ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
3 деңгейлі СМЖқұжаты
Баспа №1
25ақпан 2015 жыл
Ф Р 042-1.02-2015-01
Зертханалық сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар
Жаратылыстану ғылымдары факультеті
Биология кафедрасы
Генетика
пәні бойынша зертханалық сабақтарға арналған
ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР
5В011300 – Биология мамандығында оқитын
студенттерге арналған
Семей 2015
Алғы сөз
Генетика биология мамандықтарында оқитын студенттердің негізгі пәндерінің бірі болып табылады. 3-курс студентеріне арналған оқу жоспарына сәйкес бұл пәндегі зертханалық сабақтар Төменгі сатыдағы өсімдіктер систематика және Жоғарғы сатыдағы өсімдіктер систематикасы пәндеріне сәйкестендіріп жүргізіледі. Бұл пәндер арқылы студентер өсімдіктердің түрлік ерекшеліктері, таралу ареалдары, түрлердің қарам- қатнасы таксономиясымен танысады.
1 ҚҰРАСТЫРЫЛҒАН
Құрастырушы_______ ____ ______2015__ ж. __________________
Садыкова Р.А. – ауыл шаруашылық ғылымдарының кандидаты, биология кафедрасының доцент м.а.
Әдістемелік нұсқаулар 5В011200 – Биология мамандығында оқитын 3 курс студенттеріне Генетика пәнінен зертханалық сабақтарға арналған.
2 ТАЛҚЫЛАНҒАН
Әдістемелік нұсқаулар биология кафедрасының отырысында қарастырылған,
Хаттама ____ __________ 2015__ жыл, № __.
Кафедра меңгерушісі б.ғ.к., Тлеубаева А.В ___________
Әдістемелік нұсқаулар жаратылыстану ғылымдары факультетінің оқу-әдістемелік бюросының мәжілісінде оқу процесінде қолдануға ұсынылған.
Хаттама ____ __________ 2015__ жыл, № __.
Төраға _________ б.ғ.к., доцент Абдишева З.В.
Зертханалық сабақтар
№ 1 Зертханалық сабақ (2 сағат)
Тақырып: Жыныссыз көбеюдің цитологиялық негіздері.
Сабақтың мақсаты: Жыныссыз көбеюдің цитологиялық негіздерімен таныстыру.
Тапсырмалар: Пияз тамырының ұшындағы митоз атты микропрепараттардан жасушалардағы митоздың әртүрлі кезеңдерін табып анықтау. Пияз тамырының ұшындағы митоз құбылысымен танысу.
Методикалық жоба: Микроскопты қолдану арқылы пияз жасушаларындағы митоздың кезеңдерімен таныстыру және ажырата білуді үйрету.
Сабақта пайдаланытын суреттер: Ватти К.В., Тихомирова М.М. Руководство к практическим занятиям по генетике. М.: Просвещение, 1979.
Бақылау сұрақтары: тест сұрақтары берілген.
Қоданылатын әдебиеттер:
1. Ватти К.В., Тихомирова М.М. Руководство к практическим занятиям по генетике. М.: Просвещение, 1979.
2. Лобашев М.Е., Ватти К.В., Тихомирова М.М. Генетика с основами селекции. - М.: Просвещение, 1979.
3. Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994.
№ 2 Зертханалық сабақ (2 сағат)
Тақырып: Жыныспен көбеюдің цитологиялық негіздері.
Сабақтың мақсаты: Жыныс жасушаларының тұрақты микропрепараттарынан жыныспен көбеюдің цитологиялық негіздерін зерттеу.
Тапсырмалар: Уақытша және тұрақты препараттарды қарау арқылы тапсырманы орындау.
Методикалық жоба: Даяр препаратты қолдана отырып, клетканың бөлінуінің бір түрі болып саналатын мейоздық процеспен танысу. Оның негізгі бөліну фазаларын анықтау.
Сабақта пайдаланытын суреттер: : Ватти К.В., Тихомирова М.М. Руководство к практическим занятиям по генетике. М.: Просвещение, 1979.
Бақылау сұрақтары: тест сұрақтары берілген.
Қоданылатын әдебиеттер:
1. Ватти К.В., Тихомирова М.М. Руководство к практическим занятиям по генетике. М.: Просвещение, 1979.
2. Лобашев М.Е., Ватти К.В., Тихомирова М.М. Генетика с основами селекции. - М.: Просвещение, 1979.
3. Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994.
№ 3 Зертханалық сабақтар (2 сағат)
Тақырып: Моногибридті будандастыру.
Сабақтың мақсаты: Моногибридті будандастыруды көрсету арқылы Мендельдің 1-2 заңдарымен таныстыру. Генетикалық есеп шығару ережелерімен таныстыру.
Тапсырмалар: Моногибридті будандастырудың еркшеліктерін анықтай отырып тұқымқуалаушылық заңдылықтарын зерттеу.
Методикалық жоба: Моногибридті будандастыру тәжірибелерімен танысу арқылы тұқымқуалаушылық заңдылықтарын меңгеру.
Сабақта пайдаланытын суреттер: Ватти К.В., Тихомирова М.М. Руководство к практическим занятиям по генетике. М.: Просвещение, 1979.
Бақылау сұрақтары: тест сұрақтары берілген.
Қоданылатын әдебиеттер:
1. Ватти К.В., Тихомирова М.М. Руководство к практическим занятиям по генетике. М.: Просвещение, 1979.
2. Лобашев М.Е., Ватти К.В., Тихомирова М.М. Генетика с основами селекции. - М.: Просвещение, 1979.
3. Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994.
№ 4 Зертханалық сабақ (2 сағат)
Тақырып: Дигибридті будандастыру.
Сабақтың мақсаты: Дигибридті будандастырудың ерекшеліктерімен танысу.
Тапсырмалар: Дигибридті будандастырудың ерекшеліктерімен танысу арқылы тәуелсіз тұқым қуалау заңдылығын меңгеру.
Методикалық жоба: Дигибридті будандастырудың ерекшеліктеріне байланысты тәжірибелермен танысу арқылы тәуелсіз тұқым қуалау заңдылығын меңгеру. Мендельдің 3-ші заңына байланысты есептер шығару.
Сабақта пайдаланытын суреттер: Ватти К.В., Тихомирова М.М. Руководство к практическим занятиям по генетике. М.: Просвещение, 1979.
Бақылау сұрақтары: тест сұрақтары берілген.
Қоданылатын әдебиеттер:
1. Ватти К.В., Тихомирова М.М. Руководство к практическим занятиям по генетике. М.: Просвещение, 1979.
2. Лобашев М.Е., Ватти К.В., Тихомирова М.М. Генетика с основами селекции. - М.: Просвещение, 1979.
3. Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994
№ 5 Зертханалық сабақ (2 сағат)
Тақырып: Полигибридті будандастыру.
Сабақтың мақсаты: Полигибридті будандастыру ерекшеліктерімен танысу.
Тапсырмалар: Полигибридті будандастыру тақырыбына байланысты генетикалық есептер шығару.
Методикалық жоба: Полигибридті будандастыру тақырыбына байланысты генетикалық есептер шығару арқылы тұқым қуалау заңдылықтарын дәлелдеу және есеп шығару әдістемесін меңгеру.
Сабақта пайдаланытын суреттер: : Ватти К.В., Тихомирова М.М. Руководство к практическим занятиям по генетике. М.: Просвещение, 1979.
Бақылау сұрақтары: тест сұрақтары берілген.
Қоданылатын әдебиеттер:
1. Ватти К.В., Тихомирова М.М. Руководство к практическим занятиям по генетике. М.: Просвещение, 1979.
2. Лобашев М.Е., Ватти К.В., Тихомирова М.М. Генетика с основами селекции. - М.: Просвещение, 1979.
3. Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994.
№ 6. Зертханалық сабақ (2 сағат)
Тақырып: Тіркесе тұқым қуалау. Кроссинговер.
Сабақтың мақсаты: Тіркесе тұқым қуалау процесінің ерекшелігімен таныстыру. Кроссинговер механизмін меңгерту.
Тапсырмалар: Тіркесе тұқым қуалау процесінің ерекшелігімен танысу. Кроссинговер механизмін меңгеру, есеп шығару.
Методикалық жоба: Тіркесе тұқым қуалау. Кроссинговер тақырыбына байланысты генетикалық есептер шығару арқылы тұқым қуалау заңдылықтарын дәлелдеу және есеп шығару әдістемесін меңгеру
Сабақта пайдаланытын суреттер: : Ватти К.В., Тихомирова М.М. Руководство к практическим занятиям по генетике. М.: Просвещение, 1979.
Бақылау сұрақтары: тест сұрақтары берілген.
Қоданылатын әдебиеттер:
1. Ватти К.В., Тихомирова М.М. Руководство к практическим занятиям по генетике. М.: Просвещение, 1979.
2. Лобашев М.Е., Ватти К.В., Тихомирова М.М. Генетика с основами селекции. - М.: Просвещение, 1979.
3. Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994.
№ 7 Зертханалық сабақ (2 сағат)
Тақырып: Генетикалық материалдың өзгергіштігі.
Сабақтың мақсаты: Генетикалық материалдың өзгергіштігі.
процесінің ерекшелігімен таныстыру. Генетикалық материалдың өзгергіштігі механизмін меңгерту.
Тапсырмалар: Генетикалық материалдың өзгергіштігі.
процесінің ерекшелігімен танысу. Мутация механизмін меңгеру, есеп шығару.
Методикалық жоба: Генетикалық материалдың өзгергіштігі
тақырыбына байланысты генетикалық есептер шығару арқылы тұқым қуалау заңдылықтарын дәлелдеу және есеп шығару әдістемесін меңгеру
Сабақта пайдаланытын суреттер: : Ватти К.В., Тихомирова М.М. Руководство к практическим занятиям по генетике. М.: Просвещение, 1979.
Бақылау сұрақтары: тест сұрақтары берілген.
Қоданылатын әдебиеттер:
1. Ватти К.В., Тихомирова М.М. Руководство к практическим занятиям по генетике. М.: Просвещение, 1979.
2. Лобашев М.Е., Ватти К.В., Тихомирова М.М. Генетика с основами селекции. - М.: Просвещение, 1979.
3. Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994.
№ 8 Зертханалық сабақ (4 сағат)
Тақырып: Ген табиғаты. Гендердің өзара әсер етуі.
Сабақтың мақсаты: Ген табиғаты түсіндіру. Гендердің өзара әсер етуі механизмін меңгерту.
Тапсырмалар: Ген табиғаты түсіну. Гендердің өзара әсер етуі механизмін меңгеру, есеп шығару.
Методикалық жоба: Ген табиғаты. Гендердің өзара әсер етуі тақырыбына байланысты генетикалық есептер шығару арқылы тұқым қуалау заңдылықтарын дәлелдеу және есеп шығару әдістемесін меңгеру
Сабақта пайдаланытын суреттер: : Ватти К.В., Тихомирова М.М. Руководство к практическим занятиям по генетике. М.: Просвещение, 1979.
Бақылау сұрақтары: тест сұрақтары берілген.
Қоданылатын әдебиеттер:
1. Ватти К.В., Тихомирова М.М. Руководство к практическим занятиям по генетике. М.: Просвещение, 1979.
2. Лобашев М.Е., Ватти К.В., Тихомирова М.М. Генетика с основами селекции. - М.: Просвещение, 1979.
3. Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994.
№ 9 Зертханалық сабақтар (2сағат)
Тақырып: Жыныс генетикасы және жыныспен тіркесе түқым қуалау.
Сабақтың мақсаты: Жыныс генетикасы және жыныспен тіркесе түқым қуалау механизмін меңгерту.
Тапсырмалар: Жыныс генетикасы және жыныспен тіркесе түқым қуалау механизмін меңгеру, есеп шығару.
Методикалық жоба: Жыныс генетикасы және жыныспен тіркесе түқым қуалау тақырыбына байланысты генетикалық есептер шығару арқылы тұқым қуалау заңдылықтарын дәлелдеу және есеп шығару әдістемесін меңгеру
Сабақта пайдаланытын суреттер: : Ватти К.В., Тихомирова М.М. Руководство к практическим занятиям по генетике. М.: Просвещение, 1979.
Бақылау сұрақтары: тест сұрақтары берілген.
Қоданылатын әдебиеттер:
1. Ватти К.В., Тихомирова М.М. Руководство к практическим занятиям по генетике. М.: Просвещение, 1979.
2. Лобашев М.Е., Ватти К.В., Тихомирова М.М. Генетика с основами селекции. - М.: Просвещение, 1979.
3. Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994.
№ 10 Зертханалық сабақ (2 сағат)
Тақырып: Генеалогиялық талдау.
Сабақтың мақсаты: Генеалогиялық талдау әдісін меңгерту.
Тапсырмалар: Генеалогиялық талдау әдісін меңгеру, есеп шығару.
Методикалық жоба: Генеалогиялық талдау әдісі тақырыбына байланысты генетикалық есептер шығару арқылы тұқым қуалау заңдылықтарын дәлелдеу және есеп шығару әдістемесін меңгеру. Адам өміріндегі медициналық диагностиканың маңыздылығын көрсету.
Сабақта пайдаланытын суреттер: : Ватти К.В., Тихомирова М.М. Руководство к практическим занятиям по генетике. М.: Просвещение, 1979.
Бақылау сұрақтары: тест сұрақтары берілген.
Қоданылатын әдебиеттер:
1. Ватти К.В., Тихомирова М.М. Руководство к практическим занятиям по генетике. М.: Просвещение, 1979.
2. Лобашев М.Е., Ватти К.В., Тихомирова М.М. Генетика с основами селекции. - М.: Просвещение, 1979.
3. Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994.
№ 11 Зертханалық сабақ (2 сағат)
Тақырып: Популяциялар генетикасы.
Сабақтың мақсаты: Популяцияларда генетикалық құбылыстарды талдау әдісін меңгерту.
Тапсырмалар: Популяциялар генетикасынзерттеу әдісін меңгеру, есеп шығару.
Методикалық жоба: Популяциялар генетикасы тақырыбына байланысты генетикалық есептер шығару арқылы тұқым қуалау заңдылықтарын дәлелдеу және есеп шығару әдістемесін меңгеру. Эволюцияда популяциядағы тұқымқуалашылық механизмдердің маңыздылығын көрсету.
Сабақта пайдаланытын суреттер: : Ватти К.В., Тихомирова М.М. Руководство к практическим занятиям по генетике. М.: Просвещение, 1979.
Бақылау сұрақтары: тест сұрақтары берілген.
Қоданылатын әдебиеттер:
1. Ватти К.В., Тихомирова М.М. Руководство к практическим занятиям по генетике. М.: Просвещение, 1979.
2. Лобашев М.Е., Ватти К.В., Тихомирова М.М. Генетика с основами селекции. - М.: Просвещение, 1979.
3. Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994.
№ 12 Зертханалық сабақ (4 сағат)
Тақырып: Адам генетикасы.
Биохимиялық полиморфизм және қан топтары.
Сабақтың мақсаты: Адам генетикасының ерекшелігін көрсету.
Биохимиялық полиморфизм және қан топтарымен таныстыру.
Тапсырмалар: Биохимиялық полиморфизм және қан топтарының ерекшелігін анықтау, есеп шығару.
Методикалық жоба: Адамдарда тұқымқуалау ауруларының себептерін түсіндіру.
Биохимиялық полиморфизм және қан топтары тақырыбына байланысты генетикалық есептер шығару арқылы тұқым қуалау заңдылықтарын дәлелдеу және есеп шығару әдістемесін меңгеру. Адам өміріндегі медициналық диагностиканың маңыздылығын көрсету.
Сабақта пайдаланытын суреттер: : Ватти К.В., Тихомирова М.М. Руководство к практическим занятиям по генетике. М.: Просвещение, 1979.
Бақылау сұрақтары: тест сұрақтары берілген.
Қоданылатын әдебиеттер:
1. Ватти К.В., Тихомирова М.М. Руководство к практическим занятиям по генетике. М.: Просвещение, 1979.
2. Лобашев М.Е., Ватти К.В., Тихомирова М.М. Генетика с основами селекции. - М.: Просвещение, 1979.
3. Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994.
№ 13 Зертханалық сабақ (2 сағат)
Тақырып: Селекцияның генетикалық негіздері.
Сабақтың мақсаты: Селекцияның генетикалық негіздерін меңгерту.
Тапсырмалар: Селекциядағы негізгі генетикалық әдістерін меңгеру, есеп шығару.
Методикалық жоба: Селекцияның генетикалық негіздері тақырыбына байланысты генетикалық есептер шығару арқылы тұқым қуалау заңдылықтарын дәлелдеу және есеп шығару әдістемесін меңгеру. Эволюцияда популяциядағы тұқымқуалашылық механизмдердің маңыздылығын көрсету.
Сабақта пайдаланытын суреттер: : Ватти К.В., Тихомирова М.М. Руководство к практическим занятиям по генетике. М.: Просвещение, 1979.
Бақылау сұрақтары: тест сұрақтары берілген.
Қоданылатын әдебиеттер:
1. Ватти К.В., Тихомирова М.М. Руководство к практическим занятиям по генетике. М.: Просвещение, 1979.
2. Лобашев М.Е., Ватти К.В., Тихомирова М.М. Генетика с основами селекции. - М.: Просвещение, 1979.
3. Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994.
Негізгі әдебиеттер:
1. Лобашев М.Е. Генетика. - Новосибирск, 2002
2. Жимулев И.Ф.Общая и молекулярная генетика. - Новосибирск: Изд. Сиб. унив., 2002.
3. Мұхамбетжанов К.К. Генетика және селекция негіздері. - Алматы: Санат, 1996.
4. Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994.
5. Ватти К.В., Тихомирова М.М. Руководство к практическим занятиям по генетике. М.: Просвещение, 1979.
6. Лобашев М.Е., Ватти К.В., Тихомирова М.М. Генетика с основами селекции. - М.: Просвещение, 1979.
7. Захаров И.А. Курс генетики микроорганизмов. Минск: Высшая школа, 1978.
8. Медведев Н.Н. Практическая генетика. – М.: Наука, 1966.
9. Быков А.П. Генетика человека. – М., 1978.
10. Дубинин Н.П. Общая генетика. М.: Наука, 1976.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
3 деңгейлі СМЖқұжаты
Баспа. №1
25ақпан 2015 жыл
Ф Р 042-1.02-2015-03
Өздік жұмыстарға арналған әдістемелік нұсқаулар
Жаратылыстану ғылымдары факультеті
Биология кафедрасы
Генетика
пәні бойынша өздік жұмыстарды ұйымдастыруға арналған
ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР
5В011300 – Биология мамандығында оқитын
студенттерге арналған
Семей
2015
Алғы сөз
Генетика биология мамандықтарында оқитын студенттердің негізгі пәндерінің бірі болып табылады. 3-курс студентеріне арналған оқу жоспарына сәйкес бұл пән Төменгі сатыдағы өсімдіктер систематика және Жоғарғы сатыдағы өсімдіктер систематикасы пәндеріне сәйкестендіріп жүргізіледі. Бұл пәндер арқылы студентер өсімдіктердің түрлік ерекшеліктері, таралу ареалдары, түрлердің қарам- қатнасы таксономиясымен танысады, осыған байланысты өздік жұмыстарды тапсырады
1 ҚҰРАСТЫРЫЛҒАН
Құрастырушы 25 ақпан 2015 ж.
Садыкова Р.А. – ауыл шаруашылық ғылымдарының кандидаты, биология кафедрасының доцент м.а.
Әдістемелік нұсқаулар 5В011300 – Биология мамандығында оқитын студенттергеГенетика пәнінен өздік жұмыстарға арналған.
2 ТАЛҚЫЛАНҒАН
Әдістемелік нұсқаулар биология кафедрасының отырысында қарастырылған,
Хаттама ____ __________ 201__ года, № __.
Кафедра меңгерушісі б.ғ.к.,Тлеубаева А.В--------------------------
Әдістемелік нұсқаулар жаратылыстану ғылымдары факультетінің оқу-әдістемелік бюросының мәжілісінде оқу процесінде қолдануға ұсынылған.
Хаттама ____ __________ 201__ года, № __.
Төраға _________ б.ғ.к., доцент Абдишева З.В.
ОҚУШЫЛАРДЫҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫ (ОӨЖ)
№1 ОӨЖ. Генетика
1. Гаметогенез және ұрықтану процессі. Тұкым қуудың хромосомалық теориясы.
2 .Геннің құрылымы және қызметі. Генетикалық процестердің молекулалық механизмдері. Генетикалық материалдың өзгергішітігі.
3. Популяциялар генетикасы және эволюцияның генетикалық негіздері. Тіркесіп тұқымқуалау және кроссинговер. Генетикалық карталар.
4. Спонтанды және индукцияланған мутагенез. Селекцияның генетикалық негіздері. Жынысты анықтаудың баланстық теориясы. Интерсекстер. Гинандроморфизм.
7 ӘДЕБИЕТ
1. 1 Лобашев М.Е. Генетика. - Новосибирск, 2002
2. Жимулев И.Ф.Общая и молекулярная генетика. - Новосибирск: Изд. Сиб. унив., 2002.
3. Мұхамбетжанов К.К. Генетика және селекция негіздері. - Алматы: Санат, 1996.
4. Мұхамбетжанов К.К. Генетика. - Алматы, 1994.
5. Ватти К.В., Тихомирова М.М. Руководство к практическим занятиям по генетике. М.: Просвещение, 1979.
6. Лобашев М.Е., Ватти К.В., Тихомирова М.М. Генетика с основами селекции. - М.: Просвещение, 1979.
7. Захаров И.А. Курс генетики микроорганизмов. Минск: Высшая школа, 1978.
8. Медведев Н.Н. Практическая генетика. – М.: Наука, 1966.
9. Быков А.П. Генетика человека. – М., 1978.
10. Дубинин Н.П. Общая генетика. М.: Наука, 1976.