Бақылаудың негізгі статистикалық әдісі өндірісті тұнынуға жарамды өніммен қамтамасыз ету және аз шығынмен пайдалы қызмет көрсету болып табылады.
Өнімнің сапа бақылауының статистикалық әдісі келесі көрсеткіштер бойынша мағыналы нәтиже береді:
● Сатып алынатын шикізаттың сапасын жоғарылату;
● Шикізат және жұмысшы күшін үнемдеу;
● Өндірілетін өнімнің сапасын жоғарылату;
● Бақылауды өткізуде шығынды азайту;
● Ақаудың санын азайту;
● Өндіріс пен тұтынушы арасының байланыстылығын азайту;
● Өнімнің бір түрінен екінші түріне өндірістің өтуін жеңілдету;
Негізгі міндеті – жәй ғана өнімнің сапасын ұлғайту емес, тұтынуға жарамды болатын өнім сапасын ұлғайту.
Сапа бақылауындағы екі негізгі түсінік – бұл бақыланатын параметрлерді өлшеу және оларды орналастыру. Өнімнің сапасы туралы пікір айту үшін материалдың , қағаздың мықтылығы, заттың массасы, бояудың сапасы сияқты параметрлерді өлшеу міндетті емес және с.с.
Екінші түсінік- бақыланатын параметрдің мазмұнын орналастыру - бір және сол сияқты бұймдарда екі бірдей параметрлердің көлемі жоқтығына негізделген; сонымен қатар, параметрлерді өлшеу нәтижесінде кішкене тарқау пайда болып, өлшемі дәлірек болады.
Статистикалық әдістердің аралығына кіреді:
• Таңдаулы зерттеулердің теориясы;
• Статистикалық таңдау бақылауы;
• Статистикалық бағалауды өткізудің әр түрлі әдістері және критерилерін анықтау;
• Сенсорлы тексерулерді қолдану әдісі;
• Тәжірибелерді есептеу әдісі;
Бұл әдістер сапа басқару саласындағы инженерлерге және мамандарға есептелген.
Хабарлаушы статистикалық әдіске ( ЭВМ пайдалану арқылы) кіреді:
• Тәжірибелік әдістердің хабарлағыш әдістері;
• Көп факторлы анализ;
• Операцияларды зерттеудегі әр түрлі әдістер;
Бұл әдіске шектеулі инженерлер және техниктер саны оқытылады, себебі ол өте қиын процесс анализдерінде және сапаны өткізуде қолданылады.
Статистика деп- бір жиынтықтан алынған және осы жиынтықтың параметрлерін бағалау үшін пайдаланылатын кездейсоқ көлем функциясын айтады.
Х ,Х ,...., Х - n көлеммен бір таңдауды қамтитын байқау нәтижесі болсын. Таңдаулы орташа арифметикалық мағынасы
ретінде анықталады.
Бұл таңдау пәрмені R= X - X , мұнда
Х - Таңдауда қарауда максималды нәтиже.
Х - Таңдауда қарауда минималды нәтиже.