1927 жылдың ортасында Кеңес дипломатиясы Брианнан және Пуанкареден Ұлыбританияға Францияны СССР – мен тас талқан ете алмайтын туралы хатты алды .
Кеңестік - француздық дипломатиялық қарым – қатынасты сақтауда елдер арасында экономикалық байланыстық кеңейтілуіне әрекет етті. СССР –дің Ұлыбритания мен дипломатиялық қарым – қатынасын үзгеннен соң, барлық кеңестік тапсырыстар Ұлыбританиядан Францияға ауысты.
Ұлыбритания мен СССР арасындағы дипломатиялық қарым – қатынастың орнығуы консерванттардың билік басынан кеткеннен кейін болды.
1929 жылы 30 – мамырда Ұлыбританияда лейбористер жеңіске жететін сайлау болды. Екінші лейберистік үкімет Макданольдтың қайта құруымен жүзеге асты.
Лейберистердің басқаруымен Ұлыбритания 1929 жылы 3 – қазанда СССР мен дипломатиялық қарым – қатынасын қайтадан құрды. Сонымен қатар Ұлыбритания кнтикеңестік саясатты белсенді түрде жүргізіп жатады.
СССР мен Францияның өзара қарым – қатынасын Францияның СССР - ді мойындауы.
1924 жылы СССР – мен қарым - қатынасын жақсартудағы жолында Францияда кірісті. Билік басындағылары антикеңестік саясатты жүргізді.
1924 – 1929 жж. Франция сауда - өнеркәсіптік және саяси шеңберінде себептер мойындау тенденциясы күшейді.
Оюъективті себептер Францияны СССР - мен қарым – қатынасының қалыптандыруға итермелеп отырды.
Кеңес Одағында Француз өнеркәсіпшілері мен саудагерлері өздерінің тауарларын өткізе алмай, ол жақтан шикізат барлығынан бұрын мұнайды өндіре алмады.
1923 жылы 22 желтоқсанда үкіметке жақын «Тан» газеті СССР – мен дипломатиялық және экономикалық қарым – қатынасты қайта қалпына келтіру туралы жазуды, бірақ кеңестік үкіметті патшалық қарыздардың барлығын төлеуге, азаматтардың орыстың бағалы қағаздарын ұстап отырған, және ұлттандырылған иеліктерді қайтарып беру талабы бойынша шығарды .
Кеңес үкіметі екі ел арасындағы қиындықтарды шешудің жолын іздеді.
1923 – 1924 жж. Францияның сыртқы саясаты нашарлап кетті. Рур авантюрасы елдегі қаржыны алып қоюдан басталды. Генуия мен Гаага конференциясынан кейін Францияда алдымен экономикалық қайта құруға, сосын Кеңестік елдермен саяси қарым – қатынасты құруда талпыныс біршама өсті.
Пуанкаре 1924 жылдың басында СССР - мен келіссөздерден бастауды жөн көрді.
1924 жылы 3 қаңтарда Кеңестік өкілдердің ішіндегі Прагадағы төрағасы К.К. Юренов НКИД- ға Чехословакияның шетел істерінің министрі Бенеш Францияның өтініші бойынша келесі арыздарды жасағанын хабарлайды.
«Франция Ресеймен келіссөз қатынасына түсуге дайын екен, бірақ талаптардың алдын – ала қатарын құруға талпынып жатыр... Пуанкаре СССР үкіметінен келесі сұрақтарға жауап беруді сұрайды:
1. халықаралық келіссөз жүргізуге дайын ба және
2. соғысқа дейінгі қарыздарды мойындау принціпімен келісе ме келесі ме (20 млрд франк) .»
Сондай – ақ, Ұлыбританиямен келіссөздегідей бұл алдын ала шарттар Кеңестік үкіметінің қарамай қоюымен бітті. СССР мүмкіндіктерді маңызды сұрақтарды сатып алуды есептемеді.
1924 жылы 11 қаңтарда Чечерин Прагадағы өкілге былай деп хабарлайды: «сұрақтар өте күрделі, оларға жауап беру үшін қысқаша «иә» немесе «жоқ» деу керек. Біз жалпы қандай да бір үкіметпен келіссөздер жасау үшін алыдын – ала қойылған талаптан бас тарттық .
1923 жылы СССР мен француз сауда - өнеркәсіптік шеңберінде саясаттан гөрі жаны бар бағаға жетті.
1923 жылы маусымда Мәскеуге Францияның сауда шеңберіндегі делегаттар (мемлекеттік) париждік биржаның мемлекеттік өкілі Дюверженің бастауымен к елді. Сосын Мәскеуге іскер және ірі қорғаушы, сенатор де Монзи СССР- дің осыған дейінгі Кеңес үкіметінің әскери және соғысқа дейінгі қарыздарын төлеуді талап етеді.
Мұның барлығы СССР – дің мойындауы туралы сұрақ Париж саясатына да ықпалын тигізді. Әсіресе екі пысықтауыш өте маңызды болды.
Біріншіден, СССР – ден сауданы кеңейтуді қызықтыратын іскер шеңбердің қысымы; екіншіден, Францияның халықаралық жағдайдағы құлдырауы мен окупациядан кейін Ұлыбританиямен қарым - қатынастың бұзылуы.
1923 жылы 22 желтоқсанда Пуанкаре Кеңес Одағына ресми түрде дипломатиялық және экономикалық қарым – қатынастың қайта құрылуы туралы мәлімдеме жасады. Алайда, қарым - қатынасты қайта қалпына келтіру үшін талабына ал патшалық қарызды мойындауға, сондай – ақ бұрынғы орыс бағалы қағаздарын ұстағандардың иеліктерін қайтарып беруді талап етті.
Мұндай мәлім кеңес үкіметінде қабылданбауы болуы мүмкін. Сонымен қатар Францияға СССР – мен қалыпты дипломатиьялық қарым - қатынаста құрылуын түсіндіруге қадамдар жасьаған еді.
1924 жылы мамырда Францияда парламент сайлауы болды. Ол радикол – социалистік сол блокқа, мемлекьеттік социолмстік және социалистік партияның жеңіп шығуына алып келді. Олар өздерінше ұран алып, СССР – мен дипломатиьялық қарым - қатынасқа түсуіне талрынды. Билік басына үкімет басшысы Э. Эррио келді, Эррио - буржуазиялық демократ, франк - кеңестік серіктестіктің мүшесі. Ол елдегі ел үмітін өтеген мойындаумен және беделімен отырды.
Эррионың өзі қандай да бір ресми үкіметпен қатынастытң қалыс қалуы, Ресейдегі билікті жеті жыл ішінде сақтаған болса, біздің азаматтардың алға жылжуында қалыпты емес жағдайды айқындады.
Үкіметтің бағдарлы хабарлама сында осы мәселе бойынша: «қазіргі таңбда біз СССР - мен қалыпты қарым – қатынасты қалпына келтіруге дайындалып жатырмыбз, алда талаптарды сақтау, екі ел арасындағы келіссөз сыпайылықпен қарауды ұсынады.
Одан бұрын формуланы, француздың қызығушылықты сақтайтын белгілі амалдармен қабылдап және мәліметтер жинауымыз керек», - деп айтылған .
1924 жылы 15 шілдеде Эррио Чечеринге француз үкіметінің қысқа уақыт аралығында Франция мен Ресей арасындағы қалыпты қарым – қатынасты қалпына келтіру туралы амалдарды дайындау керек» деген сөзін жіберді.
Чичериннің жауап жеделхатында 1924 жылғы 18 шілдедегі Кеңес үкіметі терең қанағаттанарлықпен Эррионың достық хатының мәліметін қаьылдады. Онда тез арада біздің елмен арасындағы қалыпты қарым – қатынасын қайта қалпына келтіру сұраған жетуді жеткізді.
Эрриоға берген хатындағы жауабында француздық үкіметті орыс азаматтарына кең түрде қызмет үкіметі Францияға келгісі келетіндерге болады.
Жеделхатта мұндай жұмыста ұстап қалу немесе қиындықтар туса, оны екі үкімет арас ындағы ресми қарым – қатынаспен шешіледі деп көрсетілген.
Қысқа мерзімдегі сол іске Эриио жазған қысқа бола қойған жоқ. Француз үкіметі мойындауға асықпады және жасанды түрде оның жолындағы әртүрлі кездейсоқтықтарға жауап беріп отырды.
1924 жылы қыркүйекте Эррио Францияның кеңес Ожағын мойындауы жөніндегі сұрақты оқып үйрету үшін Де Монзидің төрағалық етуімен арнайы коммисияны тағайындады. Ол екі ел арас ындағы сұрақтарға келіссөз жүргізу жақсарып болған соң ғана басталатыны туралы айтылды.
Мұндай жағдайда «сол блок» үкіметі, толықтай Макдональдық басқаруындағы Кеңес Одағына шешілмеген сұрақтардың принципінде алыдын – ала шешім қабылдануға, сонымен қатар патшалық Ресейдің қарыздары туралы шешуді жырлады.
1924 жылы 19-20 қазан Дуврада де - Монзи мен СССР өкілімен, Ұлыбританиялық Раковскиймен кездесу болды .
1924 жылы 15 шілдеде Эдуард Эррио Г.В.Чечеринге: француз үкіметі қысқа мерзімде Кеңестік Ресеймен қалыпты қарым – қатынасын қалпына келтіруді дайындай алатынын білдірді .
Алайда, антикеңестік күштердің әсеріне қысымның асытнда француз үкіметі дипломатиялық қарым – қатынасты құруға жай басарлық жасады. Эррио СССР - мен қарым – қатынасын жаңартуда сақтану шараларының белгілі түрлері қабылдануы керек және әртүрлі мәліметтер жиналуы керек деп хабарлады.
Кеңестік – француз қарым – қатынасы қалыпты жағдайға келуі қиындады. Сосын Вашингтон қысымы, Вашингтонның қатыгез компнаиясының Франция мен СССР арасындағы келісімді бұзуға қатысуы жағдайды ауырлатты.
АҚШ – тың мемлекеттік хатшысы Францияны СССР – ді мойындауынан сақтап отырды, ол акт «қателік» болып табылады деп ескертті .
1924 жылы жазда арнайы түрде Европаға Кеңес – дипломатиялық қатынас ының қайта қалыптасуын жіберіп алмасу мақсатымен барды,
Алайда, жоғарыдағылар Францияның ұлттық қызығушылығын алды.
1924 жылы 28 қазанда Эррио Францияның министрлер кеңесінің атынан ОК төрағасы М.И. Каменинге жеделхатты жәберді. Олда Француз үкіметі Одақтас үкіметтің енді қалыпты дипломатиялық қатынасты құруға дайындығы жөніәнде айтылған .
Кеңес - француз қарым – қатынасының және бәрінен бұры