Бұл тарауда шатқал флорасына таксономиялық талдау жасалып, сирек кездесетін өсімдіктердің тіршілік формаларына сипаттама жазылды. Сонымен қатар өсімдіктер ресурстары мен оларды қорғау туралы мағлұматтар берілді.
Таксономиялық талдау
Жұмыстың негізгі мақсаты: Қасқасу шатқалы флорасының түрлік құрылымын жинақтау, шатқалдың өзіндік ерекшелігі бар өсімдіктердің маңыздылығын анықтау және оларды қорғау.
Қасқасу шатқалы флорасының негізгі систематикалық топтарының арақатынасы.
1-кесте
туыстар
түрлер
жалпы түрлер
Таксондар
Тұқымдастар
саны
саны
санының
мөлшері.%
l.Eguisetophyta
1
1
3
0.42
2.Polypodiophyta
8
11
13
1.84
3.Pinophyta
2
6
6
0.85
4.Magnoliphyta
74
351
682
97
1.class Magnoliopsida
58
263
512
75
2.class Liliopsida
16
87
170
25
Барлығы:
85
369
703
100%
Қасқасу шатқалы флорасының негізгі систематикалық топтарының арақатынасы 1-кестеде көрсетілгендей жабық тұқымдастары 682 түрді жалпы флора өсімдіктерінің 97% құрайды. Ондағы өсімдіктерді қос жарнақтылар класына 512 түр, 75%, дара жарнақтылар 170 түр, 25% құрайды, папортниктер тәрізділерге 13 түр 1,84%, жалаңаш тұқымдыларға 6 түр 0,85%, қырықбуындылар тәрізділерге 3 түр 0,42% жатады.
Қасқасу шатқалының территориясында Орта Азия флорасының барлық негізгі тұқымдас түрлері кездеседі десе болады.
Бірақ, туыстар мен түрлердің саны жағынан олар біршама ерекшеленеді (2-кесте).
Қасқасу шатқалы флорасының таксондар саны
2-кесте
№
Тұқымдастар
Туыстардың саны
Түрлердің саны
1
Athyriaceae
1
1
2
Thelypteridaceae
1
1
3
Aspidraceae
2
2
4
Aspleniaceae
2
4
5
Sinopteridaceae
1
1
6
Adiantaceae
1
1
7
Polypodiaceae
1
1
8
Ophioglessaceae
2
2
9
Eguisetaceae
1
3
10
Cupressaceae
1
3
11
Ephederaceae
1
2
12
Typhaceae
1
3
13
Potomogetonaceae
1
2
J4,
Juncaginaceae
1
1
15
Alismataceae
2
3
16
Butomaceae
1
1
17
Poaceae
34
66
18
Cyperaceae
3
6
19
Araceae
2
2
20
Juncaceae
1
3
21
Allicaceae
1
9
22
Lileiaceae
8
17
23
Amaryllidaceae
2
2
24
Jridaceae
4
7
25
Salicaceae
2
5
26
Betulaceae
1
2
27
Fagasceae
1
1
28
Celtideceae
1
1
29
Moraceae
1
1
30
Connabiaceae
1
1
31
Urticaceae
1
1
32
Sontalaceae
1
2
33
Polygonaceae
5
11
34
Chenopodiaceae
3
3
35
Coryophyllaceae
13
24
36
Paeoniaceae
1
2
37
Ronunculaceae
7
15
38
Berberidaceae
3
4
39
Papaveraceae
4
7
40
Fumariaceae
1
4
41
Capparidaceae
1
1
42
Brassicaceae
34
65
43
Resedaceae
1
1
44
Crassulaceae
4
7
45
Saxifagaceae
1
2
46
Pomassiaceae
1
2
47
Rosaceae
23
49
48
Fabaceae
22
58
49
Geraniaceae
1
3
50
Biebersteiniaceae
1
1
51
Linoual
1
2
52
Polugalaceae
1
1
53
Euphorbiaceae
2
7
54
anacardiaceae
1
1
55
Celastraceae
1
2
56
Aceraceae
1
2
57
Balsaminoceae
1
2
58
Rhamnaceae
1
2
59
Malvaseae
4
6
60
Huperiaceae
1
3
61
Violaceae
1
4
62
Thymelaceae
1
1
63
Elaegnaceae
1
1
64
Onagraceae
1
2
65
Apiaceae
19
29
66
Primulaceae
3
5
67
Limoniaceae
3
4
68
Oleaceae
1
2
69
Gentianactae
3
4
70
Convolvulaceae
1
4
71
Cuscutaceae
8
16
72
Verbenaceae
1
1
73
Boraginaceae
15
24
74
Lamiaceae
22
55
75
Solanaceae
1
3
76
Scrophularaceae
7
23
77
Orobanchaceae
1
2
78
Plantaginaceae
1
3
79
Rubiaceae
2
6
80
Caprifoliaceae
1
6
81
Valerianaceae
2
3
82
Morinaceae
1
1
83
Dipsacaceae
2
4
84
Campanulaceae
5
6
85
Asteraceae
42
78
Барлығы:
369
703
2-кестеден байқағанымыздай, ірі тұқымдастар қатарына мына тұқымдастар жатады: Asteraceae (78 түр, 11,09%), Роасеае (66 түр, 9,3%), Brassicaceae (65 түр, 9,2%), Fabaceae (58 түр, 8,2%), Lamiaceae (55 түр, 7,8%), Rosaceae (49 түр, 6,9%), Аріасеае (29 түр, 4,1%), Caryophyllaceae (24 түр, 3,4%). Зерттеліп отырған территориядағы түрлер санының 59,9% осы аталған 8 тұқымдастың үлесіне тиеді.
Қасқасу шатқалы флорасының ірі тұқымдастарындағы туыстар мен түрлердің саны
3-кесте
№
Тұқымдастар
Туыстардың саны
Түрлердің саны
Жалпы түр санынан % мөлшері.
1
Asteraceae
42
78
11,09
2
Роасеае
34
66
9,3
3
Brassicaceae
34
65
9,2
4
Fabaceae
22
58
9,2
5
Lamiaceae
22
55
7,8
6
Rosaceae
23
49
6,9
7
Apiaceae
19
29
4Д
8
Coryophyllaceae
13
24
3,4
Жалпы тексеріліп отырған территорияда 9 тұқымдас 24-тен 78 түрге дейін, 5 тұқымдас 17-ден 9 түрге дейін, 19 тұқымдас 7-ден 4 түрге дейін, 52 тұқымдас 3-тен 1 түрге дейін біріктіретіндігі анықталды.
Түрлер санының аздығына қарамастан Қасқасу шатқалы флорасының флористикалық спектрі Батыс Тянь-Шань тау жүйесіне сәйкес келеді.
Қасқасу шатқалы флорасының ең ірі туыстары.
4-кесте
№
Туыстар
Түрлердің саны
Жалпы түрлер санымен % мөлшері.
1
Astragalus
18
2,5
2
Dracocepkalum
11
1,5
3
Cousinia
10
1,4
4
Allium
8
1,1
5
Rosa
8
1,1
6
Scutellaria
8
1,1
7
Oxytropis
7
0,9
8
Euphorbia
7
0,9
Қасқасу шатқалында кездесетін 369 туыстың 8 туысынан 4-кестеде көрсетілгендей 7 түрден 18 түрге дейін біріккендігін айтуға болады.
Сонымен Қасқасу шатқалы флорасы түрлер санының аздығымен сипатталады. Жалпы зерттеліп отырған территория флористикалық спектрі бойынша Батыс Тянь-Шаньның басқа аудандарынан аса ерекшеленбейді.
Қасқасу шатқалы флорасының тіршілік формасы.
5-кесте
№
Тіршілік формасы
саны
Жалпы түрлер санынан % мөлшері
1
Ағаш.
17
2,4
2
Бүта.
37
5,2
3
Жартылай бүта
22
3,1
4
Шөптесін өсімдіктер.
5
а)Көп жылдық
439
62,4
6
б)Екі жылдық
38
5,4
7
в)Бір жылдық
150
21,3
Барлығы:
703
100