Ойынның не екнін, түсініп, білмейтіндерге –бұл сұрақ таң қаларлық болуы мүмкін! Осындай қиыншылық жағдайларға қарамастан, ойынның не екенін байқап, қисынға келтіріп көріңіз. Нәтижесі шықты ма? Енді әр уақыттың, яғни дәуірдің өзіне тән, сонымен қатар әр заманның өзіне жараса «ойынның» түрлерін салыстырамыз.
Ежелгі Гректің атақты Философтары (Аристотель мен Платонның) шығармаларындағы «ойын» туралы ұғымдарын еске түсіргенде, Индияның діни «Вед» және «Библияларында» ойынның түрлері кездеседі.
Көне Грек, Рим, Латын т.б. тілдердегі «ойын» деген сөздің түбіріне назар аударсақ өте қызық. Ежелгі Гректерде –бұл әрекетті былай атаған:
(«балалық қасиетк ие» немесе «балалыққа берілу») деп атаған. Римляндықтар –бұл сөздің мағынасын, өздернің түсініктері бойынша «шаттық, қуаныш» деп атаған, Еврейлерде «әзіл- күлкі» деп атаған. Санскритте «ойынды- шаттық » деп атады.
ХІХ-ғасырда ойынды теорияға үйлестіре отырып, ғылымға жіктей бастады. Осыны зерттеумен қатар, ең алғаш блып И тальян ғалымы
Д. Колонца айналысты, бірақ бұл тұста тарих бұны наградаға лайық етпей,
Неміс ғалымы К. Гроссты лайық етті. Д. Колонца мен Г. Спенсердің жоғарыда аталған жетістіктеріне сүйене отырып, ол «жаттығудан бұрын» деген теорияны жарыққа шығарды.
Тақырыптың өзі-ақ айтып тұр- бұл жерде ойынды: «тәжірибелік ептілік пен машықтану» деп атайды. Гросс былай деді: «Егерде икемділіктің бұдан ары дамып,өмірлік есебімізді құрғанда, ең алғашқы мақсатымыз-бұл біздің балалық шағыимыз. Сонда көрнекті ғалым-бұл жайды мақсатқа сай етіп, құбылысты ойынмен байланыстырды. Сол үшін біз бірнеше парадоксальді, яғни (әдеттен тыс) форманы қолдана отырып біз ойнаймыз, ойнағанда бала болып қалу емес, бірақ балалық сол үшін берілген ғой, сондықтан ойнауға хақымыз бар .
Фрейдтің түсінігі бойынша, ойынды: «рахаттануы, ләззаттануы» арқылы алады екен. Бұл ойынның теориясын өңдеу барысында, классикалық болмады. Ал, Вендік ғалым К. Бюлер-бұ титулға сенімді болып, «функционалдық рахаттану» түсінігін енгізді. К. Бюлер жақындап қолдау көрсеткенімен, З. Фрейдтің дүниедегі ең жақсы ләззат пен раххаттан бейхабар болғаны үшін, К. Бюлер ұрысып, ренжітті.( «Барлық іс-әркект өз-өзінен рахат тауып, оның нәтижесіне тәуелсіз болады») деп тұжырымдады және-бұл «функционалдық рахаттану» сияқты емес, бұл- осындай бір қайталанбайтын байланыс, жетілдірі әрекеті кезіндегі, әр бір қалыптасу прогрессиялық түрде қайталанады.
Ойынның түрлері.
Қазіргі заманғы педагогикалық әдебиетте, ойынның түрлері кең көлемде таралған. А.В. Запарожец және А.П.Усова ойындардың түрлерін өңдеп, келесі мынадай бір сатыларға бөлген:
1. Ойындар -шығармашылық және оның түрлері, ойындар- «Драмалық» және «Құрылымдық» болып 2-ге бөлінеді.
2. «Жылжымылы» немесе «Қозғалмалы»
3. «Дидактикалық».
Н. Я. Михайленко және Н.А. Каротко ойынның бірнеше түрлерін ұсынды:
1.Ойынды ережесі бойынша 3-топқа бөлуі мүмкін: (жасырынбақ, қуаламашақ, классикалық) т.б.
2. Сюжеттік ойындар, бірнеше топтпрға бөлінуі мүмкін;
Рольді: (мысалы, баланың докторға, сосын шешесіне, сосын апасына айналып баруы)