ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ
МИНИСТРЛІГІ М. ӨТЕМІСОВ АТЫНДАҒЫ БАТЫС ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК
УНИВЕРСИТЕТІ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ИНСТИТУТ
География кафедрасы
Курстық жұмыс
Тақырыбы:
«Сыныптан тыс жұмыстар. Географиялық ойындар»
Орындаған: 01522 топ студенті с/б
Салықбаева Г.С Тексерген: оқытушы Жұмағалиева Ж.Х.
Орал-2006
География пэнінен өткізілетін сыныптан тыс жүмыстар оцушылардыц білімі мен тэрбиесіне эсер ететіндіктен оку-тәрбие жүмысының бір бөлігі болып табылады.
География оку пэні ретінде сыныптан тыс жүмыстарды
жүргізуге мүмкіншілігі бар,себебі,оныц мазмүны адамдардыц
шаруашылыц ецбегімен,елдегі болып жатцан
жагдайлармен,цоршаган ортамен тыгыз байланысты. Оцушыларды сабац үстінде шешімін табу мүмкін болмаган географиялыц проблемалар цызыцтырады.Оцушылардыц цызыгушылыгын цанагаттандыру,туган ел табигатының байлыгы мен сырларын тануга көмектесу,элемдегі жэне өз елі халыцтарыныц өмірі жайлы ацпараттар беру,балалардыц ойы мен сезіміне нэр беру-географиядан сыныптан тыс жүмыстардық басты мацсаты.
Сыныптан тыс жүмыстар сабацтыц мацсаттан
мазмүнымен,үйымдастыру түрімен және өткізу эдісініц алуан
түрлілігімен ерекшеленеді.Сыныптан тыс жүмыстардыц
білімділік мацсаты-оцушылардыц географиялыц дүниетанымын
кецейту жэне географиялыц гылыми білімдерін
терецдету,дагдыларын цалыптастыру.Бүл мацсаттар
багдарламадан тыс сүрацтар мен гылыми географиялыц
проблемаларды жоспарга енгізуде, багдарламалыц
материалдарды гылыми дэрежеде жэне терец аша түсуде орындалады.
Сыныптан тыс жүмыстар оцушыларга эстетикалыц тэрбие беруде үлкен мацызы бар.Сабац үстінде уацыт тыгыздыгынан оцытушыныц табигаттыц эсемдігін ашуга толыц мүмкіндігі бола бермейді.Сыныптан тыс жүмыс кезінде окушылар табигатца арналган суретшілер туындыларымен танысуга,серуенге шыгуга,оцушылардыц шыгармашылыц жүмыстарымен танысуга мол мүмкіндік алады.Табигат сүлулыгын танып,оцушылар оны цоргауга,сацтауга жэне көбейтуге тырысады.
Сыныптан тыс жүмыстыц мазмүны-оларды өткізу түрлеріне,оцушының цызыгушылыгына,олардыц жасына, жергілікті табиги-экономикалыц жагдайларга,оцытушының тэжірибесіне байланысты.
Мүгалім сыныптан тыс жүмыстарды үйымдастыруда эртүрлі тдсілдерді цолдана отырып,географиялыц сүрацтарды тек тереңдете оцытуды емес,оны оцушылардың демалысы мен еңбегіне,цогамдыц жүмыстарына байланыстыра отырып,гылыми-зерттеу жүмысына дагдыландырады.
Сыныптан тыс жүмыс оцушылардың өз еріктеріне,үсыныстарына,белсенділігімен өз бетімен ізденістеріне негізделіп жасалады.
Жүмыстардың тацырыбы мен түрі бір-бірімен байланысты болуы маңызды емес.Мүгалімнің міндеті-оцушылардың үсыныстарын цабылдай отырып,багыт беру ждне жауапкершілік сезімдерін арттыру.Мүгалімнің басшылыгы оцушы шыгармашылыгын бірінші жолга цоюга жоспарлану керек.
Оцушылардың географияга цызыгушылыгы мен сүранысы өздігінен туындамайды.Бүл цызыгушылыцты ояту-мүгалімнің жүмысы.Сыныптан тыс жүмыс мүгалімнің педагогикалыц шеберлігін арттыру цүралы және көп жагдайда оның гылыми-зерттеу еңбегінің бастамасы болып табылады.
Сыныптан тыс жүмыс өзінің мазмүнымен,үйымдастыру түрі мен өткізілу эдісімен эр түрлі. Ол оцушылардың географиялыц даярлыгы мен жалпы даму ддрежесін,сарамандыц білігімен іскерлігін есепке алады.
II. I Сыныптан тыс жүмыстардың жүргізілу эдістері оцушылардың өз бетімен ізденісімен, ойын түрлерінің кең цолданылуымен ерекшеленеді. Егер сабацтың мацсаты оцушының жацсы үлгерімі болса,мүндагы мацсат-географиялыц проблемаларг а цызыгушылыгын арттыру, өз білімін көтеру, шараны өткізудегі өзінің цогамдыц міндетін түсіну. Сондыцтан,сыныптан тыс жүмыстар сабацтан мазмүнымен,ддісімен, түрлерімен ждне жүргізілу ддрежесімен де өзгеше болуы керек.
Географиядан сыныптан тыс жүмыстар алуан түрлілігімен ерекшеленеді: үйірмелер, сыныптан тыс оцу, конференция, ,ертеңгіліктер мен кештер, география апталыгы, ойындар, ,сайыстар. Қай жүмыс түрі болмасын, оцушының цогамдыц пайдалы еңбегіне назар аударган жөн. Сыныптан тыс жүмыстардың түрлері мацсатымен ,дайындыц ждне өткізілу ддістерімен ерекшеленеді.
Географиялыц үйірме —сыныптан тыс жүмыстың негізгі бір түрі болып табылады. Үйірменің мацсаты -оцушылардың танымдыц цызыгушылыгын цанагаттандыру. Үйірмеде оцушының пднге цызыгушылыгын арттыру мацсатында табигатца саяхат, мүражайларга серуен, географиялыц кештер,сайыстар ждне т.б.жүмыс түрлері жоспарланады.
Үйірме тацырыптары дртүрлі болады. Оларга атац/пы саяхатшылардың өмірі мен еңбегі, географиялыц зерттеулер мен ашылулар, өлкенің шаруашылыгы мен табиги ерекшеліктері т. б. енгізіледі.
Үйірме тек географиялыц багытта болмайды . Онда адамдардың гарышты багындыру, планеталар мен жүлдыздар табигаты т.с.с. астрономиялыц багыттагы сүрацтар да енеді.
Көптеген тацырыптар кешенді сипат алады. Олар өз бетімен оцуга мүмкінді к беретін сүрацтардан түрады.
Отан туралы тацырыпца үлкен назар аудару керек. Бүл тацырып оцушыларды ел экономикасының дамуы мен жетістіг туралы білуге жетелейді.
Сыныптан тыс жүмыстың барлъщ жүйесінде
сыныптан тыс оцу маңызды орын алады. Сыныптан тыс
оцуды үйымдастыру окушылардың дүниетанымын
кеңейтуге, косымша гылыми географиялъщ эдебиеттерді оцуга кызыгушылыгын арттырады. Алдымен атацты саяхатшылардың, зерттеушілер мен жазушылардың белгілі шыгармаларын оку үсынылады. Сыныптан тыс оку үшін эртүрлі географиялъщ анъщтамалар мен сөздіктер, көркем эдебиеттер, балалар энциклопедиясы кеңінен цолданылады.
Мүгалімнің негізгі міндеті — окушыларда географиялыц эдебиетке кызыгушылыгын ояту жэне оны цолдануды үйрету.Бүл мацсат сабацта басталып,сыныптан тыс жүмыс кезінде жалгасады жэне дамып отырады.
Географиялыц конференция-оцушылардың эдебиетке
цызыгушылыгын арттырудың бірден-бір козі.Конференция бір
кешенді тацырыща арналган баяндамалар мен хабарламалардан
түрады.Тацырыптъщ конференция үлкен дайындыц
жүмысын,тацырып таңдауды,баяндама жоспарын
цүруды,эдебиеттер мен корнекі цүралдарды тиімді цолдануды талап етеді. Конференцияга дайындыц жүмыстары мүгалімнің басшылыгымен жүреді. Географиялыц хабарламаларды, рефераттарды,баяндамаларды пайдалана отырыпщеректі маглүматтарды талдауга, жинацтауга үйренеді, ягни, географиялъщ эдебиеттермен жүмыс жасауга дагдыланады.
Географиялъщ кеш —ауцымды түрде жүргізілетін күрдслі де цызыкты жүмыс түрі.Танымдыц мацсатта отетін конференцияга царагандащеште баяндама, сүрацтар, сайыстарщоркемонер жэне басца да жүмыс түрлерін біріктіруге болады.Бүл жүмыстар бір тацырыпца негізделеді.
Географиялъщ апталыц-географиялыц білімдерін кең колемді тексеру мацсатында апта бойы откізілетін шаралар.Бүл жүмыс түрінің басты жетістігі-шаралардың эр түріне оцушыларды коптеп тартыпщатыстыруга болады.
Географиялыц олимпиаданы оцушылардың географиялыц білімі мен дарынын көтерудегі мүгалім еңбегінің жетістігі деп царауга болады.Географиялыц олимпиаданың басты мацсаты-оцушылардың географиялыц дүниетанымын аныцтау, ягни, географиялыц білімін,осы білімін практикада цолдануы мен ойлау дэрежесін дамыту.Олимпиадада окушының берген эр жацсы жауабы мектептегі география пэнінің өткізілу жагдайы мен сыныптан тыс жүмыстың жүргізілу дэрежесінің жарцын көрсеткіші болып табылады.
П.2.Сыныптан тыс жүмыс түрлерінің ішінде ойынның алатын орны ерекше.Балалардың жан-дүниесінің дамып жетілуі,элеуметтік өмірге бейімделуі ойын барысында цалыптасады.Балалардың психикалыц даму үрдісінде ойынның тагылымдыц жэне тэрбиелік маңызы осы замангы тэлім-тэрбие психологиясының өзекті мэселесі болып саналады. Ойын эрекетінде баланың ацыл-ойы,сана-сезімі дамып,өзін цоршаган ортаның заттар мен цүбылыстарын танып біледі.Ойын-ацыл-ой жетекшісі.Себебі,ойын үстінде ойынга цатысушылар терең ойланып,цисындылыц,бірізділік принциптеріне сүйенеді.Сөйтіп,ойын баланың ойы өсіп-жетілуіндегі басты жэне жетекші факторга айналады.
Сүрацтар,жүмбацтар,викториналар мен ойындар
оцушылардың арасында кең тараган жэне өзара байланысты жүмыс түрлері.Олардың басты мацсаты-оцушылардыц ойлау цабілетін дамыту,география пэнінен алган білімдерін бекіту жэне терецдету,картамен жүмыс істеуге дагдыландыру.
Өзінің мазмүны жагынан географиялыц сүрацтар эр алуан
болады жэне географиялыц білімді толыц
цамтиды.Сүрацтар үш топца бөлінеді:
1)жауаптары оцушылардың цорытындылау жэне пысыцтау негізіндегі білім-білік,дагдыларына сэйкес келетін сүрацтар; 2)жауаптары оцыган не естіген жеке фактілер мен деректер негізінде цүрылган сүрацтар;
3)жүмбац-сүрацтар.Жауаптары оцушылардан үшцыр ойды, білімділікті,іскерлікті талап етеді.
Географиялыц викториналар сыныптан тыс жүмыстың негізгі түрі болып табылады, себебі, ол кеште