$$$
Экологиялық қуыс дегеніміз не ?
А. особтың тіршілік ортасы;
В. биоценоздың территориясы;
С. организмдердің биоценоздағы атқаратын қызметі;
D. бір популяцияның экожүйедегі орны;
Е. популяцияның биотопы.
$$$
Мутуализм деген не ?
А. қорек үшін күрес;
В. өзара пайдалы бірігіп тіршілік құру;
С. біреуіне пайдалы, екіншісіне пайдасыз тіршілік;
D. кеңістіктік қарым-қатынастар;
Е. басқа түрді пайдаланып қоректену.
$$$
Комменсализм деген не ?
А. жануарлардың тұқым таратуы;
В. біреуіне пайдалы, екіншісіне пайдасыз коректік байланыс;
С. басымды түрлер;
D. бір факторға (қорекке) байланысты күрес;
Е. сирек түрлер.
$$$
“Экотон” деген не ?
А. құс ұясы;
В. екі биоценоз арасындағы ауыспалы аймақ;
С. ареал;
D. қорықтық жер;
Е. биотоп.
$$$
Бір экологиялық қуысты пайдаланатын түрлер қандай қарым-қатнасқа түседі ?
А. бірігіп өмір сүреді;
В. симбиозға көшеді;
С. комменсалдық қарым-қатнасқа түседі;
D. бірге тұра алмайды.
Е. бір-біріне әсер етпейді.
$$$
Биоценоздың нағыз редуценттері қайсысы ?
А. бактериялар мен саңырауқұлақтар;
В. шөп қоректілер;
С. жыртқыштар;
D. жануарлар;
Е. адамдар.
$$$
Қасқыр мен арыстанның бір қоректік деңгейде тұру себептері неде ?
А. дене мөлшерінің ірілігі;
В. жер бетінде тіршілік етуі;
С. корегінің әртүрлі болуы;
D. 1-ретті консументтермен қоректенуі;
Е. сүт қоректілер болуы.
$$$B
Екеуіне бірдей маңызды болатын симбиоздық қарым-қатынас қайсысы ?
А. комменсализм;
В. мутуализм;
С. зоохория;
D. нейтрализм;
Е. жыртқыштық.
$$$
Біреуі екіншісінің қорегінің қалдығын пайдалануды не дейді ?
А. жыртқыштық;
В. симбиоз;
С. амменсализм;
D. паразитизм;
Е. комменсализм.
$$$B
Қарағайлы орманның өздігінен сиреуі неге байланысты ?
А. популяцияның қартаюы;
В. түр ішіндегі конкуренция;
С. түр аралық конкуренция;
D. комменсализм;
Е. мутуализм.
$$$
Түр аралық конкуренция қайсысына тән ?
А. қасқырлар арасында;
В. бұғы мен кемірушілер арасында;
С. паразит пен иесі арасында;
D. түлкі мен тышқан арасында;
Е. ақ аю мен ақ түлкінің арасында.
$$$
Екі түрдің біреуі екіншісіне не зиян, не пайда келтірмей өзіне жақсы жағдайға ие болуын не дейді ?
А. аллелопатия;
В. мутуализм;
С. паразитизм;
D. комменсализм,
Е. жыртқыштық.
$$$
Паразит болмаса да, кемірушінің ініне омыртқасыздардың келіп орналасуын не дейді ?
А. акклиматизация;
В. симбиоз;
С. пәтершілік;
D. нейтрализм;
Е. комменсализм.
$$$
Экологияның қай бөлімі организмдердің бірлестігін оқытады ?
А. аутэкология;
В. жануарлар экологиясы;
С. өсімдіктер экологиясы;
D. популяциялық экология;
Е. биоценология.
$$$
Тіршілік иелерінің көп болуы биоценоздың қай құрылымы болады ?
А. топикалық;
В. жас құрамдық;
С. түрлік;
D. кеңістіктік;
Е. этологиялық.
$$$
Табиғи жүйелердің тұрақтылығы неге байланысты?
А. өсімдіктердің жоғарғы өнімділігіне;
В. түр байлығына;
С. микроорганизмдерге;
D. органикалық зат құрамына,
Е. тіршілік иелерінің биомасса қорына.
$$$
Өзара байланысты әрі бірге мекен ететін тіршілік иелерінің бірлестігін не деп атайды?
А. экожүйе;
В. биотоп,
С. биоценоз;
D. биосфера;
Е. ярустылық.
$$$
Тірі организмдердің мекен ететін жері:
А. биотоп;
В. экожүйе;
С. биоценоз;
D. биосфера;
Е. ярустылық.
$$$
Әр түрге жататын даралардың екі жақты пайдалы бірігіп тіршілік етуі:
А. жыртқыштық;
В. бәсекелестік;
С. симбиоз;
D. паразитизм;
Е. пәтершілік.
$$$
Бір популяция үшін қолайсыз болып табылатын өзара қарым қатынастар:
А. амменсализм;
В. комменсализм;
С. жыртқыштық;
D. симбиоз;
Е. мутуализм.
$$$
Ярустылық биоценоздың қандай құрылымын білдіреді ?
А. түр құрамы;
В. жас құрамы,
С. мекен жайы;
D. кеңістіктік;
Е. мінез құлықтық.
@@@ Экожүйелер
$$$
Қайсысы редуценттер ?
А. жоғары сатыдағы саңырауқұлақтар;
В. өсімдіктер;
С. фитофагтар;
D. сапротроф-микроорганизмдер;
Е. жыртқыштар.
$$$
Сукцессия дегеніміз не?
А. экожүйедегі зат айналымы;
В. биоценоздардың ауысуы;
С. өсімдіктер бірлестігі;
D. фитофагтардың бірлестігі;
Е. өсімдіктер мен жануарлардың бірлестігі.
$$$
Сукцессияның түрлері қандай болады?
А. алғашқы, аралас;
В. аралас, кейінгі,
С. алғашқы, екіншілік;
D. маусымдық, үздіксіз;
Е. үздікті, кейінгі.
$$$
Продуценттерге қайсысы жатады ?
А. жасыл өсімдіктер;
В. фитофагтар;
С. гетеротроф организмдер;
D. саңырауқұлақтар;
Е. сапротроф –микроорганизмдер.
$$$
Консументтерге қайсысы жатады ?
А. жасыл өсімдіктер;
В. хемотроф микроорганизмдер;
С. микроскоптық паразит, саңырақұлақтар;
D. эфемер өсімдіктер;
Е. жануарлар.
$$$
Тіршілік иелерімен олардың мекен ететін ортасынан тұратын жүйе қалай аталады ?
А. биоценоз;
В. биотоп;
С. экожүйе;
D. экологиялық қуыс;
Е. популяция.
$$$
“Экожүйе” терминін 1935 жылы ғылымға кім енгізген ?
А. Э. Геккель;
В. Ч. Дарвин;
С. А. Тенсли;
Д. К. Мебиус;
Е. В. Сукачев.
$$$
Сукцессия ұғымын 1898ж ғылымға кім енгізген?
А. Г. Каулсон;
В. В. Вернадский;
С. Э. Геккель;
Д. Э. Зюсс;
Е. Ч. Дарвин.
$$$
Экологиялық пирамиданың түрлері:
А. сандық, сапалық, энергиялық
В. қоректік, сандық;
С. сандық, биомассалық, энергетикалық;
D. биомассалық, қоректік, сапалық;
Е. сандық, энергиялық.
.$$$
Консументтер неге 1,2,3-ретті болып жіктелінеді:
А. ыдыруына байланысты;
В. қоректенуіне байланысты ;
С. сүйекті балықтың қабатын қорыта алатын түрлерге байланысты;
D. жануарлар түрлеріне байланысты;
Е. органикалық затты бұзушы түрлерге байланысты.
$$$
Гетеротрофтар қайсысы ?
А. әр түрлі климатта өмір сүрушілер;
В. органикалық зат түзушілер;
С. жазғы ұйқыға кететіндер;
D. дайын органикалық затпен қоректенетіндер;
Е. эврибионттар.
$$$
Экологиялық пирамиданың түрі қанша?
А. 5;
В. 3;
С. 1;
D. 2;
Е. 4.
$$$
Қоршаған ортамен тепе-теңдікте болатын, тұрақты соңғы бірлестік қалай аталады?
А. экожүйелік;
В. биоценоздық;
С. климаксты;
Д. сукцессия;
Е. дұрыс жауабы жоқ.
$$$
Күн энергиясының қатысуымен бейорганикалық заттарды органикалық заттарға дейін синтездеуші тірі организмдер:
А. консументтер;
В. симбионттар;
С. редуценттер;
D. продуценттер;
Е. гетеротрофтар.
$$$
Жасыл өсімдіктер қандай экожүйені энергиямен қамтамасыз етеді ?
А. табиғи гетеротрофты;
В. табиғи автотрофты;
С. антропогенді гомоавтотрофты;
D. жасанды гетеротрофты;
Е. антропогенді.
$$$
Тіршілік иелері мен табиғи жағдайлардың кез келген бірлестіктері не деп аталады ?
А. табиғи аймақ;
В. ландшафт;
С. биологиялық жүйе;
D. экожүйе;
Е. биотоп.
$$$
Дүние жүзі бойынша қанша апвелинг аудан бар?
А. 3;
В. 2;
С. 4;
D. 7;
Е. 5.
$$$
Экожүйенің негізгі энергия көзі қайсысы ?
А. қорек;
В. минералдық заттар;
С. күн сәулесі;
D. химиялық жылу энергиясы;
Е. өлі-тірі зат.
$$$
Экожүйенің тепе-теңдігін ұстауға қабілеті мен өздігінен реттелуін қалай атайды?
А. сукцессия;
В. биоценоз;
С. экотон;
Д. гомеостаз; Е. климакс.
$$$
Жануарлар бірлестігі қалай аталады?
А. биоценоз;
В. фитоценоз;
С. биогеоценоз;
D. зооценоз;
Е. биотоп.
$$$
Экожүйенің трофикалық құрамын қалай көрсетуге болады?
А. энергетикалық бюджет графигі арқылы;
В. экологиялық таблица арқылы;
С. өнімділік пирамидасы арқылы;
D. экологиялық пирамида арқылы,
Е. жас құрамының графигі арқылы.
$$$
Өсімдіктер бірлестігі қалай аталады ?
А. биоценоз;
В. фитоценоз;
С. биогеоценоз;
D. зооценоз;
Е. биотоп.
$$$
Қоректік тізбектің қысқаруы неге байланысты?
А. қорек байлығына;
В. биомассаның жинақталу жылдамдығына;
С. консументтердің санына;
D. әрбір қорек деңгейі сайын жоғалтатын энергияға;
Е. продуценттердің санына.
$$$
Консументтердің қызметі қандай?
А. экожүйенің қалдықтарын өңдеу;
В. дайын органикалық затпен қоректену;
С. органикалық заттардың минералдық қосылыстарға айналдыру;
D. анорганикалық заттардан органикалық заттардың түзілуі;
Е. органикалық заттардың түзілуі.
$$$
Қоректік тізбекте қорек қайда жұмсалады ?
А. тыныс алу, көбеюге;
В. биомасса жинақтап, организмнің энергетикалық шығындарын толтыруға;
С. биологиялық өнім жасауға;
D. консументтердің қоректенуіне;
Е. көбеюге.
$$$
Консументтердің өнімі не деп аталады ?
А. жалпы;
В. алғашқы;
С. таза өнім;
D. кейінгі өнім;
Е. кейінгі таза;
$$$
Организмдердің мекен ететін жері не деп аталады ?
А. экожүйе;
В. биотоп;
С. биоценоз;
D. биосфера;
Е. ярустылық.
$$$
Қорық дегеніміз не ?
А. жеке табиғи объектілер;
В. жартылай қорғау режимімен сипатталатын объектілер;
С. шаруашылық қажетінен мүлдем босатылған территориялар;
Д. табиғатты сауықтыру және эстетикалық мақсатта қорғау үшін бөлінген территориялар;
Е. Дұрыс жауабы жоқ.
$$$
Оңтүстік Қазақстанда “Ақсу-Жабағлы” қорығы кай жылы ұйымдастырылған?
А. 1925;
В. 1929;
С. 1927;
Д. 1926;
Е. 1928.
@@@ Биосфера
$$$
Биосфераның ілімін қалаған кім ?
А. Э. Зюсс;
В. В. Вернадский;
С. Ю. Либих;
D. Э. Геккель;
Е. Ч.Дарвин
$$$
Биогендік элементтер қайсысы ?
А. кальций, фосфор;
В. өсімдік қалдықтары;
С. тірі организмдер;
D. автотрофтар;
Е. гетеротрофтар.
$$$
Биосферада қандай заттар айналымы өтеді ?
А. органикалық заттардың айналымы;
В. энергия ағымы;
С. судың айналымы;
D. газдар мен шөгінді заттар айналымы;
Е. анорганикалық заттардың айналымы.
$$$
Атмосфераның төменгі бөлігін, гидросфераны түгелдей, литосфераның беткі қабатын қамтитын жер ғаламшарының тіршілігі бар аймағы:
А. гидросфера;
В. литосфера;
С. биосфера;
Д. ноосфера;
Е. атмосфера.
$$$
Биосферадағы барлық тіршілік иелерінің жиынтығы қалай аталады?
А. тірі зат
В. биогенді зат
С. биокосты зат
Д. шөгінді зат
Е. организм
$$$
Адамның ой-санасы басты фактор болып есептелетін биосфераның даму стадиясы қалай аталады?
А. биосфера;
В. техносфера;
С. гидросфера;
Д. ноосфера;
Е. литосфера.
$$$
Қышқылдық жауынның құрамында қай заттың мөлшері айтарлықтай көп кездеседі?
А. күкіртті газ;
В. фреондар;
С. метан;
Д. көміртегі оксидтері;
Е. азот оксидтері.
$$$
Қоршаған ортаның жағдайын бақылау, бағалау мен болжаудың комплексті жүйесін қалай атайды?
А. кадастр;
В. домпинг;
С. экологиялық картографиялау;
Д. мониторинг;
Е. дұрыс жауабы жоқ.
$$$
Ластану масштабы мен таралуына байланысты қалай жіктелінеді:
А. химиялық, жергілікті, ғаламдық;
В. биологиялық, химиялық, аймақтық;
С. жергілікті, аймақтық, ғаламдық;
Д. физикалық, ғаламдық, химиялық;
Е. химиялық, ғаламдық, физикалық.
$$$
Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау туралы заңы қай жылы қабылданды?
А. 1993;
В. 1994;
С. 1991;
Д. 1996;
Е. 1997.
$$$
Семей полигонында 1949-1989ж.жылдар аралығында қанша ядролық жарылыс жасалған?
А. 878;
В. 200;
С. 350;
Д. 470;
Е. 354.
$$
“Парниктік эффектінің” пайда болуының басты себебі?
А. озон концентрациясының артуы;
В. көмір қышқыл газының концентрациясының артуы;
С. фреондар мен метан қалдыүтары;
Д. ауаның ылғалдылығының өзгеруі;
Е. Дұрыс жауабы жоқ.
@@@ Тірші лік иелерінің экологиялық классификациясы
$$$
Пойкилотермді организмдердің:
А.дене температурасы тұрақсыз;
В. жылықанды;
С. дене температурасы тұрақты организмдер ;
D. жылу реттеу механизмі бар;
Е. орта температурасына тәуелсіз.
$$$
Гомойотермді организмдер қайсысы ?
А. зат алмасу, тұрақсыз, әрі термореттеу жоқтар;
В. денесінің температурасы тұрақтылар;
С. термореттеуі жоқтар;
D. суыққанды жануарлар;
Е. әр түрлі организмдері.
$$$
Мезофит өсімдіктер қайсысы ?
А. құрғақшылықты көтереді;
В. ылғалды жерлерде жақсы өседі;
С. ылғалдылығы жоғары жерде;
D. орташа ылғалды жерде;
Е. суда өседі.
$$$
Экологиялық икемдісі қайсысы ?
А. стенобионттар;
В. эврибионттар;
С. эвритермділер;
D. гигрофилдер;
Е. гидратофиттер.
$$$
Түнгі жануарлар қайсысы ?
А. шыбындар;
В. шегірткелер;
С. аралар;
D. таракандар;
Е. күндізгі құстар.
$$$
Стеногигробионттар қайсысы ?
А. белгілі бір ылғалдылық шамасына;
В. бейімделгендер;
С. әр түрлі ылғалдылыққа;
D. жоғары температурағы бейімділік.;
Е. төмен және жоғары температураға бейімделек.
$$$
Топырақта тіршілік ететін организмдер:
А. гидробионттар;
В. мезофиттер;
С. эдафабионттар;
D. галобионттар;
Е. геоксендер.
$$$
Жылжылмалы құмдарда қайсысы кездеседі?
А. алиготрофтар;
В. петрофиттер;
С. псаммофиттер;
D. мезотрофтар;
Е. гидрофиттер.
$$$
Бақа қай топқа жатады ?
А. пойкилотермділер;
В. ксерофилдер;
С. гетеротермділер;
D. гомойотермді;
Е. эвригалинділер.
$$$
Қит қай топқа жатады?
А. паразиттер;
В. пойкилотермділер;
С. мезофидер;
D. геобионттар;
Е. гомойотермділер.
$$$
Эврибионттылық дегеніміз не?
А. көп қорек кезін пайдалану;
В. жыл бойына көбеюге түсу құбылысы;
С. организмге қажетті заттардың жеткіліктілігі;
D. әр бір түрдің қоршаған орта жағдайларының өзгерісіне шыдамдылығы;
Е. пәтершілік.
$$$
Олигофагтар кімдер ?
А. аз өсімдіктер және жануарлар түрлерімен қоректенетін жануарлар;
В. органикалық шіріндімен қоректенушілер;
С. топырақтың байлығы мен жемістілігіне байланыссыз организмдер;
D. өнімділігі төмен терең көлдердің организмдері;
Е. теңіз түбі организмдері.
$$$
Жануарларда жылу алмасудың қанша түрі бар?
А. 2;
В. 1;
С. 4;
D. 3;
Е. 5.
$$$
Некрофагтар қайсысы ?
А. детритпен қоректенушілер;
В. өлексемен қоректенушілер;
С. өсімдіктіқоректілер;
D. қорек талғамайтындар;
Е. насекомжегіштер.
$$$
Фитофагия деген не ?
А. жануарлардың өсімдіктерді тозаңдандыруы;
В. өсімдіктерді жеп қоректену;
С. насекомжегіштер;
D. өздігінен тозаңдану;
Е. органикалық шіріндімен қоректену.
$$$
Экологиялық валенттілігі жоғары организм қалай аталады ?
А. эврибионт;
В. эврихор;
С. стенобионт;
D. эвтроф;
Е. эврифонт.
$$$
Индикатор-түрлер қайсысы?
А. биоценоздың өнімділігін анықтайтын түрлер;
В. топырақтың қасиетін анықтайтын түрлер;
С. қоршаған орта жағдайларын анықтайтын түрлер;
D. биоценоздың пішіні беретін түрлер;
Е. сирек түрлер.
$$$
Дайын органикалық затты пайдаланушылар қайсысы ?
А. автотрофтар;
В. редуценттер;
С. консументтер;
D. продуценттер;
Е. доминанттар.
$$$
Дайын органикалық затпен қоректенушілер қайсысы ?
А. гетеротрофтар;
В. автотрофтар;
С. продуценттер;
D. хемотрофтар;
Е. фотосинтездеушілер.
$$$
Пойкилотермділер қайсысы ?
А. термореттеу әдістері және өзіндік температуралары бар организмдер;
В. зат алмасуы өте жоғары деңгейде жүреді;
С. термореттеу әдістері және өзіндік температуралары жоқ организмдер;
D. дене температурасы тұрақтылар;
E. дене температурасы тұрақты организмдер
$$$
Су түбімен тікелей байланысы жоқ, еркін орын ауыстыратын, жүзіп жүретін организмдердің жиынтығы қалай аталады?
А. планктон;
В. бентос;
С. плейстон;
Д. нейстон;
Е. нектон.
@@@