Екі өлшемді жиымдар
Мақсаттары:
1. Кестелік шамалар, алгоритмдегі кестелік шамаларды Паскальда программалау жолы мен әдістері туралы түсінік қалыптастыру. ARRAY операторы арқылы программалауды үйрену, пысықтау. Бір және екі өлшемді жиымдар туралы ұғым қалыптастыру.
2. Программаны математикалық модел құру арқылы сапалы жазу дағдысын қалыптастыру. Жиым элементі, элементті берілген қасиеті бойынша іздеу, сұрыптау туралы түсініктер қалыптастыру. Есептерге программалар жазып компьютерде орныдау.
3. Программа мәтінін экранға және дәптерге жазудың эстетикасын сақтау.
Көрнекілігі: Кестелердің мысалдары сызылған плакат. Паскаль редакторы – Паскал АВС, кестедегі оң элементтердің қосындысы алгоритмінің блок - схемасы, баспалық таратпа материялдар
Түрі: Лекция, компьютерде машықтану сабағы.
Барысы: Ұйымдастыру.
1. Оқушыларды түгелдеу, журнал толтыру, оқушылардың дәптерлерін, оқулықтарын қарап шығу.
2. Сынып, тақта, парта тазалығын қарап шығу, қажет болса ескертулер жасау.
Оқушылардың назарын сабаққа аудару.
2. Қысқаша сұрақ - жауап.
• Жиым дегеніміз не?
• Жиым параметрлеріне сипаттама бер.
• Жиымға мысалдар келтір (сандық, символдық, жолдық).
• Кестелердің қандай түрлері бар, мысал келтір.
• МЕКТЕП жиымында қандай біртекті элементтер болуы мүмкін?(оқушы, ұстаз, кітапхана, кітап,...)
• АСПАН жиымында қандай біртекті элементтер болуы мүмкін
• Паскаль тілінде жиымдар қалай жазылады. Сипаттама бер.
• Қайталау параметрі деген не? (қайталау санын көрсететін, әр қайталау сайын 1 ге артып отыратын натурла типті шама)
• Шарт деген не? (жауабы иә немесе жоқ болатын ұйғарым)
Жаңа сабақ: Бірөлшемді жиым.
Компьютерде атқарылатын өңдеу жұмыстарының 90% қасиеттері бойынша сұрыптау әрекеттерінен тұрады деседе болады. Қарапайым сұрыптауға жиымның ең үлкен нмесе ең кіші элементін табу программалары жатады.
Бұл программалардың идеясын анықтап көрелік.
- Массасы әртүрлі бір топ темір шарлардың ең ауырын қостабақты тараз көмегімен гирлерсіз қалай анықтауға болады? (Тараздың екі табақшасына екі шар саламыз. Жеңілін қалғанына қоспай бөлек тастап, басқа шарды саламыз. Шарлар таусылғанша осы әрекетті қайталай берсек ақырында табақшада ең ауыр шар қалады.)
- Ұзындығы әртүрлі жіптердің ең қысқасын өлшеу құралдарынсыз қалай табуға болады?
- Кім осы тәріздес сұрақ қоя алады?
Есеп: 5 сөзден тұратын сөздер тізбегі берілген. Ең ұзын сөзді анықтайтын программа жазыңыз.
1. сөз жиымы белгілі sz[1.. 5] типі жолдық,
жиымдағы сөз нөмірі і – бүтін сан.
2. ең ұзын сөзді анықтау керек sz[x] - типі жолдық және оның нөмірін x – (бүтін), символдар санын анықтау,
3. Ең ұзын сөзді табу үшін алғашқы сөздің ұзындығын max (бүтін) деп алып, оны келесі сөздің ұзындығымен салыстырамыз, егер ол сөзін ұзын болса ауыстырамыз, болмаса тексеруді ары жалғастырамыз. Ең соңында ұзын сөз анықталады.
program maxsimvol;