Технологиялық машиналарды автоматты жобалау жүйесі пәнінен
5В072400 - Технологиялық машиналар және жабдықтар мамандығына арналған
2 МЕЖЕЛІК БАҚЫЛАУҒА
АРНАЛҒАН ТАПСЫРМА
тақырыбы: Компас бағдарламасында нысананы тұрғызу
1. Әдістемелік ұсыныстар
Әрбір білім алушыға пәнді оқу барысында 1 және 2 межелік бақылауларға арналған тапсырмалар беріледі. Бұл тапсырмалар пәннің негізгі бөлімдерінің қамтиды және теориялық білімдері қандай деңгейде меңгерілгенін және сол теориялық білімдері практикалық есептерді шешуге қолдана алатындығын көрсетеді.
Әрбір тапсырма А4 формат беттерде орындалу және есептеу жұмыстарына қойылатын талаптарға сай рәсімделіп жазылуы қажет. Өздік жұмыс анық жазуымен жазылу керек. Есептеу - графикалық жұмыстың сыртқы бетінде студенттің аты-жөні, мамандығы, курсы, тобы, нұсқаномері және тапсыру уақыты көрсетулі керек.
Есептерді шешу кезінде оларға қысқаша түсініктемелер беріледі, есептерде қолданатын барлық формулар міндетті түрде көрсетіледі және қажетті сызбалады масштабын ескеріп орындалады. Тапсырма соңында пайдаланылған әдибеттерге сілтеме жасау қажет.
Есептерді шығаруға қажетті жетіспейтін параметрлерді берілген оқулықтың қосымша кестелерінен немесе басқа анықтамалық оқулықтардын алуға болады.
2. Негізгі бөлім
Объектіні құрастыру
- объектіні тасымалдау командасы
- объектіні көшіру командасы (COPY)
- объектіні бұру командасы (ROTATE)
Мысалы:
Command: ROTATE
Select objects: Объектіні көрсету
Select objects: Enter Бәрі алынды
Base point: INT of бұрылу ортасын көрсету
Rotation angleReference: 90 - бұрыш.
+90 – сағат тіліне қарсы
– 90 – сағат тілі бойынша
- сурет өлшемдерін өзгертуге мүмкіндік береді (SCALE)
Мысалы:
Command: SCALE
Select objects: объектіні таңдау
Select objects: Enter Бәрі алынды
Base point: INT of - масштабтау ортасы
Scale factorReference : 2 - масштаб
Сызуларды түзету
ALIGN бұйрығының көмегімен айналдырумен қатар оны басқа объектілермен теңестіруге болады.
- объектіні айналы бейнесін құру командасы (MIRROR)
Мысалы:
Command: MIRROR
Select objects: объектілерді таңдау
Select objects: Enter Бәрі алынды
First point of mirror line: END of - шағылысу сызығының 1 нүктесін көрсету
Second point: END of - шағылысу сызығының 2 нүктесін көрсету отображения
Delete old objects?: N - ескі көріністі жою керекпе
Сызуларды жобалау
Offset distance or Through Through :(орын ауыстыру өлшемі немесе НүктеНүкте:) – орын ауыстыру (нүктелер саны немесе жұбы) немесе кілт Through (Нүкте арқылы);
Select object to offset: (ықтималдықтар туғызатын объект:) – орын ауыстыруға оъект таңдау. Бұл үшін қаңқаны қолдануға болмайды, көп бұрышты сызық немесе ағымдағы жинаққа сілтеледі. Көрсетіген объект түрленуге түседі;
Side to offset? (Ығысу жағы?) – қай жаққа ығысатынын курсормен көрсету (оңға немесе солға, ішке немесе сыртына), егер ығысу көрсетілсе;
Through point: (Нүкте арқылы:) – объектінің ығысу нүктесін көрсету, егер кілт Through көрсетілсе (Нүкте арқылы).
Берілген қашықтық нөлден жоғары болуы керек. Кең сызықты қашықтықта ара қашықтық өстік сызықтан өтеді.
Егер ығысу кезінде қиындының нәтижесінде жаңа қиынды болып табылады. содан кейін хабарлама пайда болады:
Invalid through point (Дұрс емес нүкте.)
Егер дөңгелектің немесе доғаның ығысуында ара қашықтық және ығысу бағыты берілсе және объект анықталмаса (мысалы, теріс радиус пайда болса), онда хабарлама шығады:
No parallel at that offset (мұндай ығысумен жүргізу мүмкін емес)
Ұқсас, өте жақсы қиынды, дөңгелек, доға, екі сызықты полисызықтар, эллипс, эллипстік доға, түзу немесе сәуле таңдауда хабарлама пайда болады:
Cannon offset that object (Берілген бойынша объект құра алмаймын)
Үш жүйелі объектілерді қапына келтіру
Dimension Lines панелінде төмендегідей ауыспалы өлшемдердің реттелуі іске асырылады: DIMCLRD, DIMLWD, DIMDLE, DIMDLI, DIMSD1 и DIMSD2. Мұнда өлшемді сызықтардың түсін, қалыңдығын анықтайды; бөлшем сызықтарының бірінші және екінші бөліктерімен басқарады.
Extension Lines панелінде келесідей ауыспалы өлшемдердің реттелуі жүреді: DIMCLRE, DIMLWE, DIMEXE, DIMEXO, DIMSE1, DIMSE2. Мұнда шығыңқы сызықтардың түсі мен қалыңдығы; олардың өлшемді сызықтан қаншалықты асатындығы анықталады; объектіден шығыңқы сызықтың асу өлшемін анықтау; бірінші және екінші шығыңқы сызықтарды басқару.
Arrowheads панелінде төмендегі ауыспалы өлшемдердің реттелуі жүреді: DIMBLK1, DIMBLK2, DIMLDRBLK, DIMASZ. Мұнда бірінші және екінші сызыұтардың ішкі түрі белгіленеді, шығыңқы бағыттаушы түрін анықтайды, бағаттаушыға өлшем береді.
Center Marks for Circles панелінде D1MCEN ауыспалы өлшемнің реттелуі жүргізіледі. Мұнда шеңберлік ортасынан маркердің ішкі түрі мен олардың маркер өлшемі көрсетіледі.
Үш жазықтықтағы сызуларды түзету
Text Appearance панелінде төмендегі өлшемді ауыспалылардың реттелуі жүргізіледі: DIMTXSTY, DIMCLRT, DIMTXT, DIMTFAC, DIMGAP. Мұнда өлшемді мәтінінің стилін, оның түсі мен биіктігін, өлшемді мәтіннің салыстырмалы биіктігі мен санын анқтайды, өлшемді мәтін арасын белгілеуге болатынын немесе тыйым салынатынын анықтайды.
Text Placement панелінде келесі өлшемді ауыспалылардың реттелуі жүргізіледі: DIMTAD, DIMJUST, DIMGAP. Мұнда салыстырмалы өлшемді бағытталуға салыстырмалы мәтіннің жағдайы мен сызықты шығыңқылықтың және өлшемді сызық пен өлшемді саны арасындағы ара қашықтық беріеді.
Text Alignment панелінде DIMTOH и DIMTIH ауыспалыларының реттелуі жүргізіледі. Мұнда өлшемді сызыққа қатысты мәтіннің жағдайы анықталады.
Үш жазықтықтағы моделдер
Жаңа немесе қайтадан жөндеу жұмыстарын жүргізуде Dimension Style Manager диалогтық терезесі алты көрінбеден тұрады. Олардың әрқайсысы жүйелік ауыспалыларды реттеу нәтижесінде көрінеді. Жаңа өлшемді стилдің атауы аса үлкен емес Create New Dimension Style диалогтық терезесінде көрінеді, ол New пернесін басқанда барып қосылады.
Dimension Style Manager диалогтық терезесі
Create New Dimension Style диалогтық терезесі бір енгізу алаңы мен екі жабылатын тізбектен тұрады.
New Style Name енгізу алаңы құралатын қабаттың атын енгізуге мүмкіндік береді.
Start With жабу тізімі стилдің негізгі өлшемін беруге мүмкіндік береді.
Use for жабу тізімі туындайтын өлшемді стилді таңдауға мүмкіндік береді.
Continue пернесі New Dimension Style диалогтық терезесін ашуға мүмкіндік береді.
Create New Dimension Style диалогтық терезесі
КОМПАС жұмыс істеу жүйесі
DIMSTYLE командасы Dimension Style Manager диалогтық терезесін ашады және жүйелік ауыспалыларды реттеуге мүмкіндік береді. Диалогтық терезе өлшемді стилдердің сәйкесінше тізімін береді, стилді өлшемдер мен бес пернеден тұрады:
• Set Current — ағымдағы өлшемді стилді орнатады;
• New — жаңа өлшемді стилді орнатуға мүмкіндк береді;
• Modify — бұрыннан бар өлшемді стилді дұрыстауға мүмкіндік береді;
• Override — ағымдағы өлшемді стилді өзгертусіз уақытша жүйелі ауыспалыларды алып тастау мүмкіндігі;
• Compare — қлшемді ауыспалыларды салыстыруға мүмкіндк береді.
Сызба жұмыстарын ұйымдастыру
Zero Suppression панелінде DIMTZIN өлшемді ауыспалысының реттелуі жүргізіледі, жіберу алдында нөлдік бос немесе жетекші режимдер орнатылады. Осыған ұқсас DIMALTTZ ауыспалы өлшеміне де жүргізуге болады.
Alternate Unit Tolerance панелінде DIMALTTD өлшемді ауыспалының реттелуі жүргізіледі, ол алтернативті өлшемдер үшін үтірден кейін қойылатын белгілер санын анықтайды.
Автоматикалық жобалау жүйесі реттеу
Жұмыс ортасы монитор экранындағы суретті басқаруға қажетті және жеткілікті қабат сандарынан тұруы керек. Мысалы, A3 форматты жұмыс ортасына келесідей қабат пен олармен байланыс параметрлерінің мәндерін белгілейміз (әдетте параметрдің жаңа қабаты үшін). Осындай жағдайда Компас терезесіне күлгін түс қоюымыз керек.
Кесте 1
Қабат атауы
Қабаттың қолданылуы
Сызық түсі
Сызық типі
Сызық қалың
дығы
WORK
Геометриялық құралдарды және жіңішкен сызықтарды жетілдіруге арналған қабат
қара (7 нөмірлі)
CONTINUOUS
тұтас
Default
MAIN
Сызбаны соңғы жетілдіруге арналған қабат
blue
көк (5)
CONTINUOUS
тұтас
0.5
AXIS
өстік сызықтарды сызуға арналған қабат
red
қызыл(1)
CENTER
штрих-нүктелі
Default
HATCH
Штрихты бітеу аймақтарды орындауға арналған қабат
magenta фиолетовый (6)
CONTINUOUS
тұтас
Default
DIM
өлшемді сызықтарды енгізуге арналған қабат
green
жасыл (3)
CONTINUOUS
тұтас
Default
DASHED
Көрінбейтін контурды сызуға арналған қабат
cyan
көкшіл(4)
DASHED
штрихты
Default
TEXT
Мәтіндерді енгізуге арналған қабат
244
CONTINUOUS
тұтас
Default
Қолданылатын әдебиеттер:
1 Кондаков А.И. САПР технологических процессов: учебник А.И. Кондаков.- М.: Академия, 2007.- 272 с.
2 Вороненко В.П. Проектирование машиностроительного производства: учебник В.П. Вороненко; Ю.М.Соломенцев, А.Г.Схиртладзе.- 3-е изд., стер.- М.: Дрофа, 2007.- 380 с.
3 Большаков В. Инженерная и компьютерная графика. Практикум: учебное пособие В. Большаков.- СПб: БХВ-Петербург, 2004.- 592 с.
4 Кудрявцева Е.М. Практикум по КОМПАС- 3D V8 : машиностроительные библиотеки Е.М. Кудрявцева.- М.: ДМК Пресс, 2007.- 433 с.- (Проектирование).