Жиынтық бағалауға арналған
әдістемелік ұсыныстар
Информатика
8 сынып
Әдістемелік ұсыныстар мұғалімге, 8-сынып білім алушыларына Информатика пәні бойынша жиынтық бағалауды жоспарлау, ұйымдастыру және өткізуге көмек құралы ретінде құрастырылған. Әдістемелік ұсыныстар (қазақ тілінде білім беретін) негізгі орта мектептің (5-9-сыныптары) Информатика пәні бойынша оқу бағдарламасы (орта білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы) мен оқу жоспарының негізінде дайындалған. 8-сыныпта жиынтық бағалау барлық тоқсанда өткізіледі.
Бөлім бойынша жиынтық бағалаудың тапсырмалары мұғалімге білім алушылардың тоқсан бойынша жоспарланған оқу мақсаттарына жету деңгейін анықтауға мүмкіндік береді.
Әдістемелік ұсыныстарда бөлім бойынша жиынтық бағалауды өткізуге арналған бағалау критерийлері мен дескрипторлары бар тапсырмалар ұсынылған. Сондай-ақ, жинақта білім алушылардың оқу жетістіктерінің мүмкін деңгейлері (рубрикалар) сипатталған. Дескрипторлары мен балдары бар тапсырмалар ұсыныс түрінде берілген.
Әдістемелік ұсыныстар негізгі мектеп мұғалімдеріне, мектеп әкімшілігіне, білім беру бөлімінің әдіскерлеріне, критериалды бағалау бойынша мектеп, өңірлік үйлестірушілеріне және басқа да мүдделі тұлғаларға арналған.
Әдістемелік ұсыныстарды дайындау барысында ресми интернет-сайтындағы қолжетімді ресурстар (суреттер, фотосуреттер, мәтіндер, аудио және бейнематериалдар) қолданылды.
2
МАЗМҰНЫ
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР 4
Компьютер мен желілердің техникалық сипаттамалары бөлімі бойынша жиынтық бағалау . 4
Денсаулық және қауіпсіздік бөлімі бойынша жиынтық бағалау 7
2-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР 10
Ақпаратты электронды кестелерде өңдеу бөлімі бойынша жиынтық бағалау 10
3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР 13
Программалар ды құрудың кіріктірілген орталары бөлімі бойынша жиынтық бағалау 13
4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР 16
Программалар ды құрудың кіріктірілген ортасында есептерді шешу бөлімі бойынша
жиынтық бағалау 16
3
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР Компьютер мен желілердің техникалық сипаттамалары бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты 8.2.1.1 Ақпарат көлемін анықтауда алфавиттік (әліпби)
тәсілін қолдану
Бағалау критерийі Білім алушы
• Мәтіндегі таңба санын және ақпарат көлемін
есептейді
• Мәтіндегі ақпарат қуатын және өлшемін анықтайды
Ойлау дағдыларының Қолдану
деңгейі
Орындау уақыты 20 минут
Тапсырма
1. Алфавитте 1 таңбаның салмағы 8 битке тең. Алфавиттегі таңба санын есептеңіз.
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
2. Оқушы компьютерде Биология пәнінен реферат дайындады. Файлда 25 бет бар. Әрбір бетте – 40 қатар, ал әрбір қатарда 60 таңба бар болғанда, файлдағы ақпарат көлемін есептеңіз.
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
3. Мұғалім оқушыларға 20 таңбадан тұратын мәтінді компьютерде теру тапсырмасын берді. Оқушы мәтінді қуаты 16 таңбадан тұратын алфавитпен терді, ал Болат қуаты 256 таңба болатын алфавитпен терді. Екі түрлі алфавитпен жазылған ақпарат көлемін анықтаңыз және ерекшелігін түсіндіріңіз.
Ақпарат көлемі:
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
Ерекшелігі:
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
4. Activ орталығы қолданушыларына хабарлама жіберді. Хабарлама көлемі – 10 байт. Ақпарат көлемін Мбайт және Кбайт түрінде көрсетіңіз.
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
4
Бағалау критерийі
Тапсырма
Дескриптор
Балл
№
Білім алушы
Мәтіндегі таңба санын
1
алфабиттегі таңба санын анықтайды;
1
және ақпарат көлемін
2
беттің ақпарат көлемін анықтайды;
1
есептейді
файлдың ақпарат көлемін анықтайды;
1
файлдың
көлемін
МБ
түрінде
1
көрсетеді;
Мәтіндегі ақпарат
3
16 таңбалық мәтін қуатын есептейді;
1
қуатын және өлшемін
256 таңбалық мәтін қуатын есептейді;
1
анықтайды
бірінші мәтін ерекшелігін жазады;
1
екінші мәтін ерекшелігін жазады;
1
4
ақпаратты мбайт түрінде көрсетеді;
1
ақпаратты кбайт түрінде көрсетеді.
1
Барлығы
10
5
Компьютер мен желілердің техникалық сипаттамалары бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға
ақпарат ұсынуға арналған рубрика.
Білім алушының аты-жөні: ___________________________________________
Бағалау критерийлері
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен
Орташа
Жоғары
Мәтіндегі таңба санын және
Мәтіндегі
таңба
санын және
Алфабиттегі таңба санын Беттің
Мәтіндегі таңба санын және
ақпарат көлемін есептейді.
ақпарат
көлемін
есептеуде
ақпарат көлемін Файлдың ақпарат
ақпарат көлемін дұрыс есептейді.
қиналады.
көлемін
анықтауда және
файлдың
көлемін
Мб түрінде
көрсетуде
қателіктер жібереді.
Мәтіндегі ақпарат қуатын
Мәтіндегі ақпарат қуатын және
16 256 таңбалық мәтін қуатын
Мәтіндегі ақпарат қуатын және
және өлшемін анықтайды.
өлшемін анықтауда қиналады.
есептеуде Бірінші Екінші мәтін
өлшемін дұрыс анықтайды.
ерекшелігін түсіндіруде
Ақпаратты Мбайт Кбайт түрінде
көрсетуде қателіктер жібереді.
6
Денсаулық және қауіпсіздік бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты 8.4.2.1 Желі қолданушыларының қауіпсіздігін қамтамасыз
ету ережелерін сақтау (интернеттегі алаяқтық пен агрессия)
Бағалау критерийі Білім алушы
Интернетте қауіпсіз жұмыс жасау ережелерін қолданады
Ойлау дағдыларының Қолдану
деңгейі
Орындау уақыты 15 минут
Тапсырма
1. Жағдаятты интернеттен келетін қауіп түрімен сәйкестендіріңіз.
Әлеуметтік желілердің кері әсері
Алаяқтық
Поштаға үнемі спам хабарламалардың келуі
Интернет ойындардың бала санасын улауы
Агрессия
Браузерді қосқанда кез келген жарнаманың экранға
шығуы
2. Оқушы электронды пошта арқылы маңызды құжатты ата-анасына жіберу қажет болды. Интернет желісін қауіпсіз қолданудың екі жолын ұсыныңыз.
1) _________________________________________________________________________
___________________________________________________________________
2) _________________________________________________________________________
___________________________________________________________________
3. Белгісіз сайтқа тіркелу кезінде телефон нөміріңізді жазудың кері салдарын түсіндіріңіз.
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________
4. Төменде берілген тұжырымдарды қарастырыңыз. Интернет желісіндегі қауіпті әрекеттерді белгіше арқылы ( ✓) көрсетіңіз.
Жеңіл құпия сөз қолдану ыңғайлы, өйткені есте сақтау қиын емес;
Ата-ананың рұқсатымен әлеуметтік желіні қолдану қауіпсіз;
Интернетте танысқан адаммен кездесуден қорқудың қажеті жоқ;
Досымның компьютерінде құпия сөзді сақтап қалдыру мен үшін зиян келтірмейді;
Әлеуметтік желіде жеке парақшаны баршаға қолжетімді ету қауіпсіз;
Интернетте өзімнің толық аты-жөнімді, мектебімді, нөмірімді көрсету қауіпсіз.
7
Бағалау критерийі
Тапсыр
Дескриптор
Балл
ма №
Білім алушы
Интернетте
қауіпсіз
1
желідегі алаяқтықты көрсетеді;
1
желідегі агрессияны көрсетеді;
1
жұмыс
жасау
2
желіні қауіпсіз қолданудың 1- жолын
1
ережелерін қолданады
көрсетеді;
желіні қауіпсіз қолданудың 2-жолын
1
көрсетеді.
3
белгісіз сайтқа толық мәлімет берудің
1
салдарын түсіндіреді;
4
желідегі 1-қауіпті әрекетті анықтайды;
1
желідегі 2-қауіпті әрекетті анықтайды;
1
желідегі 3-қауіпті әрекетті анықтайды.
1
Барлығы
8
8
Денсаулық және қауіпсіздік бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған
рубрика.
Білім алушының аты-жөні: ___________________________________________
Бағалау
Оқу жетістіктерінің деңгейі
критерийлері
Төмен
Орташа
Жоғары
Интернетте
қауіпсіз
Интернетте қауіпсіз жұмыс жасау
Желідегі
алаяқтықты
Интернетте қауіпсіз
жұмыс
жұмыс
жасау
ережелерін қолдануда қиналады.
агрессияны
көрсетуде
Желіні
жасау
ережелерін
дұрыс
ережелерін
қауіпсіз қолданудың 1-ші 2-ші
қолданады.
қолданады.
жолын көрсетуде Белгісіз сайтқа
толық мәлімет берудің салдарын
түсіндіруде Желідегі 1-ші қауіпті
2-ші қауіпті 3-ші қауіпті
әрекетті анықтауда қателіктер
жібереді.
9
2-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР Ақпаратты электронды кестелерде өңдеу бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты 8.2.2.2 Абсолютті және салыстырмалы сілтемелерді қолдану
8.2.2.3 Электронды кестені қолдана отырып есептерді шешуде кірістірілген функцияларды қолдану
Бағалау критерийі Білім алушы
• Абсолютті және салыстырмалы сілтемелерді қолданады
• Электронды кестенінің кірістірілген функцияларын
қолданады
Ойлау дағдыларының Қолдану
деңгейі
Орындау уақыты 20 минут
Тапсырма
1. Берілген кестені қарастырыңыз.
a) Абсолютті сілтемені қолдана отырып, теңгеде берілген соманы долларға айналдыру формуласын көрсетіңіз.
B3 ұяшығының формуласы:___________________________________________
b) Формуланы B4:B8 ұяшықтарына көшіру барысында абсолютті сілтеме қалай өзгереді?
___________________________________________________________________
2. Төмендегі кестені Excel бағдарламасында құрастырыңыз.
10
Excel бағдарламасының кірістірілген функцияларын қолданып, кестедегі ұлдар санын және жалпы оқушылар санын есептеңіз. Есептің формуласын жазыңыз.
C9: __________________________________________________________________
C10: _________________________________________________________________
3. Келесі кестені қарастырыңыз.
Кестедегі оқушылардың орташа санын есептеңіз. ____________________________________________________________________
Бағалау критерийі
Тапсырма
Дескриптор
Балл
№
Білім алушы
Абсолютті
және
теңгеден долларға айналдыру формуласын
1
салыстырмалы
1
жазады;
сілтемелерді
формулада абсолютті сілтемені қолданады;
1
қолданады
формуланы көшіру
барысында абсолютті
1
сілтеменің қалай өзгеретінін жазады;
Электронды
С9 ұяшығы үшін кірістірілген функцияның
1
кестенінің
бір түрін қолданып формуланы жазады;
кірістірілген
С9 ұяшығының функция аргументтерін
1
функцияларын
2
анықтайды;
қолданады
С10
ұяшығы
үшін
кірістірілген
1
функцияның
бір
түрін
қолданып
формуланы жазады;
С10 ұяшығының функция аргументтерін
1
анықтайды;
орташа
мәнін
есептейтін
формуланы
1
3
жазады;
формула аргументтерін анықтайды.
1
Барлығы:
9
11
Ақпаратты электронды кестелерде өңдеу бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат
ұсынуға арналған рубрика.
Білім алушының аты-жөні: ___________________________________________
Бағалау критерийлері
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен
Орташа
Жоғары
Абсолютті
және
Абсолютті және
салыстырмалы
Теңгеден
долларға
айналдыру
Абсолютті және
салыстырмалы
салыстырмалы
сілтемелерді қолдануда қиналады.
формуласын
жазуда
формулада
сілтемелерді дұрыс қолданады.
сілтемелерді
абсолютті
сілтемені
қолдануда
қолданады.
формуланы
көшіру
барысында
абсолютті
сілтеменің
қалай
өзгеретінін
жазуда
қателіктер
жібереді.
Электронды кестенінің
Электронды кестенінің кірістірілген
С9
С10
ұяшықтарының
Электронды
кестенінің
кірістірілген
функцияларын
қолдануда
функцияларының
аргументтерін
кірістірілген
функцияларын
функцияларын
қиналады.
анықтауда орташа мәнін есептейтін
дұрыс қолданады.
қолданады.
формуланы
жазуда
формула
аргументтерін анықтауда
қателіктер
жібереді.
12
3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР Программалар ды құрудың кіріктірілген орталары бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты 8.1.2.1 Жүйелік, қолданбалы программалық қамтамасыз ету
және программалау жүйесін ажырату
8.3.3.1 Таңдау және қайталау операторларын программаны
өңдеудің кіріктірілген ортасыныңда қолдану
Бағалау критерийі Білім алушы
• Жүйелік, қолданбалы программалық қамтамасыз
етуін анықтайды
• Қайталау операторын кіріктірілген бағдарламалау
ортасында қолданады
Ойлау дағдыларының Қолдану
деңгейі
Орындау уақыты 20 минут
Тапсырма
1. Берілген бағдарламалық қамтамасыз ету түрлері мен анықтамаларын сәйкестендіріңіз.
Бағдарламалық
Анықтама
қамсыздандыру
Арнайы бір саланың есебін шешуге арналған
Жүйелік
қосымшаларды құруға арналған бағдарламалар
Компьютердің құрылғылары мен бағдарламалар
арасында байланыс орнататын бағдарламалар
Қолданбалы
Қолданушының бір мақсатта жұмыс жасауына
арналған бағдарламалар
2. Программалау жүйелері ұғымын анықтайтын тұжырымдарды иә немесе жоқ деп белгілеңіз.
Қолданбалы есептерді шешеді
Бағдарламашылар жұмыс жасайды
Арнайы бір есепті шешуге арналған бағдарлама
Көмекші жүйелік бағдарламалар
3. Қайталау параметрін бағдарламалау тілінде жазылу синтаксисін толықтырыңыз. for ____________ to ____________ do _____________
4. 1..10 дейінгі оң сандар тізбегі берілген. Программаны өңдеудің кіріктірілген ортасында сандардың қосындысын есептейтін бағдарлама алгоритмін жазыңыз.
13
Бағалау критерийі
Тапсырма
Дескриптор
Балл
№
Білім алушы
Жүйелік, қолданбалы
1
жүйелік
бағдарламалық
1
программалық
қамсыздандыру
анықтамасын
қамтамасыз етуін
көрсетеді;
анықтайды
қолданбалы
бағдарламалық
1
қамсыздандыру
анықтамасын
көрсетеді;
2
программалау жүйелері ұғымының
1
1-тұжырымын анықтайды;
программалау жүйелері ұғымының
1
2-тұжырымын анықтайды;
Қайталау
операторын
3
бастапқы және соңғы мәнді және
1
кіріктірілген
операторды көрсетеді;
бағдарламалау
4
айнымалыларды сипаттайды;
1
ортасында қолданады
қайталау операторының структурасын
1
жазады;
нәтижені шығарады.
1
Барлығы:
8
14
Программалар ды құрудың кіріктірілген орталары бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға
ақпарат ұсынуға арналған рубрика.
Білім алушының аты-жөні: ___________________________________________
Бағалау критерийлері
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен
Орташа
Жоғары
Жүйелік,
қолданбалы
Жүйелік,
қолданбалы
Жүйелік
қолданбалы
Жүйелік,
қолданбалы
программалық
программалық қамтамасыз етуін
бағдарламалық
қамсыздандыру
программалық
қамтамасыз етуін
қамтамасыз
етуін
анықтауда қиналады.
анықтамасын
көрсетуде және
дұрыс анықтайды.
анықтайды.
программалау жүйелері ұғымының
1-2-ші
тұжырымын
анықтауда
қателіктер жібереді.
Қайталау
операторын
Қайталау операторын
кіріктірілген
Бастапқы және соңғы мәнді және
Қайталау
операторын
кіріктірілген
бағдарламалау
ортасында
операторды
көрсетуде
кіріктірілген
бағдарламалау
бағдарламалау
қолдануда қиналады.
айнымалыларды
сипаттауда
ортасында дұрыс қолданады.
ортасында қолданады.
қайталау
операторының
структурасын жазуда
нәтижені
шығаруда қателіктер жібереді.
15
4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР Программалар ды құрудың кіріктірілген ортасында есептерді шешу бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты 8.3.3.2 Программаны өңдеудің кіріктірілген ортасының
компоненттерін білу және қолдану
Бағалау критерийі Білім алушы
• Кіріктірілген бағдарламалау ортасының
компоненттерін қолданады
Ойлау дағдыларының Қолдану
деңгейі
Орындау уақыты 20 минут
Практикалық жұмыс.
Өңдеудің кіріктірілген ортасында битпен берілген ақпарат көлемін байтқа, килобайтқа және мегабайтқа ауыстыру бағдарламасын құру керек.
a. Бағдарламаның интерфейсін өңдеудің кіріктірілген ортасында қолданушыға түсінікті болатындай құрыңыз.
b. Интерфейсте қолданылған 2 компонент атауын және қызметін атаңыз:
Компонент атауы
Қызметі
c. Өңдеудің кіріктірілген ортасында бағдарламаның кодын жазыңыз.
Бағалау критерийі
Тапсырма
Дескриптор
Балл
№
Білім алушы
Кіріктірілген
интерфейсте
мәлімет енгізу компонентін
1
бағдарламалау
қолданады;
ортасының
интерфейсте мәлімет шығару компонентін
1
компоненттерін
1
қолданады;
қолданады
интерфейсте
мәліметтерді
өңдеу
1
компонентін қолданады;
компонент атауын жазады;
1
компонент қызметін жазады;
1
айнымалыларды қолданады;
1
есептеуде формуланы қолданады;
1
мәлімет типтерін қолданады.
1
Барлығы:
8
16
Программалар ды құрудың кіріктірілген ортасында есептерді шешу бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика.
Білім алушының аты-жөні: ___________________________________________
Бағалау критерийлері
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен
Орташа
Жоғары
Кіріктірілген
Кіріктірілген
бағдарламалау
Интерфейсте
мәлімет
енгізу
Кіріктірілген
бағдарламалау
бағдарламалау
ортасының
компоненттерін
компонентін
шығару
компонентін
ортасының
компоненттерін
ортасының
қолдануда қиналады.
мәліметтерді
өңдеу
компонентін
дұрыс қолданады.
компоненттерін
қолдануда Компонент атауын
қолданады.
қызметін жазуда қателіктер жібереді
Айнымалыларды
қолдануда
Есептеуде формуланы қолдануда
Мәлімет
типтерін
қолдануда
қателіктер жібереді.
17