Әдебиеттік оқу. 3 - сынып
Тақырыбы: Өркенің өссін! Сәрсенбі Дәуітов
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Әдебиет пен тарихтың өзара үндестігін тану мен таныту, таразылау мақсатында оқушының еркін ойлау, еркін сөйлеу, еркін жазу арқылы зерттеушілік қабілеттерін, дүниетанымын, өзіндік көзқарастарын қалыптастыру.
Күтілетін нәтиже: Зерттеу, зерделеу, түйіндеу әдіс - тәсілдері арқылы қазақтың ұлттық әдебиеті мен төл тарихын тереңірек тани алу қабілеттерін дамытады. Оқушылар тәуелсіз елдің білімділігі, құзыреттілігі жан - жақты жетілген азаматы болып тәрбиеленеді.
Сабақтың типі: Білімді жүйелеу сабағы
Сабақтың түрі: Сараптама жасау сабағы
Сабақтың сараптамалық бөлімдері:
• Зерттеу
• Зерделеу
• Түйіндеу
Сабақтың әдіс - тәсілдері: Сараптамалық технологияның іздену, жинақтау, салыстыру, таразылау, саралау, сараптау, жүйелеу, қорытындылау тұжырымдау, түйіндеу әдіс - тәсілдері.
Қажетті материалдар: интерактивті тақта, Төле би портреті, суреттер, оқулық, өздері жинаған мәліметтер.
Сабақтың барысы
I Ұйымдастыру кезеңі. Түгендеу, оқушының назарын сабаққа аудару.
1. Психологиялық дайындық.
Не үшін?
- Екі көзің не үшін керек?
- Жақсыларды көру үшін!
- Екі қолың не үшін керек?
- Елге көмек беру үшін!
- Құлақ деген не үшін керек?
- Ақыл - кеңес тыңдау үшін!
- Тіл мен жағың не үшін керек?
- Ақиқатты айту үшін!
- Ал аяғың?
- Шетте жүрсем,
Туған жерге қайту үшін! Қ. Мырза Әли
- Ия, балалар туған жерімізді әрқашан да ұмытпауымыз керек.
ІІ. Жаңа сабақ
Сараптама жасалатын тақырып:
Өркенің өссін! (Ел аузынан)
1. Үйге алдын – ала сараптама жасап келуге Өркенің өссін! мәтіні беріледі. Жаңа сабақты бастамас бұрын өткенді қайталап, пысықтап алу. Интерактивті тақтадағы сұрақтарға оқушылар жауаптарын жазады.
- Әдебиет нешеге бөлінеді?
- Қандай ауыз әдебиетінің түрлері бар?
ӘДЕБИЕТ
↓
• Ауыз әдебиеті
• Жазба әдебиеті
Ауыз әдебиетінің түрлері: айтыс, жаңылтпаш, әңгімелер, мақал – мәтелдер, тұрмыс – салт жырлары, шешендік сөздер, ертегілер, эпостық (батырлық, ғашықтық) жырлар, аңыз әңгімелер.
2. Үй тапсырмасына алдын – ала берілген Өркенің өссін! мәтініне сараптама жасалады.
Сараптама жасаудың бірінші бөлімі – Зерттеу.
Мақсаты:
Төле би өмір сүрген тарихи кезең мен Төле бидің өмірін суреттейтін Өркенің өссін деген ел аузынан жеткен шығарманы зерттеу.
1. Топтық жұмыс:
Зерттеу жүргізетін топтар:
1. Тарихшылар тобы.
2. Әдебиетшілер тобы.
Тарихшылар тобы
Тапсырма: Төле би өмір сүрген тарихи кезең туралы мәліметтер жинайды.
Әдебиетшілер тобы.
Тапсырма: Өркенің өссін аңызына, кейіпкерлеріне талдау жасайды.
2. Жеке жұмыс:
Шығармаға талдау жасау
Кейіпкерлерге талдау жасау
І Зерттеу жұмысының кестесі
1. Тарихшылар тобы. Тарихи кезеңге сипаттама жасайды
2. Әдебиетшілер тобы. Көркем туындыға сипаттама жасайды.
Тарихи кезең сипаты
Қоғам. Оқиға. Тұлға.
• Төле би Әлібекұлы ( 1657 – 1756 жылдары өмір сүрген)
• Төле би қазіргі Жамбыл облысы Шу ауданында дүниеге келген. 15 - 16 жасынан бастап - ақ шешендік өнерімен таныла бастаған.
• Қазақтың қоғам қайраткері, атағы жер жарған шешен. Ұлы жүздің бас биі, Жеті жарғыны жасаушылардың бірі.
Көркем туынды сипаты
Мазмұн. Тақырып. Идея.
Өркенің өссін аңызы
Мазмұны:
Аттары болдырып шаршап келе жатқан жолаушылардың алдынан бір топ қыз - келіншектер кездеседі. Кедейдің қызы Данагүл: Үлкендердің алдын кесіп өтпейік, олар – ел қорғайтын батырлар. Мүмкін ақылды, дана қариялар шығар, бізге шапағаты тиер - дейді. Қыздар тыңдап, тоқтап тұрады. Төле би мұны байқап қалып, қыздарды шақыртады. Қыздар Данагүлдің айтуымен жаяу - лап келіп, иіліп сәлем береді. Төле би жөн сұрасқан соң, неге тосып тұрғандарын сұрайды. Данагүл:
- Сіздердің араларыңызда аталарымыз, ағаларымыз, батыр, ерге ақыл айтар ақсақал бар шығар, үлкен кісілердің батасын алайық деп тосып тұрдық,- дейді. Төле би Данагүлдің атын, әкесінің атын сұрап біледі де:
- Жақсы, шырақтарым, өркендерің өссін, Құдай тілеулеріңді берсін! - деп батасын береді.
Тақырып: Үлкенге құрмет, әдептілік
Идеясы: Жас ұрпақты адамгершілік қасиеттерге, әдептілік пен ибалыққа баулу.
Сараптама жасаудың екінші бөлімі: Зерделеу
Ұжымдық жұмыс:
Оқушылар жинаған мәліметтерін ой елегінен өткізіп зерделейді.