Бастауыш сынып математикасын оқыту үрдісінде есепті шығара білу шеберлігін қалыптастыру, жетілдіру және дамытудың шешуші бағыттарына тоқталайық. Есеп шығаруға үйрету – математиканы оқытудағы ең қиын әрі күрделі мәселелердің бірі. Бұл балалардың шама - шарқына, психологиялық жас ерекшелігіне сәйкес салыстыру, жан - жақты талдау жасау, қарама - қарсы қою. Жалпылау, түрлендіру, зерттеу, әр алуан категорияларға біріктіру, қорытындылау, абстрактциялау сияқты түрліше меңгеруіне байланысты бірдей дәрежеде орындала бермейді.
Балалардың топтық, өзіндік ерекшеліктері қабілет деңгейлерінің әр түрлілігіне байланысты, олардың бәрінен де бір тарақтың жүзінен шыққандай есепті шығара білуге біркелкі үйренеді деуге болмайды.
Есеп шығаруға үйрету алғашқы сабақтардың өзінде - ақ басталып, сынып ілгерілген сайын бірте - бірте сәйкес шеберлік те қалыптаса бастайды.
Ал келіңдер достарым,
бір біріңе еніңдер.
Білімдерін тексеріп,
амалды орындап көріңдер. Екі таңбалы санды екі таңбалы санға көбейту:
4*23=
5*16=
3*10=
Екі таңбалы санды екі таңбалы санға қосу: 16+15=
66+42=
22+16=
Ал, кәнекей, есепте,
жүйрік кім есепке?
Ойы ұшқыр жүйріктер,
тапқыр есепті сүйеді: Танымдық есептер:
482см * 499дм
3 сағ 25 мин * 200мин
Теңдеуді шешу: Көңілде тоқыған,
Жібермейік есені,
Зейін қойып оқыған,
Есепті тез шешеді.
15*x=90 5*x=60
Оқушылардың ұлы ғылым саласынан сапалы білім алуы тікелей мұғалімге байланысты. Яғни, мұғалімнің сабақ барысында оқушыларға білім беру мақсатымен жүргізілетін жұмыс түрлеріне. Бұл жұмыс түрлері әр сабақта қолданылып отырса оқушының білім сапасының ойдағыдай деңгейде нәтиже беретініне үлкен үміт артуымызға болады. Бастауыш сыныпта математикадан оқушылардың білім деңгейін арттырудың жолдарын қарастырдық. Онда ауызша есептеуге үйрету тәсілдеріне; өз бетімен жұмыс істеу машықтарын қалыптастыруға; көрнекі құралдарды пайдалану жүйесіне; дидактикалық материалдарды орынды ретпен қолдануға тоқталып өттік. Осылардың барлығы оқушы санасына жеткізе білу мұғалімнің профессионалдық шеберлігімен, іскерлігімен тікелей байланысты, ана — өмір тұтқасы болса, ұстаз – мектеп тұтқасы десек артық айтпаймыз.
Оқушыларға математика негіздерінен білім беру, басқа ғылым салаларымен ұштастыру ұстаздардың басты міндеті екенін әрдайым есте тұтқанымыз жөн.