ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ атындағы СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
3 деңгейдегі СМЖ құжаты
ПОӘК
ПОӘК
042-18-22.1.8101 -2013
ПОӘК
Оқытушыға арналған шерствоведение, смушковедение пәнінің оқу жұмыс бағдарламасы
Басылым № ________20_____
Шерствоведение, смушковедение
ПӘНІНІҢ ОҚУ - ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
5В080200 Мал шаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясы мамандығына арналған
ОҚЫТУШЫ ҮШІН ПӘН БАҒДАРЛАМАСЫ
СЕМЕЙ – 2013
Алғы сөз
I. Құрастырған
Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университетінің Мал шаруашылығы және аңшылықтану морфология негіздерімен кафедрасының доценті қызметін атқарушы Габдуллин П.Р.
____ ___________2013 жыл
2. Талқыланды:
2.1. Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университетінің Мал шаруашылығы және аңшылықтану морфология негіздерімен кафедрасының мәжілісінде.
Хаттама 2013 жыл, №
Кафедра меңгерушісі ______________ Тугамбаева С.М.
2.2. Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік бюро мәжілісінде
Хаттама 2013 жыл, №
Төраға _________________ А.Тлеубаева
3. БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңес мәжілісінде қаралды және баспаға ұсынылды
Хаттама 2013 жыл, №
ОӘК төрайымы_____________Г.Искакова
4. БАСЫЛЫМ АЛҒАШҚЫ РЕТ ЕНГІЗІЛГЕН
МАЗМҰНЫ
1. Қолданылу аймағы
2. Нормативтік сілтемелер
3. Жалпы ережелер
4. Оқытушыларға арналған пәннің оқу жұмыс бағдарламасының мазмұны
5. Студенттердің өздік жұмыстары үшін тақырыптардың тізімі
6. Пән бойынша оқу- әдістемелік карта
7. Оқу- әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз ету картасы
8. Әдебиеттер
1. ҚОЛДАНЫЛУ АЙМАҒЫ
Қой шаруашылығы, жүні, еті және елтірісін өндіру технологиясы пәнінің оқытушыларға арналған оқу жұмыс бағдарламасы 5В080200Мал шаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясы мамандықтарының студенттеріне арналған оқу- әдістемелік кешеннің құрамына кіреді. Осы құжат қой малын өсіру мен оның тұқымдарын, қой малынан өндірілетін ет, жүн, елтірі өндіру жолдарын және тағы басқа технологияларын оқу процесін ұйымдастыру негізгі орындау тәртібін жүйеге келтіреді және регламентациялайды және Мал шарушылығы және аң өсіру технологиясы кафедрасында пайдалануға арналған.
2. НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
Қой шаруашылығы, жүні, еті және елтірісін өндіру технологиясы пәнінің оқытушыларға арналған оқу жұмыс бағдарламасы келесі құжаттардың талаптарына сәйкес оқу процесін ұйымдастыруда тәртіп орнатады:
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің элективті пәндер каталогы ___________2013
Қой шаруашылығы, жүні, еті және елтірісін өндіру технологиясы пәнінің оқу бағдарламасы
- УСТ 042- СМУ-4-2013 Университет стандарты Пәннің оқу- әдістемелік кешендерінің жасауға және рәсімдеуге қойылатын жалпы талаптар
- ҚП 042-1.01-2013 Құжаттандыру процедурасы Пәннің оқу- әдістемелік кешенінің құрылымы және мазмұны.
3 . ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
3.1. Пәннің қысқаша мазмұны
Қой шаруашылығы, жүні, еті және елтірісін өндіру технологиясы пәнінің мазмұны: ауыл шаруашылығында қойдың еті, жүні, елтірісін өндіру технологиясы пәнін оқу барысында қой малдарының өнімдерін, оның ішінде тұқымдарына байланысты ет, жүн, елтірі өнімін неғұрлым интенсивті жолмен дамуын дұрыс деп санау керек.
Қой малдарының ұдайы өсуінің негізгі теориялық және практикалық ерекшеліктерімен және қой малдарын күтіп бағу, сұрыптау, өсіру биотехнологияларымен және қой малдарының асыл тұқымдылық және өнімділік, шаруашылықтық және биологиялық ерекшеліктері. Қой жүнін өндіру технологиясы. Қой малдарының көбею әдістері. Қой өнімділігі және асыл тұқымдылық бағалау. Қой жүнін кластаумен танысу.
3.2. Курстың мақсаты:
Қой малдарыныңбиологиялық ерекшелігін, одан алынатын ет, жүн өнімділігін өндіру жолдарымен танысу. Ет және жүн өндіруде оған әсер ететін факторларды білу.
Ет өнімділігінің көрсеткіштері, жүннің қасиеттеріне әсер ететін факторлармен, оны дайындау стандарттарымен студенттерді таныстыру.Cтуденттерге қой қой тұқымдары туралы, оларды өсіру өңірлері мен өнімділіктердің ерекшелігі, жүн, ет өнімдерін өндіру биотехнологиясы туралы теориялық терең білім беру.
3.3. Пәннің негізгі міндеті:
- қойлардың биологиялық және шаруашылықтық ерекшеліктерін оқып үйрену;
- аз шығын шығарып экологиялық таза өнім алу үшін және қой шаруашылығы селекциялық және асылдандыру жұмысы, азықтандыру, күтіп-бағу жөнінен, сондай- ақ қой шаруашылығы өнімдерін өндіру мен оны алғашқы өңдеу негіздерін ұйымдастыру жұмыстарын қазіргі кездегі ғылым жетістіктерімен үйрету.
3.4. Пәнді оқу барысында студент:
Студент білуі керек:
-қой малдарының шаруашылықтық және өнімділік сапасын оқу;
-жүннің технологиялық қасиеттерін, таза талшық шығымын, жүн класын анықтап үйрену;
- қой шаруашылығында генетикалық ресурстарды тиімді пайдалану;
-қой шаруашылығының келешектегі дамуы үшін жүн мен ет өндірудің жаңа технологияларын меңгеру.
Меңгеруі керек:
- қой малдарының асыл тұқымдылық және өнімділік, шаруашылықтық және биологиялық ерекшеліктерін;
- қой жүнін өндіру технологиясын;
- қой малдарының көбею әдістерін;
- қой өнімділігі және асыл тұқымдылық бағалауды;
- қой жүнін кластауды.
Иеленуі керек: Ауыл шаруашылығы саласына білімін тәжірибе жүзінде қолдана білу керек.
Істей алуы керек: қой малдарының асыл тұқымдылық және өнімділік, шаруашылықтық және биологиялық ерекшеліктері бойынша бағалауды жүргізуді.
Түсінуі керек: Ет және жүн өнімінің сапасын жақсарту мақсатында әр түрлі бағыттағы қой тұқымдарын өсірудегі мақсат.
Біліп шығуы керек: Қой шаруашылығы бойынша жан жақты біліктілік қажет.
3.5. Курс пререквизиттері:
Мал шаруашылығы негіздері
Ауыл шаруашылығы малдарын азықтандыру
Ауыл шаруашалығы малдарын өсіру және селекциясы.
3.6. Курс постреквизиттері:
Шошқаларды интенсивті өсіру биохтехнологиясы мен селекциясы
Мал шаруашылығы және құс шаруашылығын асылдандыру ісі
Эмбриоинженерия
Селекция -генетикалық үрдістерді болжау және моделдеу.
- Оқу жоспарының көшірмесі
кесте 1
Курс
Семестр
Кредиттер
ДР
(сағ)
ЗТ
(сағ)
ОБӨЖ (сағ)
СӨЖ
(сағ)
Барлығы (сағ)
Қорытынды бақылау түрі
4
7
3
15
30
22,5
67,5
135
Емтихан КЖ
4. Оқытушыларға арналған пәннің оқу жұмыс бағдарламасының мазмұны
Кесте 2
№
Тақырып атауы
Сағат саны
Д
ЗТС
1
2
3
4
1 – модуль Халық шаруашылығындағы қой шаруашылығының маңызы
1 – блок Қой жүнінің типтері мен топтары
1
Халық шаруашылығындағы қой шаруашылығының маңызы
1
Қой жүнінің типтері мен топтары
2
Қой жүнінің физика –механикалық қасиеті
2
2
Қой тұқымдары
1
Таза талшық шығымын анықтау
2
Жүн ақаулары
2
3
Қой малдарының жүн өнімділігі
2
Шайырдың маңызы
1
Қой жүнін дайындау стандарты
2
4
Жүн өндіру технологиясы
1
5
РБ1
1
2- модуль Қой малдарын сұрыптау мен жұп таңдау
2-блок Қой жүнін кластау
Биязы жүнді кластау
2
6
Ет өнімділігі және ет өнімділігін жоғарылату әдістері
1
Биязылау жүнді кластау
2
7
Қойдың сүт өнімділігі
1
Ұяң жүнді кластау
2
8
Қой малдарын сұрыптау мен жұп таңдау
2
Қылшық жүнді кластау
2
Ешкі жүнін кластау
1
3- модуль Қой малдарын өсіру әдістері
3-блок Қой малдарының бонитировкасы
9
Қой малдарын өсіру әдістері
2
Биязы жүнді қой малдарының бонитировкасы
2
10
Қой мен ешкі бонитировкасы
1
Биязылау жүнді қой малдарының бонитировкасы
2
Ұяң жүнді қой тұқымдарының бонитировкасы
2
11
Қой малдарының көбеюі
2
Қылшық жүнді қой тұқымдарының бонитировкасы
2
12
Қой малдарын күтіп – бағу мен азықтандыру
1
РБ2
1
5 СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗ БЕТІМЕН ЖҰМЫС ІСТЕУ
ТАҚЫРЫПТАРЫНЫҢ ТІЗІМІ
5.1. Қой өсіруді жақсартудың болашағы.
5.2. Қой шаруашылығының негізгі бағыттары.
5.3 Дамыған шет елдердегі қой шаруашылығының жағдайы.
5.4 Жүннің химиялық құрамы және қасиеттері.
5.5 Жүн жабыны мен терінің түзілуі.
5.6 Жүннің физикалық қасиеттері.
5.7 Қой малдарының даму кезеңдеріне байланысты ет өнімділігінің қалыптасу ерекшеліктері.
5.8 Қой малдарының ет өнімділігіне әсер ететін негізгі факторлар.
5.9 Шет елдердегі қаракөл шаруашылығы.
5.10 Шет елдердегі қой шаруашылығы.
5.11 ТМД елдеріндегі қой тұқымдарын шығару сынақтары.
5.12. Шет еледердегі қой тұқымдары.
5.13 Популяциялық генетиканың негізгі талаптары мен олардың қой селекциясындағы маңызы.
5.14 Қой шаруашылығында гетерозисті пайдалану.
5.15.Қой маладрын будандастыруда құнды генофондтарды пайдалану.
6. Пәннің оқу-әдістемелік картасы
Кесте 3
№
Дәріс сабағының тақырыбтары
Тәжірибелік (семинарлық) сабағының тақырыптары
Көрнекті құралдар, ТЖО, плакаттар, зертханалық стенд
Өз бетімен оқып білу сұрақтары
Бақылау формасы
1
2
3
5
6
7
1 – модуль Халық шаруашылығындағы қой шаруашылығының маңызы
1 – блок Қой жүнінің типтері мен топтары
1
Халық шаруашылығындағы қой шаруашылығының маңызы
Қой жүнінің типтері мен
топтары
Қой жүні эталондары
Қой шаруашылығының қазіргі жағдайы
Ауызша сұрау
Қой жүнінің физика –
механикалық қасиеті
2
Қой тұқымдары
Таза талшық шығымын анықтау
Буклет
Қой шаруашылығының негізгі бағыттары
Ауызша сұрау, тапсырма нәтижесі
Жүн ақаулары
3
Қой малдарының жүн өнімділігі
Шайырдың маңызы
Қой жүнін дайындау
стандарты
Жүн бағытындағы қой тұқымдары
Ауызша сұрау, тапсырма нәтижесі
Қой жүнін дайындау
стандарты
4
Қой малдарының сүт өнімділігі
РБ1
Биязы жүн стандарты
Жүн өндірудің жаңа технологиялары
Ауызша сұрау, тапсырма нәтижесі
Биязы жүнді кластау
2- модуль Қой малдарын сұрыптау мен жұп таңдау
2-блок Қой жүнін кластау
5
Ет өнімділігі және ет өнімділігін жоғарылату әдістері
Биязылау жүнді кластау
Биязылау және ұяң жүн стандарты
Ет өндірудің жаңа технологиялары
Ауызша сұрау, тапсырма нәтижесі
Ұяң жүнді кластау
6
Қой малдарын сұрыптау мен жұп таңдау
Қылшық жүнді кластау
Қылшық жүн стандарты
ТМД елдеріндегі қой тұқымдарын шығару сынақтары.
Ауызша сұрау, тапсырма нәтижесі
Ешкі жүнін кластау
3- модуль Қой малдарын өсіру әдістері
3-блок Қой малдарының бонитировкасы
7
Қой малдарын өсіру әдістері
Биязы жүнді қой малдарының бонитировкасы
Биязы жүнді қой малдарын бонитировкалау нұсқаулығы
Шет еледердегі қой тұқымдары.
Ауызша сұрау, тапсырма нәтижесі
8
Қой мен ешкі бонитировкасы
Биязылау жүнді қой малдарының бонитировкасы
Биязылау және ұяң жүнді қой
малдарын бонитировкалау нұсқаулығы
Популяциялық генетиканың негізгі талаптары мен олардың қой селекциясындағы маңызы.
Ауызша сұрау, тапсырма нәтижесі
Ұяң жүнді қой тұқымдарының бонитировкасы
9
Қой малдарының көбеюі
Қылшық жүнді қой тұқымдарының бонитировкасы
Қылшық жүнді қой малдарын бонитировкалау нұсқаулығы
Қой шаруашылығында гетерозисті пайдалану.
Ауызша сұрау, тапсырма нәтижесі
10
Қой малдарын күтіп – бағу мен азықтандыру
РБ2
Қой маладрын будандастыруда құнды генофондтарды пайдалану
Ауызша сұрау, тапсырма нәтижесі
7. Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз ету картасы
Кесте 4
№
Оқулықтың, оқу-әдістемелік құралдарыдң аты
Дана саны
Студенттер саны
Қамтамасыз ету пайызы
1
Сәбденов Қ.С., Құлатаев Б.Т. Қой шаруашылығы және жүн, каракөл мен ет өндіру тәсілдері практикум 2006
10
5
100
2
Бурамбаева Н.Б.
Нуржанова Г.Х.
Ахметова Б.С. Қой шаруашылығының практикумы Алматы 2009
1
5
20
8. ӘДЕБИЕТТЕР
8.1. Негізгі әдебиеттер
8.1.1 Сәбденов Қ.С., Құлатаев Б.Т. Қой шаруашылығы және жүн, каракөл мен ет өндіру тәсілдері практикум 2006
8.1.2 Бурамбаева Н.Б., Нуржанова Г.Х., Ахметова Б.С. Қой шаруашылығының практикумы Алматы 2009
8.2. Қосымша әдебиеттер
8.2.1. Нұрғазы, Қ.Ш. Мал шаруашылығы негіздері. Практикум.- Алматы, 2008
8.2.2. Зоотехния негіздері Е.Шакенов.- Астана, 2007
8.2.3. Садықулов, Т. Мал өсіру және селекция пәнінің практикумы.-Алматы,1998
8.2.4. Қой шаруашылығы және қаракөл мен ет өндіру тәсілдері.-А.,1992