Халыкаралык валюта жане каржы – несие
нарыктары.
Халыкаралык валюта жане каржы – несие нарыктары, дуниежузiлiк шаруашылыктын, халыкаралык экономикалык катынастардын ен манызды буындарынын бiрi. Каржы нарыгы дамуынын негiзiнде каржы айналымынын объективтi зандылыктары жатыр. Бiр жерлерде уакытша бос капиталдар пайда болса, екiншi жерде оган сураныс калыптасады. Дуниежузiлiк валюта жане каржы – несие нарыктары бул кайшылыктарды дуние жузiлiк денгейiнде шешедi.
Валюта нарыктары дегенiмiз – сураныс пен усыныс негiзiнде, шетелдiк валютаны улттык валютага курсы бойынша сатып алу мен сатуды жузеге асыратын орталыктары.
Yлттык валюта нарыктары дамыган нарыктык экономикасы бар елдердiн барлыгында кызмет аткарады. Yлттык нарыктардын дамуы мен олардын озара байланысынын кушеюi аркылы, бiртутас дуниежузiлiк валюта нарыгы калыптасты. Адетте дуниежузiлiк валюта - нарыктары дуниежузiлiк каржы орталыктарында шогырланды.
Дуниежузiлiк каржы орталыктары дегенiмiз – банктердiн маманданган несие – каржы институтарынын топтаскан жерi. Онда халыкаралык валюта, несие, каржы операциялары жургiзiледi жане кунды кагаздармен, алтынмен байланысты келiсiмдер жасалады. Дуниежузiлiк каржы орталыктарынын iшiндегi ен iрiлерi – Лондон, Нью-Йорк, Майындагы Франкфурт, Париж, Цюрих, Токио валюта нарыктары.
Валюта нарыктары халыкаралык есептеулердi жедел жузеге асыруды, дуниежузiлiк валюта нарыктарынын несие жане каржы нарыктарындагы карыз капиталынын козхалысыны байланысуы мен катынастар жуйесiн камтиды.
Халыкаралык несие – каржы катынастары дуниежузiлiк несие жане каржы нарыктарындары карыз капиталынын козгалысынын байланысуы мен катынастар жуйесiн камтиды.
Халыкаралык несие нарыгында акша капиталынын елдер арасындагы козгалысы кайтарымдылык, мерзiмдiк, пайыз толеу жагдайларында жузеге асады. Дуниежузелiк несие нарыгы – карыз капиталы нарыгынын бiр болiгi, оган дуниежузiлiк капиталдар нарыгы кiредi. Дуниежузiлiк каржы нарыгы да карыз капиталы нарагынын бiр болiгiн, мунда кунды кагаздарды шыгару, сату жане сатып алу жузеге асырылады.
Еурорынок бул – еуровалюта негiзiнде, несиелер мен карыздар бойынша операциялар жургiзiлетiн нарык. Еуровалюта бул - шыгарушы елдi коса есептегенде, барлык штелдiк банктердiн есеп шоттарына аударылган жане барлык елдердiн банк операцияларында колданылатын жекелеген мемлекеттердiн еркiн ауыстырылатын валютасы. Еурорыноктардын укiметтiк немесе мемлекеттiк статусы жок. Олардын пайда боуы касiпорындардын, инвесторлардын, сондай ак-жекелген елдердiн кажеттiлiктерiмен байланысты. Еурорыноктагы операция лар накты елдiн, мемлекеттiн валюталык реттеуiнде немесе салык зандарынын ыкпалында болмайды.
Еуровалюта нарыгында ен ауелi еуродоллар устемдiк еттi. Еуродоллар – Баты Еуропалык банктердiн акша салу турiнде алган АКШ-тын доллары. Еуронарыктын казiргi операцияларынын 70 пайыздан астамы еуродоллар аркылы, 20 пайызы еуромарка жане 6 пайызышвейцарлык франк аркылы жузеге асады.
Форвардтык келiсiм – тауарларды корсетiлген уакытта сату мен сатып алу жонiндегi алдын-ала жасалатын операциялардын турi. Бул келiсiм – контрактыгы кол койылган мезеттегi валыта куны бойынша жасалады.