ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ атындағы СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
3 деңгейдегі СМЖ құжаты
ПОӘК
ПОӘК
042-18.22.201 -2014
ПОӘК
Оқытушыға арналған Түйешаруашылығы, сүт пен ет өндіру технологиясы пәнінің оқу жұмыс бағдарламасы
Басылым №1 ________20_____
ОҚУ - ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕН
5В080200 Түйе шаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясы мамандығына арналған
Түйе шаруашылығы, сүт пен ет өндіру технологиясы
ПӘННІҢ ОҚЫТУШЫЛАРҒА АРНАЛҒАН
ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ
СЕМЕЙ – 2014
Алғы сөз
I. Құрастырған
Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университетінің Мал шаруашылығы және аңшылықтану морфология негіздерімен кафедрасының доценті Қорабаев Ж.З
____ ___________2014 жыл
2. Талқыланды:
2.1. Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университетінің Мал шарушылығы және аңщылықтану морфология негіздерімен кафедрасының мәжілісінде.
Хаттама 2014 жыл, №
Кафедра меңгерушісі ______________ Ахметова Б.С
2.2. Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік бюро мәжілісінде
Хаттама 2014 жыл, №
ОӘБ төрайымы _________________ Джаманова Г.И
3. БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңес мәжілісінде қаралды және баспаға ұсынылды
Хаттама 2014 жыл, №
ОӘК төрайымы_____________Г.Искакова
4. Кіргізілді тұнғыш рет
МАЗМҰНЫ
1. Қолданылу аймағы
2. Нормативтік сілтемелер
3. Жалпы ережелер
4. Оқытушыларға арналған пәннің оқу жұмыс бағдарламасының мазмұны
5. Студенттердің өздік жұмыстары үшін тақырыптардың тізімі
6. Пән бойынша оқу- әдістемелік карта
7. Оқу- әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз ету картасы
8. Әдебиеттер
1 ҚОЛДАНЫЛУ АЙМАҒЫ
Түйешаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясы пәнінің оқытушыларға арналған оқу жұмыс бағдарламасы 5В080200 Мал шарушылығы және аңщылықтану морфология негіздеріменмамандықтарының студенттеріне арналған оқу- әдістемелік кешеннің құрамына кіреді. Осы құжат түйе малын азықтандыру, күтір - бағу жолдарын және тағы басқа технологияларын оқу процесін ұйымдастыру негізгі орындау тәртібін жүйеге келтіреді және регламентациялайды және Мал шарушылығы және аңщылықтану морфология негіздерімен кафедрасында пайдалануға арналған.
2 НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
Түйе шаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясыпәнінің оқытушыларға арналған оқу жұмыс бағдарламасы келесі құжаттардың талаптарына сәйкес оқу процесін ұйымдастыруда тәртіп орнатады:
- 5В080200Мал шарушылығы және аңщылықтану морфология негіздеріменмамандығының Қазақстан Республикасы мемлекеттік жалпы білім беру стандарты, ҚР МЖМБС 23.12.-2005 Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігінің 26.04. 2004 № 779 бұйрығымен бекітілген және енгізілген;
- УСТ 042- СМУ-4-2013 Университет стандарты Пәннің оқу- әдістемелік кешендерінің жасауға және рәсімдеуге қойылатын жалпы талаптар
- ҚП 042-1.01-2013 Құжаттандыру процедурасы Пәннің оқу- әдістемелік кешенінің құрылымы және мазмұны.
3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
3.1 Пәннің қысқаша мазмұны
Түйешаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясы пәні түйенің биологиялық және шаруашылық ерекшелігін, тірі салмағы мен жасын, сүт және ет өнімділігін, жүн және жұмыс өнімділігін, түйенің өсіру әдісін, түйенің түрлерін және тұқымдарын, сүт және ет өнімінен жасалынатын әртүрлі тағам өнімдері, шұбат дайындау технологиясы, түйе шаруашылығында жүргізілетін асыл тұқымды және шаруашылық жұмыстарын кең көлемінде түсінік береді. Сонымен қоса түйелерді бағалау, сұрыптау және жұптастыру жөнінде мағлұмат алуға болады.
3.2 Курстың мақсаты:
Түйе шаруашылығы өндімдерін өндіру технологиясыпәнін оқытудың негізгі мақсаты: Қазақстанның негізгі түйе тұқымдарын және олардан будандастыру арқылы алынатын түйе тұқымдарын зерттейді. Сонымен қоса түйе тұқымдарын өсіретін үлкен фермалармен кешендерде оларды күтіп- бағу және азықтандыру әдістерін үйрету. Түйенің биологиялық және шаруашылық ерекшелігін, тірі салмағы мен жасын, сүт және ет өнімділігін, жүн және жұмыс өнімділігін, түйенің өсіру әдісін, түйенің түрлерін және тұқымдарын, сүт және ет өнімінен жасалынатын әртүрлі тағам өнімдері, шұбат дайындау технологиясы, түйе шаруашылығында жүргізілетін асыл тұқымды және шаруашылық жұмыстарын кең көлемінде түсінік береді.
3.3 Пәннің негізгі міндеті:
Түйе шаруашылығы өндімдерін өндіру технологиясы пәнін оқытудың негізгі міндеті – түйе шаруашылық өндірісінің теориясымен, түрлерімен, өсіру технологиясымен, азықтық қасиеттерін ескере отырып, түйе малының өнімдерін көтеру мақсатында мал азықтандыру, күтіп-бағу, бағалау, сұрыптау, жұптау және асыл тұқымды жұмыс жүргізу ерекшеліктерін жетік білулері қажет.
3.4 Пәнді оқу барысында студент:
Түйенің арғы тегін;
Түйенің сапасын бағалау жүйесін;
Түйенің жасын тісіне қарап анықтауды;
Түйе түрлері мен тұқымдарын;
Түйе өнімдерін;
Түйе малының сүт және ет өнімділігін білу.
3.5 Курс пререквизиттері:
Генетика
Ауыл шаруашылық малдарын өсіру және селекция
Ауыл шаруашылық малдарын азықтандыру
Мал шаруашылығы негіздері
- Зоогигиена
3.6 Курс постреквизиттері:
- Қой шаруашылығы,қойдын етін,жүнін,елтірісін өндіру технологиясы
- Құс шаруашылығы, құстың етін және жұмыртқасын өндіру технологиясы
- Жылқы шаруашылығы, жылқы сүтін және етін өндіру технологиясы
- Селекция, ірі қара малдың және жылқының төлдерін жедел өндіру технологиясы.
- Ірі қара мал шаруашылығы, сүт және ет өндіру технологиясы.
- Оқу жоспарының көшірмесі
кесте 1
Курс
Семестр
Кредиттер
ДР
(сағ)
Т С(сағ)
З С
БӨЖ
Барлығы (сағ)
Қорытынды бақылау түрі
3
1
3
15
30
-
90
135
Емтихан
4 Оқытушыларға арналған пәннің оқу жұмыс бағдарламасының мазмұны
Кесте 2
Тақырып атауы
Сағат саны
Дәріс тақырыптары
1
2
1 – модульТүйе шаруашылығының мәні, және оны өсіру әдістері
1 – блок Түйенің арғы тегі. Түйе түрлері.
1.Кіріспе. Түйе шаруашылығының мәні, және оны өсіру әдістері
1
2 Түйенің арғы тегі
1
3. Түйе түрлері
1
4. Түйе тұқымдары
1
5. Түйе өсіру тәсілдері
1
2- модуль Түйелерді өз тұқымдарымен сапасын жақсарту.Түйені күту және азықтандыру.Түйелерді сұрыптау және жұп таңдау
1- блок Түйе шаруашылығындаасыл тұқымды жұмыс жүргізу
6. Түйелерді өз тұқымдарымен сапасын жақсарту
1
7. Түйені күту және азықтандыру
1
8.Жұп құру мен жұп таңдау
1
9. Түйені бонитеровкалау
1
10. Ірі қара малдың ет
өнімділігінің
қалыптасуы
1
3– модуль. Түйені жұмыс малы ретінде қолдану. Түйенің ет, жүн және сүт өнімділігі.
1- блок Түйе шаруашылығы фермаларында еңбекті ұйымдастыру
11. Түйені жұмыс
малы ретінде қолдану
12. Тұйенің ет өнімділігі
1
13 Түйенің жүн өнімділігі.
1
14. Түйенің сүт өнімділігі
1
15.Түйе шаруашылығы фермаларында еңбекті ұйымдастыру
1
Тәжірибелік сабақтар
1 – модуль Түйенің анатомиялық ерекшеліктері. Түйенің экстерьері және негізгі дене өлшемдері.
1 – блок Түйені тісі бойынша жасын және дене өлшемдері арқылы салмағын анықтау
1Түйенің анатомиялық ерекшеліктері
1
2Түйенің экстерьері және негізгі дене өлшемдері
1
3Түйені тісі бойынша жасын анықтау
1
4.Дене өлшемдері арқылы түйенің тірі салмағын анықтау
1
5 Түйеніңі дене мүшелерін бағалау
1
6 Түйенің қозғалу ерекшелігі
1
7 Түйенің қондылығын анықтау
8 Түйені көз мөлшермен бағалау
1
9Шкала бойынша экстерьер мен конституциясын бағалау
1
10 Малдарды таразыменөлшеу техникасы
1
2 – модуль Түйелердің таза тұқымдығын анықтау . Түйе түрлері мен ерекшеліктері. Түраралық гибридтер.
1 – блок Түйе тұқымдары мен түрлері. Түйенің өз төлімен көбеюі. Боталарды өсіру. Түйелерді күтіп – бағу және азықтандыру.
11 Түйелердің таза тұқымдығын анықтау
12 Түйе түрлері мен ерекшеліктері
1
13 Түраралық гибридтер
14 Қалмақ бактрияны
15 Қазақ бактрияны
16 Монғол бактрияны
17 Түркменнің дромедары ( Арвана)
1
18 Түйенің өз төлімен көбеюі
1
19 Боталарды өсіру
1
20 Түйелерді күтіп – бағу және азықтандыру
1
3 – модуль Түйенің сүт, ет және жүн өнімділігі.
1 – блок Түйе шаруашылығында асыл тұқымды есеп. Көрмелер. Түйенің шығу тегін, типін, класын және бейімделуін бағалау
21 Түйенің ет өнімділігі
2
22 Түйенің жүн өнімділігі
2
23 Түйенің сүт өнімділігі
2
24 Түйе шаруашылығында асыл тұқымды есеп. Көрмелер.
2
25 Түйенің шығу тегін, типін, класын және бейімделуін бағалау
2
5СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗ БЕТІМЕН ЖҰМЫС ІСТЕУ
ТАҚЫРЫПТАРЫНЫҢ ТІЗІМІ
5.1Түйе малын өлшеу әдістері
5.2Түйені бағып - күту әдістері
5.3Түйе малын азықтандыру және рацион түрлері
5.4Түйенің ет өнімділігі
5.5Түйе малының сүт өнімділігі
5.6Түйе малының жүн өнімділігі
5.7 Түйенің биологиялық ерекшеліктері
5.8 Түйені сұрыптау
5.9 Түйені жұптау
5.10 Түйенің тұқымдарына сипаттама
5.11 Түйенің түрлеріне сипаттама
5.12 Түйенің түраралық гибриттері
5.13 Түйенің жұмыс өнімділігі
5.14 Түйе шаруашылығында асыл тұқымды есеп
5.15 Түйе шаруашылығында асыл тұқымды жұмысты жоспарлау
6 Пәннің оқу-әдістемелік картасы
Кесте 3
№
Дәріс сабағының тақырыбтары
Тәжірибелік (семинарлық) сабағының тақырыптары
Көрнекті құралдар, ТЖО, плакаттар, зертханалық стенд
Өз бетімен оқып білу сұрақтары
Бақылау формасы
1
2
3
5
6
7
1
Кіріспе. Түйе шаруашылығының мәні, және оны өсіру әдістері
Түйе малының шығу тегі және туыстас түрлері.
Слайдтар дәріс,ірі қара малдың альбомдары
Түйеніөлшеу түрлері
Ауызша сұрау, зертхана нәтижесі
2
Түйенің шығу тегі
Түйе малының экстерьерін оқып білу.
Түйенің альбомы, кестелер,
Түйені
бағып күту әдістері
Ауызша сұрау, зертхана нәтижесі
3
Түйенің түрлері
Түйенің экстерьерін бағалау әдістері
Кестелер, муляждар, ең салатын құрал-жабдықтар
Түйені
азықтандыру және рацион түрлері
Ауызша сұрау, зертхана нәтижесі
4
Түйе тұқымдары
Түйені бонитеровкалау
Слайдтар, схемалар, кестелер, муляждар
Түйе сүті
Ауызша сұрау, зертхана нәтижесі
5
Түйе өсіру әдістері.
Түйенің жасын тісіне қарап анықтау
Схемалар, кестелер,
Түйенің жүн өнімділігі
Ауызша сұрау, зертхана нәтижесі
6
Ірі қара малдың күйі
Слайдар, схемалар, кестелер, графиктер
Қазақстандағы ет бағытындағы ірі қара мал тұқымдары
Ауызша сұрау, зертхана нәтижесі
7
Түйені азықтандыру және күтіп- бағу
Түйе тұқымдары
Слайдтар, схемалар, кестелер, графиктер
Түйенің сүті
Ауызша сұрау, зертхана нәтижесі
8
Жұп құру мен жұп таңдау
Түйе жасын айыру әдістері
Кестелер, графиктер
Сүттін құрамы мен сапасына әсер ететін жағдайлар
Ауызша сұрау, зертхана нәтижесі
9
Түйені бонитеровкалау
Түйенің сүт өнімділігі
Кестелер,
Түйенің ет өнімділігі
Ауызша сұрау, бақылау жұмысы
10
Түйе шаруашылығындағы асылдандыру жұмыстары
Түйені бонитеровкалау
Слайдтар
Бота өсіру
Ауызша сұрау, зертхана нәтижесі
11
Түйелерді жұмыс малы ретінде пайдалану
Түйенің сүттілігін есепке алу тәсілдері
Слайдтар, дәріс
Түйенің қондылығын сынау
Ауызша сұрау, зертхана нәтижесі
12
Түйенің жүн өнімділігі.
Түйенің ет өніділігі
Слайдтар, схемалар
Түйенің терісі және оның сапасы
Ауызша сұрау, зертхана нәтижесі
13
Түйенің сүт өнімділігі
Түйенің ет өнімділігіне әсер ететін фактор
Слайдтар, схемалар
Түйенің сүт өніміне әсер ететін факторлар
Ауызша сұрау, бақылау
жұмысы
14
Түйенің ет өнімділігі
Түйенің ет өнімділігін есептеу әдістері
Слайдтар
Дәріс
Түйенің ет өніміне әсер ететін факторлар
Ауызша сұрау, зертхана нәтижесі
15
Түйе шаруашылығы фермаларында еңбекті ұйымдастыру
өнімділігіне
байланысты
тұқымдары
Кестелер
Ірі қара малдың өнім бағытына байланысты тұқымдары
Ауызша сұрау, зертхана нәтижесі
7. Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз ету картасы
Кесте 4
№
Оқулықтың, оқу-әдістемелік құралдарыдң аты
Дана саны
Студенттер саны
Қамтамасыз ету пайызы
1
Б. Махатов, З. Мұсаев, Қ . Бозымов, Ж. Каримов, М. Байбатшанов Түйе шаруашылығы өнімдерін өндіру және өндеу технологиясы Алматы, Нұр- Принт 2012жыл 243 бет
2
4
50
2
З. Мүсаев, А. Төреханов, Б. Сейдалиев Түйе шаруашылығы Алматы Бастау 2012 ж 136бет
2
4
50
3
Ә.Жақыпов Түйе өсірушінің түсіндірме сөздігі Алматы: Қайнар 1989. – 192 бет.
1
4
25
8. ӘДЕБИЕТТЕР
8.1. Негізгі әдебиеттер
8.1.1 Б. Махатов, З. Мұсаев, Қ . Бозымов, Ж. Каримов, М. Байбатшанов Түйе шаруашылығы өнімдерін өндіру және өндеу технологиясы Алматы, Нұр- Принт 2012ж, 243 бет
8.1.2 З. Мүсаев, А. Төреханов, Б. Сейдалиев Түйе шаруашылығы Алматы Бастау 2007 ж, 136бет
8.2. Қосымша әдебиеттер
8.2.1 Б. Махатов, З. Мұсаев, Қ . Бозымов, Ж. Каримов, М. Байбатшанов Түйе шаруашылығы өнімдерін өндіру және өндеу технологиясы Алматы, Нұр- Принт 2012ж, 243 бет
8.2.2 З. Мүсаев, А. Төреханов, Б. Сейдалиев Түйе шаруашылығы Алматы Бастау 2007 ж, 136бет
8.2.3. Ә.Жақыпов Түйе өсірушінің түсіндірме сөздігі Алматы: Қайнар 1989 ж, 192 бет