ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ
БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ
СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы
МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
"ТАМАҚ ӨНДІРІСІНІҢ МАШИНАЛАРЫ МЕН АППАРАТТАРЫ" кафедрасы
ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ МАШИНАЛАРДЫ ЖИНАҚТАУ ЖӘНЕ ПАЙДАЛАНУ
пәнінен білім алушылардың 2 межелік бақылауға арналған
тапсырмалар
Семей
2014
Студенттердің өздік жұмысқа арналған тапсырмалар
1 тапсырма.
ЖСЖ графигін жасау үшін қажетті техникалық құжаттамалардың тізімі мен құрлымын анықтау. ЖСЖ орындау үшін жылдық жоспарды жасау. Вариант бойынша (1 кесте) жөндеуші жұмысшылар санын есептеу.
1 кесте
Параметр
Вариант
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Орташа жөндеулердің саны, ΣС
2
3
1
3
4
5
2
1
3
4
Ағымдағы жөндеулердің саны, ΣТ
3
4
6
8
9
6
7
9
7
8
Байқаулардың саны, ΣО
10
20
30
25
35
40
15
18
32
43
Жөндеу күрделілігінің категориясы, R
1
5
10
12
15
2
7
10
14
16
Қызмет көрсететін жабдықтардың жөндеу бірліктерінің қосындысы, R
2
6
5
10
8
7
9
3
4
10
Жөндеу циклдар бойынша жабдықтардың тобы
I
II
II
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
Сменаның ұзақтылығы, Тс
8
16
24
8
16
24
8
16
24
8
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Орташа жөндеулердің саны, ΣС
4
5
7
1
2
3
6
4
5
7
Ағымдағы жөндеулердің саны, ΣТ
6
9
10
3
4
6
12
8
10
12
Байқаулардың саны, ΣО
12
22
35
28
37
45
35
25
30
41
Жөндеу күрделілігінің категориясы, R
2
4
6
8
10
15
18
12
1
3
Қызмет көрсететін жабдықтардың жөндеу бірліктерінің қосындысы, R
4
8
10
2
6
9
7
5
10
3
Жөндеу циклдар бойынша жабдықтардың тобы
I
II
II
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
Сменаның ұзақтылығы, Тс
8
16
24
8
16
24
8
16
24
8
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Орташа жөндеулердің саны, ΣС
6
4
2
3
5
1
3
2
7
5
Ағымдағы жөндеулердің саны, ΣТ
8
6
5
7
12
3
6
4
14
10
Байқаулардың саны, ΣО
18
15
10
12
30
8
12
8
35
32
Жөндеу күрделілігінің категориясы, R
1
5
10
12
15
2
7
10
14
16
Қызмет көрсететін жабдықтардың жөндеу бірліктерінің қосындысы, R
3
7
8
9
12
14
10
5
6
2
Жөндеу циклдар бойынша жабдықтардың тобы
I
II
II
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
Сменаның ұзақтылығы, Тс
8
16
24
8
16
24
8
16
24
8
Есептеу әдістемесі:
Жөндеу циклы деп екі күрделі жөндеу арасындағы машинаның (агрегаттың) жұмысшы периодын немесе жұмыс істеу басынан алғашқы күрделі жөндеуге дейін жұмысшы мерзiмiн айтады.
Жөндеу аралық мерзiм - екі жөндеу арасындағы жабдықтың жұмысшы мерзiмi. Байқау аралық мерзiм - екі байқау арасындағы немесе байқау мен жоспарлы жөндеу арасындағы жабдықтың жұмысшы мерзімі.
Жөндеу циклының құрылымы - жөндеу циклындағы жөндеу мен байқаулардың тізімі және оларды рет-ретімен жүргізу. Жөндеуге қажеттi жұмыс уақыты 1 кестеде көрсетiлген.
Тексеру аралық мерзiм
мұнда - жөндеу циклы
- жөндеу мерзiмiндегi орташа жөндеулер саны
- жөндеу мерзiмiндегi жөндеулер саны
- жөндеу циклындағы байқаулар саны.
Машиналардың күрделiлiгiнiң дәрежесiне және жөндеу ерекшелiгiне байланысты жабдықтарды жөндеу күрделiлiгiнiң категорияларымен анықтайды. Күрделілiк категориясын деп белгiлейдi. Мысалы, терi сыдыру машинасы =3 - үшiншi категориялы жөндеу машинасы күрделiлiгі. Жөндеу жұмыстарының еңбек сиымдылығының нормативтер 2 кестеде көрсетiлген.
2 кесте
Жұмыс түрлерi
Тексерудің еңбек сиымдылығының нормасы, адамсағат
Жөндеулердiң еңбек сиымдылығының нормасы, адамсағат
А
О
К
Слесарлық
0,6
3
12
23
Станоктық
-
0,9
3,6
8,5
Басқа да (дәнекерлеу, берiк болуы, бояу және т.б).
-
0,5
1,8
3,5
Барлығы
0,6
4,4
17,4
35,0
Машиналарды жөндеудiң еңбек сыйымдылығы
мұнда Тж - еңбек сыйымдылығынын нормасы, адам·сағат
- жөндеу күрделiгінің категориясы
Машинаны жөндеу циклының еңбек сыйымдылығы
Жөндеу циклдарында барлық технологиялық жабдықтар 10 топқа бөлiнедi.
Жабдықтарды жөндеу циклының ұзақтығы мен құрылымы 3 кестеде көрсетiлген.
3 кесте.
Жөндеу циклындағы жабдықтар тобы
Жабдық жұмыстарының ұзақтығы
Байқау аралық мерзiмі
Жөндеу аралық мерзiмі
Жөндеу циклы
1
100
600
2400
2
200
1200
4800
3
300
1800
7200
4
400
2400
9600
5
500
3000
12000
6
500
3600
14400
7
500
4200
16800
8
500
4800
19200
9
500
6000
24000
10
500
7200
28800
Жөндеу аралық мерзiмінiң ұзақтығы келесi формуламен анықталады:
мұнда - жөндеу циклi
- жөндеу мерзiмiндегi орташа жөндеулер саны
- жөндеу мерзiмiндегi жөндеулер саны
Жабдықтарды жөндеудiң жылдық жоспары негiзiнде жоспарлы жөндеу және тексерулер үшiн жылдық жұмысшылар саны келесi формуламен анықталады
мұнда Трк,Трс,Трт,Тро- бiр жөндеу бiрлiгiнде ағымдағы, орташа, күрделi жөндеу және профилактикатикалық тексерулердiң енбек сыйымдылығы.
ағымдағы, орташа, күрделi жөндеу және профилактикалық байқаулар кезiндегi жөндеу бiрлiктерiнiң жылдық қосынды саны.
Кн - өткен жылда жеткен уақыт нормаларын орындау коэффициентi.
Ф - жұмыс уақытының тиiмдiлiк қоры, сағат.
Жөндеу аралығында цехтар мен жабдық түрлерiн күтуге қажеттi слесарлардың саны.
мұнда - сменасына жөндеу аралық қызметтермен қамтамасыз ететiн жұмысшылар саны; - қызмет көрсетiлетiн жабдықтың жөндеу бөлiктерiнiң қосындысы; - сменасына бiр жұмысшының жөндеу аралық қызмет көрсету нормасы, =300 10 егер =500 10.
Жоспарлы жөндеу және профилактикалық (сақтық) байқаулар орындайтын жұмысшылар санынын цехтардағы жабдықтарды жылдық жөндеу және тексеру түрлерiне байланысты жылдық жөндеу бiрлiктерiнiң санының қосындысын алдын-ала санау арқылы табамыз.
Кәсiпорын бойынша жөндеу жоспарлы жөндеулер және профилактикалық байқауларды орындайтын жұмысшылар санын цехтар мен қызметтердiң сандарының қосындысынан анықтайды.
Жөндеу бригадаларының санын мына формуламен анықтайды:
Чрб=ТНвр
мұнда Т – жөндеу кезiндегi еңбек сиымдылығы, адам·сағат
Нвр – жөндеудiң уақыт нормасы, адам·сағат
Жабдықтардың жөндеу жоспарын құрғанда көрсетiлген жабдықтарды жөндеуде тұру ұзақтығы мынандай формула мен анықтайды:
мұнда Ппр- бiр жөндеу бiрлiгiндегi жабдықтын жөндеуде тұру нормасы.
Тж - еңбек сиымдылығынын нормасы, адам·сағат
- жөндеу күрделiгінің категориясы.
Тамақ өнеркәсібінде басты мәселердің бірі – технологиялық процестерді кешенді механикаландыру және автоматтандыру, ауыр және барлық еңбек сиымдылықты операцияларды орындауда жұмысшы қолын толығымен машиналар мен механизмдермен алмастыру болып табылады.
Жақсы жағдайда жөндеуді жүргізуде бір жөндеуші бірлікке берілген жабдықтың жөндеуде бос тұруы үлкейтілген орташа нормалармен пайдалануға болады (4 кесте):
4 кесте.
Жөндеуші жұмыстар
Бір жөндеуші бірлікке берілген жабдықтың жөндеуде
бос тұруы нормасы (в сут.)
бір сменада
екі сменада
үш сменада
Байқау
0,05
0,025
-
Ақымдағы жөндеу
0,15
0,08
0,055
Орташа жөндеу
0,42
0,23
0,18
Капиталды жөндеу
0,8
0,42
0,31
2 тапсырма.
Вариант бойынша тексеру есептерді орындау (5 кесте).
5кесте.
Кезең нөмірі және есептеу кезеңі
Параметр
Вариант нөмірі
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1
Конвейердің өнімділігіне тексеру есебін жасау, М
5
4
3
6
7
4,5
5,5
6,5
3,5
8
T
420
390
450
480
360
380
500
540
600
520
L
1,2
1,8
0,9
0,45
2
3
2,5
2,2
0,8
2,7
2
Винтті тасымалдағыштардың өнімділігін тексеру, М
D
0,3
0,4
0,25
0,35
0,45
0,5
0,6
0,55
0,7
0,65
S
0,2
0,25
0,15
0,3
0,3
0,35
0,4
0,4
0,45
0,5
n
30
40
20
25
50
55
35
45
60
65
0,6
0,5
0,7
0,4
0,3
0,65
0,45
0,55
0,75
0,35
0,4
0,5
0,6
0,7
0,65
0,55
0,75
0,45
0,38
0,52
c
0,9
0,8
0,7
0,65
0,75
0,6
0,85
0,95
0,72
0,68
3
Тері сыдыру қондырғылардың өнімділігін тексеру, M
0,5
0,4
0,35
0,6
0,7
0,55
0,45
0,6
0,75
0,8
10
8
6
12
15
7
11
5
9
14
L
1,2
1,8
2,3
0,45
3
2,5
2
2,8
3,5
0,5
4
Вакуум горизонталь қазандықтардың санын дәлелдеу, Z
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Q
200
400
300
500
250
350
550
450
600
800
T
4
5
4,5
5,5
8
6,5
4,5
3,5
7
6
V
2
4
3
5
1,5
3,5
6
5,5
4,5
2,5
6
8
7
10
5
12
9
11
6
10
5
Пісіру және құыру камералардың санын дәлелдеу, Z
Qп
300
500
600
700
800
350
450
550
650
750
T
120
180
240
180
540
480
360
300
180
240
Qр
15
20
25
35
40
45
25
30
35
40
z
5
10
12
11
6
8
7
10
9
12
480
360
540
420
600
240
300
480
540
420
6
Аспалы жолдардың ұзындығын тексеру, L
Q
5000
5500
4000
6500
4500
3000
3500
6000
7000
7500
Tразм
10
9
8
7
10
8
9
12
14
15
p
250
225
200
230
200
150
200
350
300
250
7
Рассолдік сорғының өнімділігін тексеру, Мо
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Qo
995
1000
1005
1010
900
950
1100
1150
980
1050
o
900
1000
1050
1100
1150
800
850
750
700
900
t1
16
15
12
12
10
11
13
14
15
17
t2
18
18
15
14
13
14
17
19
18
20
cp
0,07
0,03
0,04
0,03
0,06
0,05
0,08
0,06
0,09
0,04
8
Циркуляционды сорғылардың өнімділігін тексеру, Мо
Qк
1,16
1,14
1,12
1,13
1,2
1,18
1,15
1,1
1,25
1,19
t1
50
65
63
69
70
55
60
75
62
58
t2
45
61
60
67
65
50
54
72
56
52
9
Фаршараластырғыштың өнімділігін тексеру
ρ
1050
1100
1120
1080
1030
1045
1060
1150
1040
1050
V
0,1
0,2
0,25
0,3
0,4
0,45
0,15
0,35
0,5
0,2
τ
480
540
600
420
600
480
540
420
480
540
Есептеу әдістемесі:
Жөндеу жұмыстардың материалдық техникалық құралдарға жататын жөндеу құрал-саймандар, жүк үстайтын құрылғысы, тiректiн конструкциясы, көтеретiн транспорттық механизмдер мен машиналар. Көрсетiлген құралдардың дұрыстығын тексеру ѕшiн, оларды жиi-жиi периодтық техникалық куәләндiрiп сынауға алынады. Негiзгi жөндеу құрал-саймандарына жататындар: орамалар, құрастыру сызғыштар (салыстырылып тексерiлiп бақыланған) таразылық деңгей таңыда слесарлық жинақтау құрал-саймандары сырды жөндеуге қолданылады.
Жөндеу құрал-саймандары.
Оларға жататындар: арқандар, шынжырлар, блоктар, полистпастлар, жүк iлгiштер, стропылар, сырғылар, жүк бинттерi және т.б.
Жүк үстайтын құрылғы.
Бұл: чалка iлгiштер, стропылар, сырғылар, жүк бинттерi, серіппе, жалған флансылар.
Тiрек конструкциялары.
Блоктардың полиспластыларды және тальдердi iлiп қою үшiн, жүктiң тiк өсiнен орын ауыстыруға осы құралдармен қолданылады: козелдармен аспаналармен, үш аяқтылармен құрастыру мачталарымен және консольдық крандармен. Созғыштармен қолдану үшiн анкерлiк ұстатқышты пайдаланамыз.
Көтергiш тасымалдағыш механизмдер мен машиналарға жататындар көбiнесе периодтық әрекет жасайтын машиналар мен механизмдер, олар механикалық әрекетке, жүктермен салыстырғанда онша алыс емес. Олар вертикальдық, горизонтальдық және көлбеу жазықты орын ауыстыру жұмысын атқарады. Оларды жабдықтарды, құбырларды, құрылыс және металлконструкцияларды құрастырғанда сүт өнеркәсiбiндегi жұмыс iстеп тұрған кәсiпорындар, реконструкция және техникалық қайта жарақаттандыру жасағанда механикалық қызметтiң жұмысшылары жиi-жиi мына сұрақтың шешуiне соқтығады. Көтеретiн тасымалдағыш құралдардың типтерiн таңдау, одан тиiмдiлiгiне және қауiпсiздiгiне байланысты пайдаланылады. Жүк көтергiштi қолданғанда кейбiр жағдайларда есепке алу қажет, онда жүктi салмағы көтергiштiң көтеретiн салмағынан аспау керек, бiрақ әр түрлi енi бiрдей болмауы тиiс, ол жүктiн ауырлық күші, ортасын орналасқанына байланысты жүк көтергiштiн алдынғы мостын өсiне қатынасы.
Жобаның дұрыстығын дәлелдеу үшін жабдықтардың оңаша түрлері бойынша есептеу нәтижелерін формула арқылы тексереді.
Тарту шынжыры үздіксіз түрде қозғалған кезде конвейердің өнімділігі былай анықталады (бассменада):
М = · TL, (1)
мұндағы: - конвейер қозғалысының жылдамдығы, ммин;
T – бір сменадағы жұмысшы минутанын саны;
L – жүктер арасындағы арақашықтық, м;
Винтті тасымалдағыштардың өнімділігі, тсағ:
М = 47 · D2 · S · n · · · c, (2)
мұндағы D – винттің диаметрі, м;
S - винттің адымы, м;
n – біліктін айналу жиілігі, айнмин;
- желобты толтыру коэффициенті;
- тасымалданатын материалдың сусымалы салмағы, тм3;
c – шнектің көлбеу бұрышына байланысты жүк кесіндісінің азаю коэффициенті.
Үздіксіз тері сыдыру қондырғылардың өнімділігі:
M = 60 · · L, (3)
мұндағы - қондырғының максималды мүмкінді өнімділігін пайдалану коэффициенті;
- тері сыдыру жылдамдығы, ммин;
L – ұзындық, м.
Вакуум горизонталь қазандықтардың саны:
Z = Q · TV · , (4)
мұндағы Q – шикізат саны, кг;
T - технологиялық циклдың ұзақтылығы, мин;
V – тиелген жүктің көлемі, м3;
- смена ұзақтылығы, ч.
1000x1200 мм өлшемімен рамаларға арналған пісіру және құыру камералардың саны:
Z = Qп · TQр · z · , (5)
мұндағы Qп - өнімнің массасы, кг;
T - технологиялық циклдың ұзақтылығы, мин;
Qр - раманың массасы, кг;
z - рамалар саны;
- смена ұзақтылығы, мин.
Мұзды еріту камерлардағы аспалы жолдарының ұзындығы:
L = Q · Tразмp · 8, (6)
мұндағы Q – жолдардағы еттің массасы, кг
Tразм – еріту ұзақтылығы, ч;
p - 1 м жолға жүктеме, кг.
Рассол санына байланысты рассолдік сорғының өнімділігі:
Мо Qo[ o · cp · (t2 - t1)], (7)
мұндағы Qo – испарительдің жылу жүктемесі, Джкг;
o – берілген концентрациядағы рассолдың меңшікті салмағы,
t2 и t1 – испарительге рассолдың кіру және одан шығу кезіндегі температурасы, 0С;
cp - рассолдың берілген температурасындағы жылу сыйымдылығы.
Су циркуляциондық сорғылардың өнімділігі (м3 сағ):
Мо Qк(t1 - t2) · 1000, (8)
мұндағы Qк - конденсатордың жылу жүктемесі, Джкг;
t1 – жылы су мен конденсаттың температурасы, 0С;
t2 – конденсаторға берілетін суытылған судың температурасы, 0С.
Фарш араластырғыштың өнімділігі:
, кгч (9)
мұндағы - фаршпен тостаған көлемін толтыру коэффициенті, =0,5 0,7;
- фарш тығыздығы, кгм3;
V – дежа сыйымдылығы, м3;
- ұсақтау мен араластыру процестерінің ұзақтылығы, с.
ӘДЕБИЕТТЕР
1 Мұстафаева А.К. Ет және сүт өндірісінің технологиялық машиналарын монтаждау және жөндеу. Оқу құралы. – Семей: Шәкәрім атындағы СМУ, 2012 ж. – 149 бет.
2 Монтаж, эксплуатация и ремонт технологического оборудования: учебник Под ред. А.Н. Батищева.- М.: Колос, 2007.- 423 с.
3 Юнусов Г.С., Михеев А.В., Ахмадеева М.М. Монтаж, эксплуатация и ремонт технологического оборудования. Курсовое проектирование: Учебное пособие. - Йошкар-Ола: Мар. гос. ун-т, 2008. - 211 с.
4 Гальперин Д.М., Миловидов Г.В. Технология монтажа, наладки и ремонта оборудования пищевых производств. – М.: Агропромиздат, 1990. – 399 с.