Негізінен инвестициялық процестерді басқаруда мына жағдайларға сүйену қажет.
1) Нақты мақсат болу керек
2) Инвеститор бағытына қарай нақты объектіні таңдауы қажет
3) Нақты инвестиция көздерін айқындау,сонымен қатар инвестицияны іске асыру үшін және дамыту үшін заң шығару базасын қалыптастыру,шетелдіктер үшін .
67.Өнеркәсіптің инвестийиялық тартымдылық бағасы.
Инвестициялық шешімді қабылдау процесінде мына этаптарды айта кеткен жөн.
- өнеркәсіптің қаржылық жағдайын және инвестициялық әрекетке қатысу мүмкіншілілігін бағалау.
- Инвестиция көлемін және қаржы көзін таңдауға негіздеу.
- Инвестициялық жобаны болашақта ақшаға айналдыруды бағалау.
Өнеркәсіптің инвестициялық тартымдылық бағасының маңызды этапы қаржы-шаруашылық іскерлігін талдау болып табылады.Өнеркәсіптің қаржылай жағдайы деп отырғанымыз ол- құралдарды нәтижелі үйлестіру, төлем мүмкіншілігінің тұрақтылығы , жеткілікті қаржы базасының бар болуы, жекеменшік айналым ақшаның болуы т.б. Өнеркәсіп қаражат жағдайын бағалауда кең етек алған методика, қаржы жүйесіндегі коэффициенттік талдауға негізделген .Шетелдік және өз еліміздегі әдебиеттердегі қаржылай коэффициентті қолдану методикасы әр түрлі болғанымен олардың басты ерекшелігі мына жағдайлармен анықталады:
- талдауға қолданылатын қаржылай коэффициенттің көп дәрежелілігі
- осы коэффициент принципінің бағалау салмағы
- өнеркәсіптің қаржылай жағдайын жалпылай бағалау методы.
Егер айталық,ақша өсімінің коэффициенті,актив коэффициентінің өсімінен көп болса,онда өнеркәсіптің пайдалану ресурсының нәтижелілігінің атрқандығын көруге болады.Ал егер керісінше болса онда нәтижелігінің төмендегені қаржылай коэффициент жүйесінің көмегімен өнеркәсіптің қаржылай жағдайын бағалау мынандай бағыттардан тұрады.
1топ өтімділік көрсеткіші
2топ қаржы тұрақтылығының көрсеткіші
3топ әрекет белсенділік көрсеткіші
4 топ рентабельдік көрсеткіші
68.Инвестициялық жобаны бағалау әдісі.
Инвестиция мәселесі бойынша басқару негізінен жобаны жүзеге асырғаннан кейінгі, жылына түскен ақшаның көлемін салыстыру құрайды.Инвестиция көлемі мен болашақтағы түсім ақша көлемін салыстыру үшін, жобаны жүзеге асырудағы келетін және кететін ақша әр түрлі уақытын есепке алу керек,осы мақсатта ақша түсімін дисконттауға болады.Инвестициялық жобаны салыстыру әдісі әр түрлі информацияға сүйенеді.
- ең алдымен ұсынылған жобадан түсетін ақша көлемін анықтау.Болашақта түсім ақшасының дисконттау (вексельді есепке алу) көлемін негіздеу.Әрбір дисконттық құнды есептеу арқылы, жинақталған дисконттық пайданы анықтау
Әсіресе экономикалық тұрақсыздық және инфляцияның жоғары деңгейде болуы бизнес –жоспарда қаржы бөлімін құру қиынырақ болады.Бизнес жоспарды өңдеуде міндетті түрде саланың даму тенденциясын, өнеркәсіптің нарық жағдайына байланысты өзгеру мүмкіндігі,әріптердің қаржылық өзгерісінің мүмкіншілігі т.б. факторларды есепке алу қажет.Инвестициялық саясатта шешім қабылдау методы:
1. инвестицияның қайтарылым мезгілін анықтау.
2. инвестицияның орта табысын есептеу
3. таза құн есебі
4. ішкі табыс нормасын анықтау.
69. «Техникалық басқару» түсінігінің маңызы.
Қандай басқару болсын ол бір процесс, яғни операцияның жүйелілігі, тәсілі,методтардың қалыптасуы және басқарылатын объектіге әсер етуі т.б. Бұл процестің табиғи заңдылық маңызы, басқару мәнімен анықталады: жағдайды бағалау, басты мәселені табу, басқару шешімін қабылдау және жүзеге асыру.Басқару процесінде ықпалдылықтың әр түрлі варианттары қалыптасады,субъект және объект басқару ерекшелігіне әсер ету,нақты жағдай , басқару менеджері мен персоналдардың тәжірибесімен міндетті т.б. сипаттамалары.Осыған сәйкес басқару процесі саналы түрде ұтымдылық, уақыт үнемділігі,ресурстарды пайдалану, жоғары нәтижелік белгілеріне байланысты құрылады.Осы процесс технологиялық басқару деп аталады.
70.Дағдарысқа қарсы басқару технологиясының ерекшелігі.
Жалпы дағдарысқа қарсы басқару , нақты технологиялық басқару схемасымен анықталады.Дағдарысқа қарсы басқару ерекшелігі, технология ерекшелігіне де әсер етеді.Бұл жерде маңызды әсер ететін факторлар:уақыттың жетіспеушілігі, басқарушылықтың төмендігі, қызығушылықтың ортақ болмауы, нақтылықтың болмауы және тәуелділіктің жоғары деңгейде болуы, күрделі проблемалар, сыртқы ортаның қысымы, бәсекелестік қабілетінің төмендеуі, билік балансының бұзылуы.Дағдарысқа қарсы басқару технологиясы- бұл ескерту, профилактика, дағдарыстан шығу шараларының комплексі.
71.Дағдарысқа қарсы басқару технологиялық сызбасы.
Дағдарысқа қарсы басқарудың технологиялық кестесі
8 блоктан тұрады.
1 блок. Дағдарысқа қарсы басқарудың бұл кезеңінде мамандандырылған жұмысшы тобы құрылады. Мамандар дағдарыс теориясын,болжау, басқару шешімін өңдеу, басқару жүйесін зерттеу, макроэкономика, микроэкономика т.б. білімді игеру қажет мамандар сонымен қатар дағдарысқа қарсы басқару процесінде мәселелерді шеше білу және басқаруға байланысты арнайы дайындығы болуы , аймақтық және салалық инфрақұрылымдық өнеркәсіп жұмысының ерекшелігін, қаржы, жеке тұлғаларды, технолоргияларды басқару ерекшелігін түсінуі қажет.Бұлар басқару аппаратында жеке құрылымдық бірлік және консультанттық статусы болады.
2блок.Дағдарысқа қарсы басқаруға байланысты шаралардың мақсатқа лайықтылығы және уақытысымен өткізуі тексеріледі.Мақсатқа лайықтылық кезеңінде бастапқы жағдайға оралу қажет-жаңа мақсат іздеу, соған байланысты жаңа шараларды жоспарлау.
3блок.Бұл кезеңде дағдарысқа қарсы басқару шешімін жетілдіру,бірнеше кезеңнен тұрады.Оның негізгілері:мекеме жағдайы туралы бастапқы мәлімет жинау, жағдайды құрылымды-марфологиялық талдау,қажетті ресурстарды анықтау, қойылған мақсатқа жетудің мүмкіндігін тексеру.
4блок.Бұл кезеңде мекемені дағдарыстық жағдайдан шығарудың басқару шешімдерін жүзеге асыру құрылады.Осы кезде осы шешімді қабылдаған мамандар тобынан нақты орындаушы анықталады.Атқарушы дағдарысқа қарсы басқару шешімін орындау үшін қажетті және жеткілікті ресурстарды орналастыру қажет.
5 блок. Дағдарысқа қарсы басқарудың бұл кезеңінде басқару шешімдерін орындауды ұйымдастыру жүзеге асады.Бұл нақты тәжірибелік шаралар, мақсатқа жетуге мүмкіндік береді.
6 блок.Ұйымның қызметіне қарай басқару шешімінің орындалуын бағалау және сапасын талдау қажет.Егер шешімді орындау ешқандай өзгеріс көрсетпесе, шешімнің орындалмаған себептерін қарайды.Себебін анықтағаннан кейін басқару шешімін орындау қанағаттанарлықсыз болса, онда дағдарысқа қарсы басқаруға байланысты өткізген шаралардың есебі дайындалады.Басқару шешімін орындау дұрыс нәтиже берсе, онда фирмада шаруашылық саласында жоғары тенденция, бірақ қажетті көлемде болмаса онда басқару шешімін жүзеге асыру жүйесіне өзгеріс енгізеді.
7 блок. Мекемені дағдарыстан шығару жұмысын жалғастырудың пайдалылығы тексеріледі.
8блок. Дағдарысқа қарсы басқарудың бұл кезеңінде болашақ дағдарыстық жағдайды болжау шаралары жүзеге асады.
Бұл дағдарыстық жағдайға дайындалуға мүмкіндік береді.Маңыздысы бақылау және дағдарыстың болу белгілерін табу жүйесі болып табылады.Өнеркәсіптің болашақтағы нашар хал ахуалынан сақтануы бизнес бойынша әріптестердің , кредиторлардың, банктердің ,өнімді тұтынушылардың кері әсері болуы мүмкін.Бұл жердегі көрсеткіштер өнеркәсіпті қайта ұйымдастыру жаңа нарыққа шығу,т.б.
72.Дағдарысқа қарсы басқарудағы басқару шешімін өңдеу.
Басқару шешімінің сапасы, көптеген фактоларға байланысты, оның ішінде маңыздылары:
1. мәселе категориялары
- стандарттық мәселелер.Олардың шешімі белгілі стандартқа сәйкес болуды талап етеді.Мұндай мәселелер артта қалушылыққа жол бермейді, нәтижесінде олардың шешімдерінде басты рөлде ақылдылық және дағды.
- типтік мәселелер.Олар алдын ала берілген, көптеген дағды ережелермен шешіледі, бірақ мәселені шешу барысында, жетістікке жету үшін нақты ережені таңдау қажет.
- эвристикалық мәселе.Мәселені шешу барысында ережені өзі қалыптастыруы қажет.
2.Пайдалану шарттары.
Квазиставильді (квазитұрақты)
Немесе қолайлы жағдай, яғни маман тыныш жағдайда блады.
- экстремальді маманннан өз сапасын көрсетуді талап етеді.
- Дағдарысты жағдай болмаған жағдай қалыптасады,әр түрлі қиыншылық болады.
3.Бастапқы мәліметтің толық болуы.
- бастапқы мәлімет көлемінің жетіспеушілігі қойылған міндетке жетуі үшін бастапқы мәліметті табу қажет.
- бастапқы мәліметтің толық көлемдегі міндетті шешу үшін, маман игерген мәліметте жетеді.
- бастапқы мәліметтің артық көлемде болуы.Міндетті шешу үшін толық көлемде мәлімет қажет емес, тек маман қажетті мәліметті ала білсе болды.
4.Бастапқы мәліметтің дұрыстығы .
Нақты дұрыс емес міндетті атқаруға мүмкіндік бермейді.Жалған дұрыстың бастапқы міндетте дұрыс шешім қабылдауға жол бермейді.Толығымен дұрыс міндетті атқаруға дұрыс жол береді.
5.Мәселелнің масштабы.Глобальды мәселе - олардың шешіміне бүкіл аймақтың, тіпті дүние жүз