Тест сұрақтарына жауап беріңіз:
1. Биоиндикация – бұл...
А. Тірі организмдерді биологиялық жүйе көмегімен абиотикалық және биотикалық факторлар әсерін бағалау және анықтау әдістері
В. Өлі организмдерді биологиялық жүйе көмегімен абиотикалық және биотикалық факторлар әсерін бағалау және анықтау әдістері.
С. Абиотикалық және биотикалық факторлар әсерін бағалау және анықтау әдістері.
D. Биотикалық факторлар әсерін бағалау және анықтау әдістері.
Е. Факторлар әсерін бағалау және анықтау әдістері.
2. Мониторинг (экологиялык) – бұл...
А. Экологиялық бақылау
В. Қоршаған орта компоненттерінің сапасын, жәй-күйін бақылау
С. Қоршаған орта компоненттерін бақылау
D. Сапасын, жәй-күйін бақылау.
Е. Сапасын бақылау.
3. Минералды компоненттерге не жатады
А. Анорганикалық қосылыстар, яғни суда еритін және онда молекулалық пен
иондық түрде болатын заттектер жатады
В. Иондық түрде болатын заттектер жатады
С. Суда еритін заттектер жатады
D. Анорганикалық қосылыстар болатын заттектер жатады
Е. Суда еритін және онда молекулалық пен иондық түрде болатын заттектер жатады
4. Биологиялық немесе бактериялық компоненттерге-
А. Бактериялар, вирустар, балдырлар
В. Ең төменгі сатыдағы жәндіктер, құрттар
С. Бактериялар, вирустар, балдырлар, ең төменгі сатыдағы жәндіктер, құрттар,
микробиологиялық зауыттардың қалдықтары т.б. кіреді.
D. Микробиологиялық зауыттардың қалдықтары т.б. кіреді.
Е. Ең жоғарғы сатыдағы жәндіктер, құрттар, микробиологиялық
зауыттардың қалдықтары т.б. кіреді.
5. Атмосфераның күкірттің диоксидімен біртіндеп ластануы қандай өзгеріске әкеліп соғады:
А. Қарағайдың жапырағының ұштары мен инелері күлгін тартады, түссіз күйге енеді;
В. Кейбір ағаштардың жапырақтары күлгін тартады;
С. Жапырақтардың түсінің өзгеруі;
D. Өсу формасының өзгеруі, т.б.
Е. Жапырағының ұштары мен инелері түссіз күйге енеді;
6. Экологиялық сараптама - ол
А. Адамның шаруашылық және басқа қызмет түрлерінің экологиялық талаптарға сәйкестігін анықтайды.
В. Адамның шаруашылық және басқа қызмет түрлерін анықтайды
С. Қызмет түрлерінің экологиялық талаптарға сәйкестігін
D. Шаруашылық және басқа қызмет түрлерін анықтайды
Е. Экологиялық талаптарға сәйкестігін анықтайды
7. Ластандырушы заттарға –
А. Тек улы заттар ғана емес, зиянды емес немесе ағзаға қажет заттың оптималды концентрациядан артық болуы.
В. Тек улы заттар ғана
С. Концентрациядан артық болуы
D. Ағзаға қажет заттың оптималды концентрациядан артық болуы
Е. Зиянды емес немесе ағзаға қажет болуы
8. Трансфераза — ол
А. Атомдардың түрліше топтарының тасымалдау реакциясы
В. Атомдардың түрліше топтарының тасымалдау реакциясын катализдейтін ферменттер.
С. Катализдейтін ферменттер реакциясы.
D. Түрліше топтарының тасымалдау реакциясы
Е. Тасымалдау реакциясын катализдейтін ферменттер
9. Индикационды әдіс – ол
А. Бір объектідегі жағдайды анықтауға негізделген
В. Объектілі жағдайды анықтауға негізделген
С. Бір объектідегі жағдайды басқа объектілі жағдайды анықтауға негізделген
D. Бір объектідегі жағдайды екіншіге ауыстыру
Е. Объектілі жағдайды субъектіге анықтау
10. Табиғи тіршілік ортасына табиғаттың тірі және өлі бөліктері жатады олар
А. Биосфера және геосфера
В. Гиосфера және гидросфера
С. Биосфера және атмосфера
D. Атмосфера және гидросфера
Е. Геосфера және атмосфера
11. Атмофильдер ауа құраушылар (Не, Ar, Ne, т.б.) қайда жиналады?
А. Тропосфера қабатында
В. Атмосфера қабатында
С. Гидросфера қабатында
D. Ауа қабатында жиналады
Е. Су қабатында
12. Геофизикалық әдіс –ол
А. Процестердің жүруі және заттардың айналымынан тұрады
В. Геожүйеде, экожүйедегі негізгі балансты энергия ағымынан тұрады
С. Процестердің жүруі және заттардың айналымы және геожүйе
D. Процестердің жүруі және заттардың айналымы және геожүйеде, экожүйедегі негізгі балансты энергия ағымынан тұрады
Е. Экожүйедегі негізгі балансты энергия ағымынан тұрады
13. Геохимиялық әдіс – ол
А. Химиялық элементтердің миграциялық анализдері
В. Табиғи жүйедегі функционирленген және химиялық элементтер
С.Табиғи жүйедегі функционирленген және химиялық элементтердің миграциялық анализдері арқылы анықталады
D. Химиялық элементтердің миграциялық анализдері арқылы анықталады
Е. Миграциялық анализдері арқылы анықталады
14 Өсімдіктердің өсуі неше кезеңнен тұрады:
А. 3
В. 5
С. 7
D. 1
Е. 9
15. Түрлер арасындағы биоценоздағы биотикалық қатынастар неше типке бөлінеді:
А. 4
В. 5
С. 6
D. 8
Е. 2
16. Әртүрлі өсімдіктердің тұқымдарын, спораларын, тозаңдарын жануарлардың тасымалдауы деп:
А. Форас
В. Форезия
С. Зоохор
D. Биоценоз
Е. Биогеоценоз
17. Басқа ұсақ жәндіктермен тасымалдануы –
А. Форас
В. Форезия
С. Зоохор
D. Биоценоз
Е. Биогеоценоз
18. Вирустарға қандай қоректену әдісі тән?
А. Сапрофитті;
В. Автотрофты;
С. Фильтрлеуші;
D. Паразиттер;
Е. Миксотрофты;
19. Гольджи аппаратының қызметі:
А. Липид синтезі;
В. АТФ синтезі;
С. Тасымалдау және зат секрециясы;
D. АТФ-ң ыдырауы;
Е. Жасуша ішіндегі қорытылу.
20. Жарық энергиясын қолдану арқылы органикалық қосылыстар синтезін қалай атайды?
А. Тыныс алу;
В. Гетеротрофты ассимиляция;
С. Фотосинтез;
D. Ашу;
Е. Диссимиляция.
21. Фосфор қышықылы клеткада қандай роль ойнайды?
А. Аминқышқылдар құрамына кіреді;
В. Көмірсулар құрамына кіреді;
С. Рибосомалар компоненті;
D. Нуклеотидтер құрамына кіреді;
Е. Липидтер құрамына кіреді.
22. Ауыр металдардың өсімдікке вегетативті әсерінің табиғаты қандай?
А. Негізгі ферменттердің активтілігін төмендету
В. Тыныс алу қарқынын арттырады
С. Тотықтыра фосфорлау қарқынын арттырады
D. Фотосинтез өнімін арттырады
Е. Протоплазма қоймалжыңдылығын төмендетеді
23. Қалыңдығы 20 см жыртылатын топырақ қабаты түзілу үшін табиғи жағдайлардың өзгешеліктеріне қарай неше жыл уақыт керек
A. 3 – 7 мың
B. 4 – 6 мың
C. 2 – 5 мың
D. 3 – 8 мың
E. 3 – 9 мың
24. Топырақтың морфологиялық қасиеттеріне не жатады
A. Механикалық құрамы
B. Су – ауа режимі
C. Иілгіштігі
D. Жылулық
E. Меншіктік және көлемдік салмағы
25. Нейтрализация су тазалаудың қай әдісіне жатады
A. Физико-химиялық
B. Биохимиялық
C. Физикалық
D. Химиялық
E.Термиялық
26. Қышқыл жауын-шашынның пайда болуының негізгі себептері.
A. Азоттың көбеюі
B. Оттегінің көбеюі
C. Темір қосылыстармен ластану
D. Күкірттің қос тотығымен ластану
E. Көмірқышқыл газының көбеюі
27. Судың сапалық нормасын бұзатын компоненттер қалай аталады
A. Химиялық заттар
B. Биологиялық заттар
C. Ластағыш заттар
D. Бактериялық заттар
E. Минералды компонент
28. Жер шарының температурасының ғаламдық артуы қалай аталады
A. Парниктік эффект
B. Смог
C. Қышқыл жауын-шашын
D. Фреондар
Е. Озон
29. Атмосферада үнемі белгілі мөлшерде шаң болады. Сол шаңның түрлерін көрсет.
A. Органикалық, космостық
B. Минералдық, органикалық, космостық
C. Космостық, минералдық
D. Органикалық, минералдық
E. Білмеймін
30. Жер бетінде ылғалдың әсерінен жердің шөл далаға айналуын қалай атайды
A. Рекультивация
B. Құмдану
C. Эррозия
D. Улану
E. Батпақтану
31. Соңғы он жылда атмосферадағы көмірқышқыл газының концентрациясының артуының антропогенді себебі қандай
А. Вулкандардың атқылауы мен орман өрттері
B. Оттегін пайдаланатын адамдардың санының артуы
C. Консументтердің санының артуы
D. Айналымға қазба көміртегінің қайтарылуы
E. Дұрыс жауап жоқ
32. Ауа қандай жолмен ластанады?
A. Табиғи
B. Табиғи және антропогенді
C. Антропогенді
D. Физикалық
E. Химиялық.
33. Ауаның көбірек ластанатын қабаты:
A. Төменгі
B. Жоғарғы
C. Ортаңғы
D. Жоғарғы және төменгі
E. Дұрыс жауап жоқ
34. Шаң дисперстігіне қарай неше топқа бөлінеді
A. 5
B. 3
С. 4
D. 2
Е. 6
35. Смогтың пайда болу себебі:
A. Атмосферада азот оксиді, көмірсулардың көп мөлшерде болуы
B. Күн радиациясы, шаң және газдардың көп мөлшерде болуы
C. Отынды жағу, ауаның көмірқышқыл газымен ластануы
D. Өндіріс қалдықтары
E. жауын-шашының көп болуы
36. Минералды шаңға не жатады
A. Метеорит қалдықтары
B. Өсімдік тозаңдары
C. Тау жыныстарының үгілуі
D. Саңырауқұлақ споралары
E. Бактериялар.
37. Химиялық әдісте суды тазалау үшін химиялық реагенттер:
А. Ізбес сияқты қосылыстар
В. Хлорлы ізбес сияқты қосылыстар қолданылады
С. Хлор, хлорлы ізбес сияқты қосылыстар қолданылады.
D. Хлор ізбес сияқты
Е. Хлорлы ізбес сияқты
38. Су қоймаларында температуарның су қабатының орналасуына байланысты таралуын ... деп атайды
А. Тікелей стратификация
В. Жаннама сертификация
С. Кері стратификация
D. Төменгі сертификация
Е. Жоғары сертификация
39. Қыста беттік қабаттан төменгі қабаттарға қарай температураның жоғарылауын ... деп атайды
А. Тікелей стратификация
В. Кері стратификация
С. Жаннама сертификация
D. Төменгі сертификация
Е. Жоғары сертификация
10. Биологиялық тазарту -
А. Ластаушы заттарды микроорганизмдер көмегімен тазарту
В. Судың қүрамындағы ластаушы заттарды микроорганизмдер көмегімен тазарту
С. Судың қүрамындағы ластаушы заттар
D. Судың қүрамындағы ластаушы заттары
Е.. Заттарды микроорганизмдер көмегімен тазарту
40. Оксидоредуктаза — ол
А. Тотығу ферменттері
В. Тотықсыздану ферменттері
С. Тотығу-тотықсыздану ферменттері
D. Катализдейтін ферменттер
Е. Дұрыс жауап жоқ
41. Трансфераза —
А. Атомдардың түрліше топтарының тасымалдау реакциясын катализдейтін ферменттер
В. Атомдардың түрліше топтарының тасымалдау реакциясы
С. Катализдейтін ферменттер
D. Тасымалдау реакциясын катализдейтін ферменттер
Е. Атомдардың тасымалдау реакциясы
42. Ферменттер - ол
А. Өлі организм клеткалары жасап шығаратын барлық химиялық реакциялардың жүрісін тездететін биологиялық катализаторлар
В. Барлық химиялық реакциялардың жүрісін тездететін биологиялық катализаторлар
С. Химиялық реакциялардың жүрісін тездететін биологиялық катализаторлар
D. Тірі организм клеткалары жасап шығаратын барлық химиялық реакциялардың жүрісін тездететін биологиялық катализаторлар
Е. Дұрыс жауапты табындар
43. Минералды компоненттерге жатады
А. Анорганикалық қосылыстар, яғни суда еритін және онда молекулалық пен
иондық түрде болатын заттектер
В. Суда еритін және онда молекулалық пен иондық түрде болатын заттектер
С. Анорганикалық қосылыстар, яғни суда еритін және иондық түрде болатын заттектер
D. Суда еритін және иондық түрде болатын заттектер
Е. Дұрыс жауапты табындар
44. Органикалық компоненттерге жатады
А. Жан-жануарлардан, т.б. жолмен пайда болған органикалық заттар
В. Өсімдіктерден т.б. жолмен пайда болған органикалық заттар
С. Органикалық заттар
D. Өсімдіктерден немесе жан-жануарлардан, т.б. жолмен пайда болған органикалық заттар
Е. Дұрыс жауабын табындар
45.
Табиғатқа антропогенді әсер ету бұл:
А. Адам іс әрекетіне болаған;
В.Биосферадағы үрдістерімен байланысқан
С. Табиғаттың құбылыстарымен байланысқан;
D. Геологиялық құбылыстармен байланысқан
E. Абиотикалық үрдістермен байлангысқан.
46
Экологиялық зерттеулердің негізгі әдістері болып табылады:
А) Бақылау.
В) Эксперимент.
С) Экологиялық мониторинг.
D) Моделдеу.
Е) Барлығы.
47
Қоршаған ортаның физикалық ластануына не жатады?
А. Шумен ластану
В. Батериялар мен ластану
С. Көмір қышқыл газбен ластану
D. Ауыр металлдар мен ластану
E. Вирустар мен ластнау
48
Қоршаған ортаға адамның әртүрлі әсерлерінің жиынтығын экологиялық факторлардың қандай тобына жатқызады:
A) Эдафикалық.
B) Химиялық.
C) Абиотикалық.
D) Биотикалық.
E) Антропогендік.
49
Тірі ағзаларды ұйымдастырудың қандай деңгейін экология пәні зерттейді?
А) Жасуша.
В) Ұлпалық.
С) Молекулярлы.
D) Молекулярлы-жасуша.
Е) Популяционды-түрлік.
50
1877 ж ғылымға алғашқы рет Биоценоз терминін енгізген:
А) А. Тенсли.
В) Э. Геккель.
С) В. Сукачев.
D) М. Мебиус.
Е)Э. Зюсс
51
Антропогенді ластануға төмендегілердің қайсы жатады?
A. Жанартаулар
B. Шаңборандары
C. Торнадо
D. Жерсілікнісі
Е. Автомобиль газдары, смог.
52
Тірі ағзаны қоршайтын және онымен тікелей бөлігін атаңыз:
A) Экологиялық фактор.
B) Адаптация.
C) Мекендейтін орта.
D) Экологиялық қуыс.
E) Орман.
53
Эволюция барысында ағзалардың қоршаған ортаға бейімделу қасиеті қалай аталады:
A) Экологиялық фактор.
B) Адаптация.
C) Мекендейтің орта.
D) Экологиялыққуыс.
E) Орман.
54
Бір ағзалардың екінші ағзаларға әсер ету жиынтығын қандай экологиялық факторлар тобына жатқызады:
А) Эдафикалық.
В) Климаттық.
С) Абиотикалық.
D) Биотикалық.
Е)Антропогендік.
55
Ағзаларға әсер ететін бейорганикалық орта жағдайларының жиынтығын экологиялық факторлардың қандай тобына жатқызады:
A) Эдафикалық.
B) Химиялық.
C) Абиотикалық.
D) Биотикалық.
E) Антропогендік.
56
Қоршаған ортаның абиотикалық факторларына жатқызады:
A) Рельеф, климат, температура, жарық, ылғалдылық, судыңтұздылығы.
B) Өсімдіктер жапырағының түсуі, топырақтын минералдық құрамы, ылғалдылық.
C) Судын тұздылығы, балдырлар мен жануарлардың өлекселері, жарық.
D) Атмосфераның газды құрамы, топырақ, ауа, су ластануы.
E) Паразиттерден туындаған инфекциядан өсімдіктер мен жануарлардың өлімі.
57
Қоршаған ортаның биотикалық факторларына не жатады:
A) А)Рельеф, климат, температура, жарық, ылғалдылық, судыңтұздылығы.
B) Өсімдіктер жапырағының түсуі, топырақтын минералдық құрамы, ылғалдылық.
C) Судын тұздылығы, балдырлар мен жануарлардың өлекелері, жарық.
D) Атмосфераның газды кұрамы, топырақ, ауа, су ластануы.
E) “Паразит – ие” қарым-қатынасы.
58
Қоршаған ортаның анторпогендік факторларына жатады:
А)Рельеф, климат, температура, жарық, ылғалдылық, судың тұздылығы.
В)Өсімдіктер жапырағының түсуі, топырақтын минералдық құрамы, ылғалдылық.
С)Судын ұздылығы, балдырлар мен жануарлардың қалдықтары, жарық.
D) Атмосфераның кұрамының, топырақтың, ауаның, судың ластануы.
E) “Паразит – ие” қарым-қатынасы.
59
Саластырмалы тұрақты экологиялық факторларға жатады:
А) Биоталықфактолар (мысалы, жыртқыштық).
В) Температура, ылғалдылық, жауын-шашындармөлшері.
С) Мұхиттың тұздық құрамы, тартылыс күші, күн сәулесінің тұрақтышамасы.
D) Азық пен жасырынатын жердің болуы.
Е) Жоғарыда көрсетілген бар жауап.
60
Организмдерге тікелей немесе жанама әсер ететін ортаның элементі қалай аталады?
А. экологиялық фактор;
В. биосфера;
С. абиотикалық фактор;
D. биотикалық фактор;
Е. антропогендік фактор.
61
Қоршаған ортаға әсер етуші зиянды факторларға байланысты оның ластануын нешеге жіктеуге болады
А) 2
В) 3
С)4
Д)5
Е)6
62
Табиғатты қорғау нені білдіреді?
A. Экологиялық жүйелер тепе-теңдігін сақтау
B. Қоршаған ортаны ластанудан қорғауға бағытталған жұмытар кешені
C. Ластанудан биосфераны және атмосфераны қорғау
D. Қоршаған орта тазалығы
E. Тазалау аппараттарын қолдана отырып, қоршаған ортаны қорғау
63
Табиғатты пайдалану түрлері
A. Жалпы және жеке
B. Мемлекеттік және жеке
C. Жалпы және арнайы
D. Жалпы және Мемлекеттік
E. Мемлекеттік және арнайы
64
Табиғи жағдайлар нені білдіреді:
A. Жергілікті жағдайлармен қолдану сипатының сәйкестігі
B. Табиғи жүйенің потенциялды қасиеті
C. Жергілікті жағдайлармен қолдану әдістерінің сәйкестігі
D. Бір күйден екінші күйге ауысу қабілеті
E. Табиғи орта факторларының, құбылытарының, объектілерінің байланысы
65
Таусылмайтын табиғи ресурстарына жататындар
A. Өсімдіктер әлемі
B.Жер асты қойнауы
C. Топырақ
D. Ғарыштық, климаттық ,су
E. Жануарлар әлемі
66
Климаттық параметрлерге жатады:
A. Қалпына келмейтін ресурстар
B. Қалпыне келетін реурстар
C. Қолданылатын ресурстар
D. Тасылатын ресурстар
E. Таусылмайтын ресурстар
67
Ресурс сақтаушы технологияға жататын түр
A. Табиғи ресурстарды толық қолданушы
B. Рационалды табиғи қолданушы
C. Бейрационалды табиғи қолданушы
D. Мөлшері шектеуінде қалдықтардың қатал шектелуі
E. Өндіріс қалдықтарын қайталап қолданушы
68
Табиғат құрамына өзіне тән емес құрамдарды енгізу:
А. Интродукция.
В. Ластану
С. Мониторинг.
D. Сараптама
E. Мутация.
69
Тіршіліксіз орта факторы
А. абиоталық
В. биотолық
С. антропогендік
Д. экологиялық
Е. дұрыс жауап жоқ
70
Тіршілігі бар фактор қалай аталады
А. антропагендік
В. абиоталық
С. экологиялық
Д. климаттық
Е. дұрыс жауап жоқ
71
Климаттық факторларға не жатады
А.жарық, қысым, температура, ылғалдық,т.б
В. жауын-шашын,фотосинтез
С. магниттік,температура, жауын-шашын
Д. тығыздық, қысым
Е. өсімдіктер,бактерия
72
Көлем бойынша құрғақ ауаның құрамы
А. N-8%,O2-1%,CO2-03%,1% инертті газ
В. N-78%,O2-21%,CO2-0.03%,1% инертті газ
С. N-78%,O2-21%,CO2-5.03%,1% инертті газ
Д. N-78%,O2-2%,CO2-0.03%,1% инертті газ
Е. N-88%,O2-21%,CO2-0.03%,1% инертті газ
73
Заттар айналымы неше үлкен топтан тұрады?
А. ұзын, қысқа айналым
В. оттекті, азоттық айналым
С. екі кіші, үлкен айналым
Д. көміртек, фосфор айналымы
Е. газдар айналымы
74
Оттегі айналысының жылдамдығы:
А. 2 млн. жыл
В. 2000 жыл
С. 100 жыл
D. 1 млрд. жыл.
E. 300 жыл
75
Көмірқышқыл газының айналыс жылдамдығы
А. 2 млн. жыл.
В. 2000 жыл.
С.100 жыл
D. 1 млрд. жыл.
E. 300 жыл
76
Биосфералық-планеталық құбылыстардың космостық сәулеленумен, негізінен күн радияциясымен байланысын асыру функциясы
А. Энергетикалық функциясы
В. Газдық функциясы
С. Концентрациялық функциясы
D. тасымалдаушы функциясы
Е. Орта түзуші функциясы
77
Газдардың миграциясы мен өзгерісін жүзеге асыра отырып, биосфераның газдық құрамын қамтамасыз ететін функциясы
А. Энергетикалық функциясы
В. Газдық функциясы
С. Концентрациялық функциясы
D. тасымалдаушы функциясы
Е. Орта түзуші функциясы
78
Заттардың айналымы қалай бөлінеді?
А. Локольді, регеональді және ғаламдық
В. Биологиялық және биогеохимиялық
С. Химиялық және физикалық
Д. Биологиялық және физикалық
Е. Дұрыс дауап жоқ
79
Тірі затқа тән функцияларды ашық көрсететін күшті орта түзуші және ортаны тұрақтандырушы фактор:
А. Қоршаған орта
В. Биотикалық орта
С. топырақ
Д. орман
Е. су
80
Заттар айналымы неше үлкен топтан тұрады?
А. ұзын, қысқа айналым
В. оттекті, азоттық айналым
С. екі кіші, үлкен айналым
Д. көміртек, фосфор айналымы
Е. газдар айналымы
81
Қоршаған ортаның бір бөлігі табиғаттың құраушысы
А. Фактор
В. Орта
С. Биоценоз
D. Экожүйе
Е. Табиғат
82
Қандай факторларға қоршаған ортаның физикалық күйі немесе құбылыстарды жатқызуға болады, мысалы, температура, қысым, радиациялық фон т.б.
А. Климаттық
В. Эдафиттік
С. Топографиялық
D. Химиялық
Е. Физикалық
83
Топырақтың физикалық және химиялық қасиеттерінің жиынын қай факторға жатқызады
А. Климаттық
В. Эдафикалық
С. Топографиялық
D. Химиялық
Е. Физикалық
84
Қазақстан Республикасының алуантүрлігін компоненттерін сақтауды қамтамасыз етеді аймақтар
А. Ботаникалық және зоологиялық саябақтар
В. Қазақстанның кызыл кітабы
С. Қалалық саябақтар
D.Санитарлық-эпидемиялық станциялар
Е. ауыл шаруашылық орындар
85
Жалпы атмосферадағы көмір қышқыл газының және басқа да антророгендік қоспалардың (метан,озон, фреон, азот оксиді) концентрациялары артатын болса, табиғатта күрделі құбылыс орын алады
А. Фотосинтез
В. Көшетхана эффектісі
С. смог
D.тұман
Е. қышқыл жауын
86
Ағзалардың қоршаған орта өзгерістеріне бейімделуі
А. Метаболизм
В. Гомеостаз
С. Адаптация
D. Сукцессия
Е. Өзін- өзі тексеру
87
Атмосферада көмірқышқыл газының жиналуы антропогенді әсер әсер нәтижесінде келесі жағымсыз салдарды болдыруы мүмкін
А. Азон тесіктерінің пайда болуы
В. Климаттық ауытқулар
С. Фотосинтездеуші ағзалармен органикалық заттар түзудің күшеюі
D. Жер атмосферасындағы шағылысу қабілетінің ұлғаюы
E. Көміртектің қазба түрлерінің түзілуі
88
Қышқылдық жаңбырлар туындайтын мәнді рөл ойнайтын затты атаңыз:
А. Иісті газ
В. күкірт оксидтері
С. Метан
D. Фреондар
E. Диоксиндер
89
Қышқылдық жаңбыр түсуіне себепкер саналатын атмосфераға әсерін тигізетіндер
A. Электромагниттік саулелер
B. Жоғары улы қосылыстар
C. Күкіртті газдың қалдықтарын шығару
D. Күйе болшектері
E. Цемен шаңдары
90
Күн сәулелерінің беттен шағылысқан үлесінің аталуы:
А. Магнето
В. Диатриба
С. Альбедо
D. Марина
E. Секка
91
Шаң, тұман,түтіннің улы қоспасынаң атауы:
А. Қышқыл жаңбыр
В. Фреон
С. Иісті газ
D. Смог
E. Фотооксидант
92
Су қоймаларының ластануында негізгі мәні:
А. Өндірістік мекемелердің құбыр сулары
В. Комуналдық мекемедегі құбыр сулар
С. Пайдалы қазбаларды алу мен байыту кезіндегі өндіріс қалдықтары
D. Нөсер тұнбаларымен заттардың шайылуы
E. Мал өсіру кешендеріндегі құбыр сулар
93
Топырақ деградациясының жаһанда көрінуі
А. Эрозия
В. Ластанулар
С. Тұзданулар
D. Шөлденулер
E. Саз батпақтанулар
94
Атмосфераның Химиялық құрамына не енеді?
А. 78,08% азот, 20,94% оттегі, 0,93% аргон, 0,03% көміртегі
В. 50% азот, 27,25% оттегі,1,2% аргона
C. 21,8% азот, 22,9% оттегі, 2,7% аргон.
D. 24% азот, 52% оттегі, 0,93% аргон.
Е. 78,08% азот, 20,94% көміртегі, 2,6% аргон.
95
Атмосферадағы оттегі құрамы:
A. 0,03%.
B. 0,93%.
C. 0,1%.
D. 78,08%.
E. 20,95%.
96
Атмосферадағы көмірқышқыл газ құрамы:
A. 0,93%.
B. 21%.
C. 0,1%
D. 0,03%.
E. 78%.
97
Озонның негізгі салмағы жер бетінен қандай биіктікте орналасқан?
A. 20-25 км.
B. 7-10 км.
C. 5-10 км.
D. 90-100 км.
E. 40-50 км.
98
Суу ресурстары қандай бөліктерден тұрады:
А.. Мұздықтардан, атмосфералық ылғалдылықтардан, өзендерден, жерасты суларынан
В. Беткі, жерасты, мұзыдқатардан, атмосфералық. топырақты ылғалдан
C. Өзендер, үстінгі сулар, жер ылғалынан
D. Жер асты бастауларынан, теңіздерден
E. Мұздықтардан, ылғалдылықтардан, өзендерден, су қоймаларынан.
99
Табиғи тұщы су қорларынан тұрады.
A. 21%.
B. 30%.
C. 3%.
D. 10%.
Е. 90%.
100
Негізгі азон бұзушы заттар
A. Қорғасын оксидтері
B. Фреондар.
C. Көмірқышқыл газы.
D. H2S.
E. Күкірт, азот оксидтері.
101
Фреондардың негізгі жеткізушілері (31%) болады:
А. Франция.
В. АҚШ
С. Ресей
D. Германия
Е. Ұлыбритания
102
Атмосфераны ластаушылар агрегатты күйі бойынша бөлінеді:
A. Ыстық және суық
B. Химиялық және физикалық.
C. Газ тәрізді, сұйық және қатты заттар
D. Газ тәрізді, сұйық және аэрозольді
E. Органикалық және бейорганикалық
103
Қазақстанның қандай суларында мыс, мұнай өнімдері, цинк, нитраттар, фенол, фтор және кейбір пестициттер негізгі полютанттар болып табылады:
A. Жер аты сулары
B. Көлдерде
C. Жерасты суларында
D. Еріген суларда
E. Беткі суларда
104
Су ортасындағы заттардың шектелген-рұқатты концентрациясының өлшем бірлігі:
A. мг\ л.
B. кг\ кг.
C. мг\ г.
D. мг\ м.
Е. мг\ кг.
105
Егер бұл процесс болмаса, онда ағзаның физиологиялық функциялары бұзылады.
А. катаболизм
В. анаболизм
С. симбиоз
D. биомасса
Е. экотоп
106
Түрлердің мекен ету ортасының факторларының қандай да бір ауытқу диапазонына бейімделуге қабілетін ... ... ... ... ... ... ...деп атайды.
А. Экологиялық қабілеттілік
В. экологиялық қуыс
С. экологиялық валенттілік
D. экологиялық фактор
Е. Экологиялық заң
107
Қышқылдық жаңбырлар өнеркәсіптік қалдықтарда түзіледі
A. Қышқыл мен иіс газының
B. Метан мен көмірқышқыл газының
C. күкіртдиоксиді мен азот оксидтерінің
D. Хлорлы және кремнийлі қышқылдардың
E. Күкіртсутегі мен меркаптанның
108
Максимальды ШРК (максимальді бір реттік):
A. Зиянды заттарды шекті рұқсатты мәні.
B. Зиянды заттардың концентрленген мәні
C. Атмосфералық қосылыстардың тәуліктік мөлшері
D. Зиянды заттардың ең қауіпті мәні
E. Атмосферадағы қосылыстардың ең жоғарғы концентрациясы
109
“Парниктік эффектінің” пайда болуының басты себебі?
А. озон концентрациясының артуы;
В. көмір қышқыл газының концентрациясының артуы;
С. фреондар мен метан қалдықтары;
D. ауаның ылғалдылығының өзгеруі;
Е. озонның тесілуі
110
Қышқылдық жауынның құрамында қай заттың мөлшері айтарлықтай көп кездеседі?
А. күкіртті газ;
В. фреондар;
С. метан;
D. көміртегі оксидтері;
Е. азот оксидтері.
111
Қоршаған ортаның жағдайын бақылау, бағалау мен болжаудың комплексті жүйесін қалай атайды?
А. кадастр;
В. домпинг;
С. экологиялық картографиялау;
D. мониторинг;
Е. дұрыс жауабы жоқ.
112
Атмосфераның ластануы қалай бөлінеді?
А. облыстық, қалалық, ауылдық
В. ыстық, суық, салқын
С. сұйық, қатты, газ
Д жергілікті, аймақтық, ғаламдық
Е. химиялық, физикалық, биологиялық
113
Су айдының ластануын қалай бөледі?
А. физикалық
В. биологиялық
С. химиялық
Д. механикалық
Е. А,В,С
114
Озон қабатын бұзуына әкеп соқтыратын ең қауіпті зат
А. Фреон
В. Фосфор
С. Фтор
D. Хлор
Е. көміртек
115
Атмосфераның ластануын нешеге жіктеуге болады
А. 6
В. 5
С. 4
D. 3
Е. 2
116
Бүкіл дүние жүзілік ластануын қалай атаймыз
А. локальді
В. ғаламдық
С. региональді
D. аймақтық
Е. қалалық
117
Қышқылдық жаңбыр түсуіне себепкер саналатын атмосфераға әсерін тигізетіндер
A. Электромагниттік саулелер
B. Жоғары улы қосылыстар
C. Күкіртті газдың қалдықтарын шығару
D. Күйе болшектері
E. Цемен шаңдары
118
Атмосферадағы жауын –шашындардың сутектік көрсеткіші
А. рН=7,5
В. рН=6,5
С. қышқылдық орта
D. рН= 8,5
Е. рН= 14
119
Атмосфераның құрамында
А. азот,оттек, көмірқышқыл газы, аргон,инертті газдар бар
В. фотасинтез
С. көмірқышқыл газы, аргон,инертті газдар бар
D. шаң-тозаңдар
Е. ауаны тазарту
120
Көпшілігі шамалы түрде кездесе де, организмге физиологиялық әсер ететін зат қалай аталады.
А. биологиялық әрекетшіл заттар
В. жетекші фактор табиғи сұрыптау
С.нашар бейімделгені жойылады
Д.зат айналымы жүреді
Е. түрлер саны көп болады
121
Биологиялық әрекетшіл заттар организм қызметін көрсетуде қандай қызмет атқарады.
А. реттеп
В.алшақтатып
С. бау
Д.жиілетіп
Е. дала
122
Организмнің қорғану реакцияларының бірі
А. кездейсоқ
В. бір қалыпты, топтық
С. ауырсыну
Д. үшеуіде қасиеттеріне кіреді
Е. жауап жоқ
123
Организмнің қоршаған ортаның табиғи және ауа-рай жағдайларына бейімделуі қалай аталады.
А. жерсіндіру
В. бионтар
С.гидробионтар
Д. гидросфера
Е. жер аудару
124
Қазіргі кездегі озон қабатын бұзатын негізгі антропогенді факторды ата
А. фреондар
В. озондар
С. фотохимиялық смогтар
Д. озон тесіктері
Е. жауап жоқ