Не? Қайда? Қашан? викториналық ойыны
Викториналық ойынның мақсаты: Оқушылардың білім деңгейін тексеру, ойынға қабілетін қалыптастыру, сөйлеу мәнеріне үйрету, ойларын бір жүйеге келтіріп өз пікірлерін айта білуіне көмектесу.
Ойынға қажетті көрнекіліктер: зырылдауық, сандықша, сұрақ салынған конверттер, интерактивті тақтадан сурет
слайдтар (алтын адам, тайқазан, лампочка, термометр т. б.)
Ойынға қатысушы топтар: І топ, ІІ топ
Ойынның шарты: Ойынға қатысушы топтар өздері дайындаған сұрақтары және жеңіл сұрақтардан құралған блиц сұрақтарын қарсы топтарға береді.
Сұрақтар конверттердің ішінде жазылған:
1 – конверт.
(1 - слайд). Интерактивті тақтадан Алтын киімді адамның мүрдесі көрсетіледі.
Сұрақ: Осы мүрде қай жылы, қайда және кім ашты? Және де қандай мәліметтер бере аласың? Және осы бейненің тәуелсіз Қазақстанымызға қандай қатысы бар?
2 – конверт.
(2 - слайд). Термометр (градусник) көрсетіледі.
Сұрақ: Алғаш кімдер пайдаланған? Және осы заттың бойында қандай металл бар? Кім ашты және қалай атаған?. Ол металл туралы не білесің?
3 – конверт.
Сиқырлы сандықша. Осы сандықшаның ішінде тіршілікке қажетті ең керемет зат бар. Ол не зат деп ойлайсың? Және ол туралы не білесің?
(3 - слайд) 4 – конверт.
Әлемдік экономикада осы заттың рөлі күннен - күнге артып келеді. Соңғы жылдары импералистік саясаттағы барлық дағдарыстар әлемдік осы заттан бастау алған. Бұл зат отын ретінде қолданылуымен қатар, оның жасырын күші космос кемелерін жұлдыздар биігіне көтеріп, ұшақтарға ұшқырлық, автокөліктерге сенімді жүріс береді. Қандай зат туралы айтып отырмын? Құрамы? Қасиеті. Маңызы туралы не білесің?
(4 - слайд) 5 – конверт.
Стақандағы заттар не деп аталады? Оның ішінде біреуі автотранспорт саласында қолданылады екен, не үшін қолданылатынын білесің бе? Және де 1 және 2 суреттердің қайсысы дұрыс? Қайсысы қайда құйылады?
6 – конверт.
Патша арағы екі қышқылдың қоспасынан дайындалады. Қандай қышқылдар? Ол бір металды еріте алады, ол қай металл?
Сұрақтар:
1 – конверт.
(5 - слайд). Интерактивті тақтадан Тайқазанның суреті көрсетіледі. Осы тайқазан туралы не білесің? Қай жылы, қайда құйылған? Құрамында неше элемент бар? Және оған сипаттама бер.
2 – конверт.
Адамзат қоғамымен бірге туып, бірге жасасып, адам мүддесіне қызмет етіп келе жатқан тарихи элемент? Ол қандай элемент? Ол элемент туралы не білесің?
3 – конверт.
Сиқырлы сандықша. Сандықшаның ішінде тірі ағзаларға қажетті заттардың қоспасы бар. Ол не зат деп ойлайсың? (пауза). Оның құрамын кім ашты? Қай жылы? Және құрамындағы элементтер мен заттарға сипаттама бер.
4 – конверт.
Мен өткенде қара тас тауып алдым. Онымен сурет салдым, қара із қалдырды. Далада от жағып, тамақ пісіріп жүргенде әлгі белгісіз тасты отқа түсіріп алдым. Тас от болып түтіндеді. Осы кезде жаңбыр жауып кетіп, жаңбыр түтінді жерге сіңіреді. Қара тас не? Жүрген реакция үрдістерінің схемасын көрсет.
(6 - слайд) 5 – конверт.
Лампочка - қазақша не деп аталады? Және де оны дайындаған кезде қанша металл пайдаланылады? Шынысының құрамында қанша элемент бар?
6 – конверт.
Ауыл шаруашылығында өсімдіктердің түсімділігін арттыратын химиялық зат не деп аталады? Оның құрамына кіретін негізгі элементтер? Оны кім ашты? Және қай жылы? Қай елдің ғалымы?
1 – конверт жауаптары:
Алтын киімді адамның мүрдесін 1969 жылы Жетісу жеріндегі Есік қорғанынан археолог Қ. Ақышев тапқан. Зерттеушілердің пікірі бойынша ол б. з. б. 5 - 6 ғасырларға, ерте темір дәуіріне жатады. Оны жасы 17 - 18 - де, бойы 165 см шамасында болса керек. Сақ ханзадасының қолында екі алтын жүзік, құрастырмалы белбеуі болған. Алтын пластинкалар жапсырылған қынапқа салынған темір қанжар, қызыл қынапты ұзын семсер табылды. Алтын киімді адам сақ елінде өз заманына сай өркениеттің болғандығын дәлелдейді. Оның киімінде 4 мыңнан астам алтын әшекейлермен безендірілген. Оның ішінде барыс, тауешкі, арқар, ат, әр түрлі құстардың бейнесі кездеседі.
Қазіргі таңда осы Алтын киімді адам бейнесі Қазақстанның егемендігінің рәсіміне айналып, Республика алаңында ұлттығымызды асқақтатып тұр. Ал сақ жауынгерінің бөркінде бейнеленген қанатты тұлпарлар біздің тәуелсіз Қазақстанымыздың елтаңбасынан орын тапқан.
2 – конверт жауаптары:
Термометрдің басында сынап металы бар. Алғаш қытайлар мен үрдістер пайдаланған. Грек дәрігері Дисскрид хидр - су , аргирос - күміс - сұйық күміс деп атаған. Сынаптың балқу t0 = 38 - 390С. 6 периодтың тақ қатары, II топтың қосымша топша металы, балқу t0 – сы төмен болғандықтан термометрлерде қолданылады, сұйық металл.