Мазмұны:
Кіріспе
1. Тапсырма және бастапқы берілгендер
2. Жұмысты орындау тәртібі
2.1. Бастапқы берілгендердің анализі
2.2. АРЖ жұмыс істеу принціпін сипаттау
2.3. АРЖ-нің құрылымдық және аналитикалық модельдерін құру
2.4. Байланыспаған контурдың тұрақтылығын зерттеу
2.5. Байланыспаған контурдың тұрақтандырылуы
2.6. Байланысқан АРЖ-нің тұрақтылығын бағалау
2.7. Байланысқан АРЖ-нің коррекциясы (түзетілуі)
2.8. АРЖ сапасын бағалау
2.9. АРЖ тұрақтылық обылысын анықтау
3. Элеметтердің параметрлері мен беріліс функциялары
3.1. Тұрақтылықты бағалау және байланысқан АРЖ тұрақтандырылуы
3.1.1. АРЖ құрылымдық сұлбасын құру
3.1.2. Модельді алғашқы рет іске қосу
3.2. АРЖ-нің параметрлік тиімделуі
3.2.1. Байланыспаған АРЖ-нің тұрақтандырылуы
3.2.2. Байланысқан Волна – В–0 АРЖ-нің алдын – ала түзету
3.3. АРЖ-нің құрылымдылық – параметрлік тиімделуі
3.3.1. ПИ – реттегіштің баптайтын параметрлерін анықтау
3.3.2. Басқару контуріне ПИ – реттегішін енгізу
3.3.3. ПИ – реттегіштің баптайтын параметрлерін анықтап алу
3.4. Волна В-0 АРЖ-нің сапасын бағалау
3.4.1. Өтпелі режим сапасының көрсеткіштері
3.4.2. Орнатылған режимнің сапа көрсеткіштері
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
өзг
пар
Құжат №
қолы
күнi
Жетiлд.
Тенизбаев Д
Мазмұны
белгi
парақ
парақ-р
Тексерг.
Бекбаева Р.С
о
1
Т.бақ
Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік универсиеті
Н.бақ
Бекiт.
мұндағы:
kp - ПИ – реттегіштің күшейту коэффиценті;
Tp – ПИ – реттегіштің уақыт тұрақтысы.
Төменде алдыңғы пункте алынған, алдын – ала түзетілген АРЖ-нің ЛАЖС мен ЛФЖС-ын қолдана отырып, ПИ - реттегіштің баптайтын параметрлеріін анықтаудың жуық тәсілі келтірілген.
Реттегіштің уақыт тұрақтысын анықтау үшін 22 суреттегі төменгі ЛАЖС – ні (ол үшін фаза және амплитуда қорларына қойылған талаптар орындалған) алып, оған 0дбдек – 20дбдек көлбеулері бар жанамаларды жүргізу керек.
Сур. 24
Анықтауыштардың дәлдігін көтеру үшін ЛАЖС екі декада диапазонында құрылған болуы мүмкін. Егер фаза мен амплитуда бойынша қорларға қойылған талаптар орындалған болса, kp =0. 5 коэффицентінің мәні бұл жағдайда қолайлы, жақсы бастапқы жақындаған болып келеді. Әрине, ПИ – реттегіштің күшшейту коэфйффицентінде 0,3-ке тең П –
пар
27
өзг
пар
Құжат №
қолы
күнi
ретенгіштің күшейтуін ескеру керек. Нәтижесінде kp коэффицентінің мәнін kp =0.3*0.5=1.5 бірлікке тең етіп таңдаймыз.
3.3.2. Басқару контуріне ПИ – реттегішін енгізу
23 суретте сұлбада П – реттегішіне ПИ – реттегішін ауыстырып қосу қалады. Бұл үшін VisSim transfer Function блогын қолданған ең қолайлы, transfer Function - жалпы көріністің сызықты блогі, Bloks – liner System менюінен таңдалады. Бөлім коэффиценттерін енгізуде нақты түрде бос мүше 0-ге тең екенін көрсету керек: 0,67 пробел 0 енгіземіз.
Сур. 25
Реттеу уақытын және қайта реттеуді өтпелі сипаттама терезесінің үлкейтілген көрінісінде көруге болады.
3.3.3. ПИ – реттегіштің баптайтын параметрлерін анықтап алу
Кооррекция үшін қолданылған ПИ – ретегіштің баптайтын параметрлерін анықтау әдісі жуық болғандықтан, АРЖ сапасын біраз жақсартуды реттегіштің күшейту коэффицентінің және оның уақыт тұрақтысының мәндерін (бірнеше ондық проценттер аралығында) анықтап алумен істеуге болады. Байқаулар мен қателіктер әдісімен уақыт тұрақтысының өзгерісі өтпелі сипаттаманы нашарлататынына анықтауға болады, ал күшейту коэффицентінің 0,12-ге дейін азаюы қацта реттеуді азайтуға мүмкіндік береді, оны 5%-тен аз етіп жасайды, бұл реттеу уақытына жақсы әсер етеді.
пар
28
өзг
пар
Құжат №
қолы
күнi
Сур. 26
Өтпелі функцияның үлкенірек масштабтағы көрінісі:
пар
29
өзг
пар
Құжат №
қолы
күнi
Сур. 27
Тиімделегн АРЖ-нің байланыспаған контурінің ЛАЖС мен ЛФЖС-і:
пар
30
өзг
пар
Құжат №
қолы
күнi
Сур. 28
3.4. Волна В-0 АРЖ-нің сапасын бағалау
Сызықты АРЖ-нің сапасы ұғымы оның берілген сигналын бақылауының, сырттан әсер етуді басудың, сонымен қатар жылдам әрекет етудің дәлдігін көрсетеді.
АРЖ сапасы тура және жанама көрсеткіштермен бағаланады.
Жанама көрсеткіштер – бұл фаза және амплитуда бойынша АРЖ-нің тұрақтылық қоры және астатизм реті. Статикалық жүйелер үшін контурдің күшейту коэффицентін келтіруге болады. Басқа да көптеген сапаның жанама көрсеткіштері болады.
Сапаның тура көрсеткіштері өтпелі рижмнің көрсеткіштеріне бөлінеді – бұл реттеу уақыты tp және қайта реттеу %, және де орнатылған режимнің көрсеткіштері: жағдай бойынша қателіктер коэффиценттері с0, жылдамдық бойынша с1 және үдеу бойынша коэффиценттер с2.
пар
31
өзг
пар
Құжат №
қолы
күнi
3.4.1. Өтпелі режим сапасының көрсеткіштері
Өтпелі режим сапасының көрсеткіштері АРЖ-нің өтпелі сипаттамасы бойынша анықталады. АРЖ үшін 28 суреттінде tp=1.45 сек және =2% мәндері (бұл өтпелі функцияның бірінші максимумының оның тұрақтандырылған мәндерінен салыстырмалы асуы болып келеді) табылады.
3.4.2. Орнатылған режимнің сапа көрсеткіштері
Қателіктер коэффиценттері орнатылған режимде АРЖ жұмысының дәлдігін сипаттайды. Статикалық АРЖ үшін жақсы сапалы с0 мөлшері 0,01 – 0,1 аралығында болу керек, ал астатикалық АРЖ үшін с0=0 с1 және с2 коэффиценттері тапсырманың сигналдар өзгерісінің жылдамдықтарын сипаттайды, бұл кезде бақылау қателігі аз болады. Басқа сөзбен айтқанда, бұл коэффиценттер жұмыстың орнатылған режимінде АРЖ-нің тез әрекет етуін сипаттайды.
VisSim көмегімен дәрежелі әсер кезінде реттеу қателігінің тұрақталған мәнін анықтау қиын емес, дәрежелі әсер қателік коэффицентінің өзіне тең. Оны анықтау үшін бірінші сумматордың шығысын, және де басқарудың негізгі контурінің сумматор шығысын осциллографқа қосу керек. Қадамды әсер кезіндегі қателіктің тұрақтылығын мәні - с0 коэффиценті сызықты түрде өсетін әсер кезінде (с0=0 боса) – ол с1 коэффиценті болып келеді.
Тиімделген АРЖ астатикалық болғандықтан, оның қателік коэффиценті с0=0 болады. Жылдамдық бойынша қателік коэффицентін - с1 анықтау үшін, АРЖ кірісіне сызықты түрде өсетін сигнал генераторын қосу керек – Bloks – Signal Producer – ramp. Сигналдың тұрақталған мәні с1 шамасына тең:
пар
32
өзг
пар
Құжат №
қолы
күнi
Қорытынды
Мен бұл курстық жұмысымда тақырыбтың мәселелерін толық ашып, зерттедім деп санаймын.
Бұл курстық жұмыста автоматты реттеу жүйесінің әртүрлі қасиеттерімен таныстым.
Автоматты реттеу жүйесінің тұрақтылығы алгебралық және жиіліктік болып бөлінетіні белгілі, бірақ біз Vissim программалық пакетінде көрсетілген жүйе тұрақтылығы жиіліктік критерийлер бойынша модельденеді. Реттеу жүйесінің тұрақтылық критерийлерін Vissim программалық пакетінде әртүрлі бірнеше модельдерді және олардың логарифмдік жиіліктік сипаттамаларды алдым.
Курстық жұмыста сапа көрсеткіштерімен, яғни автоматты реттеу жүйесінің және өтпелі көрсеткіштердің, орнатылған көрсеткіштердің және олардың әртүрлі мүмкіндіктермен таныстым.
пар
33
өзг
пар
Құжат №
қолы
күнi