Л.Н. Внешняя политика и дипломатия Японии. –
Астафьева Г.В. Внешняя политика и международные отношения в
Вербицкий С.И. Япония в пойсках новой роли в
Сладковский М.И. Китай и Япония. – М., 1971
Марков А.П. После военная политика Японии в Азии
Борисов О.Б. Внутренная и внешняя политика Китаяв 70-е
Алиев Рафик Внешняя политика Японии в 70-х нач.
Выхухолев И.В. Внешняя политика Японии в АТР –
Кадимов Г.Г. Пекин на мировой арене. – М.,
Дмитриевская Н.П. Япония и Юж. Корея. – М.,
Поспелов Б.В. Отношение Японии со странами АТР. –
Крупянко М.И. Япония в системе Восток – Запад:
ІІ. Оқу ағарту құралдары.
История международных отношении и внешней политики СССР (1945-87г.г.)
Япония. Ежегодник 1973. –М., 1974
Япония. Ежегодник 1987. –М., 1987
Япония. Ежегодник 1995. –М., 1995
ЮВА: Современные политические развития. –М., 1984
Интерсы Японии в зоне стран АСЕАН. –М., 1988
ІІІ. Мерзімді басылымдар.
Изотов А. Япония: концепция выходы в лидеры. //
Мосяков Д. Очередная схватка. // Азия и Африка
Симонион Японский каскад // Новое время – 1988.
Былиняк К.И. ЮВА на пороге ХХІ века. –М.,
Петров Д.В. Международные отношения в Азиотско-тихоокеонский регион.- М.,1979.
История международных отношений и внешняя политика СССР (1945-1987).–М.,1988.
Япония. Ежегодник 1973. –М.,1974. –с.62.
Петров Д.В. Международные отношения в АТР. –М.,1979. –с.112.
Осында. –с.115.
Загорский А.В. Япония и Китай. –М.,1991. –с.54.
Кутаков Л.Н. Внешняя политика и дипломатия Японии. –М.,1964.
Осында, -с.61.
Осында, -с.63.
Астафьева Г.В. Внешняя политика и международные отношения в
Вербицкий С.И. Япония в поисках новой роли в
Осында.-с.119.
Сладковский М.И. Китай Япония. –М.,1971. –с.82.
Марков А.П. Послевоенная политика Японии в Азии и
Борисов О.В. Внутренная и внешная политика Китая в
Петров Д.В. Международные отношения в АТР. – М.,1979.
Изатов А. Япония: концепция выходы в лидеры. //Проблемы
Алиев Рафик Внешняя политика Японии в 70-х нач.
Новейшая история 1989-1990. –М.,1991.
Япония. Ежегодник, 1987. –М.,1987. –с.62.
Алиев Рафик Внешняя политика Японии в 70-х нач.
Япония. Ежегодник, 1995. –М.,1995. –с.51.
Мосяков Д. Очередная схватка. //Азия и Африка сегодня.
Международные отношения в АТР. –М.,1987. –с.26.
Галайда Япония: Проблемы безопасности в АТР.-М.,2000.
Бунин В.Н. Япония и азиатско-тихоокеанская стратегия Вашингтона.//Проблемы Дальнего
Международные отношения в АТР. – М.,1987.-с.160.
Выхухолев И.В. Внешняя политика Японии в АТР. –М.,1991.
Торкунов А.В. Китай в мировой политике. –М.,1987. –с.19.
Кадымов Г.Г. Пекин на мировой арене. –М.,1973. –с.287.
Торкунов А.В. Китай в мировой политике. –М.,1987. –с.139.
АТР в системе международной безопасности. –М.,1988. –с.13.
Семин А. Токио-Пекин: непростой диалог. //Проблемы Дальнего Востока.
В мире: Япония и Китай спорят из-за островов.
3 Тавровский Ю. Проверка ппрочности японо-китайской отношении сегодня.
Крупянко М.И. Экономическая политика Японии в отношении КНР.
Япония Ежегодник. 1997 ж., 76-бет.
Дмитриевская Н.П. Япония и Южная Корея. – М.,1992.
Поспелов Б.В. Отношения Японии со странами АТР социально-идеологические
Тавровский Ю. Длинная строна треугольника. //Новое время.-1988. -
Алиев Рафик Внешняя политика Японии 70-80-х годов». –
Крупянко М.И. Япония в системе Восток-Запад: политика, экономика.
Осында, -с.215.
Шипаев В.И. Япония и Южная Корея. –М.,1981. –с.73.
Крупянко М.И. Япония в системе Восток-Запад: политика, экономика.
Ан Бенг Юн. Корейская проблема и безопасность в
Феровский А.Н. Экономика Южного Корея на пароге 90-х
Осында, -с.51.
Ан Бенг Юн. Корейская проблема и безопасность в
Федровский А.Н. Экономика Южного Корея на пароге 90-х
Осында, -с.53.
Исаев М.П. Азиатский мир и безопасность. –М.,1987. –с.62.
Арин О. АТР безопасность и экономическая коньюнктура. //Азия
Крупянко М.И. Япония в системе Восток-Запад: политика, экономика.
Кунадзе Г.Ф. Японо-китайские отношения на современном этапе. 1972–82
Тайвань: Краткое справочные данные. – М.,1995. –с.4..
Торкунов А.В.Китай в мировой политике. – М., 2001,-с.
Носов М.Г. Японо-китайские отношения. – М.,1978. –с.178.
2 Максимов А.А. Тайвань. –М.,1988. –с.63.
Япония: Экономика, политика, история. – М.,1989. –с.89.
1 Заказникова Е.П. ЮВА: в пойсках лучшегобудущего. –М.,1991.
2 Чуфрин Г.И. международные отношения в ЮВА на
3 Крупянко М.И. Япония в системе Восток-Запад: политика,
Тихомиров В.Д. Мо В Восточной и ЮВА на
Крупянко М.И. Япония в системе Восток-Запад: политика, экономика.
Корендясова Е. И. ЮВА социально-политический кризис. //Проблемы Дальнего
Япония: экономика, политика, история. – М.,1989.-с.94
Чуфрин Г.И., Международные отношения в Юго-Восточной Азии на
Крупянко М.И. Япония в системе Восток-Запад политика экономика.
Осында. –с. 265.
Чуфрин Г.И. Международные отношения в Юго-Восточной Азии на
Япония. Ежегодник 1997. – М.,1982.-с. 55.
Василиевская И.И. Япония и сртан ЮВА после 2-ой
ЮВА: современная политическая развития. –М.,1984. –с.111.
Чуфрин Г.И. Международные отношения в Юго-Восточной Азии на
Казакевич А.С. Страны ЮВА. –М.,1972. –с.289.
Крупянко М.И. Япония в системе Восток-Запад: политика, экономика.
Осында.
Крупянко М.И. «Япония в системе Восток-Запад: политика, экономика.
Япония. Ежегодник 1997. – М.,1997. –с. 55.
Континент., 2002 ж., 14-маусым., 41-бет.
Осында, 43-бет
Континент., 2002 ж., 14-маусым., 40-бет.
1
3