Жиынтық бағалауға арналған
әдістемелік ұсыныстар
Әдебиеттік оқу
3-сынып
1
ЖОБА
Әдістемелік ұсыныстар мұғалімге 3-сынып білім алушыларына Әдебиеттік оқу пәні бойынша жиынтық бағалауды жоспарлау, ұйымдастыру және өткізуге көмек құралы ретінде құрастырылған. Әдістемелік ұсыныстар (қазақ тілінде білім беретін) бастауыш сыныптың (2-4-сыныптары) Әдебиеттік оқу (оқыту қазақ тілінде) пәні бойынша оқу бағдарламасы (орта білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы) мен оқу жоспарының негізінде дайындалған.
Бөлім ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалаудың тапсырмалары мұғалімге білім алушылардың тоқсан бойынша жоспарланған оқу мақсаттарына жету деңгейін анықтауға мүмкіндік береді.
Әдістемелік ұсыныстарда бөлім ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалауды өткізуге арналған бағалау критерийлері мен дескрипторлары бар тапсырмалар ұсынылған. Сондай-ақ, жинақта білім алушылардың оқу жетістіктерінің мүмкін деңгейлері (рубрикалар) сипатталған. Тапсырмалар мен рубрикалар ұсыныс түрінде берілген.
Тоқсандық жиынтық бағалауды өткізу үшін спецификацияда тапсырма үлгілері мен балл қою кестесі ұсынылған. Спецификация стандартталған және оны тоқсандық жиынтық бағалауды өткізуде басшылыққа алу міндеттелген.
Әдістемелік ұсыныстар бастауыш сынып мұғалімдеріне, мектеп әкімшілігіне, білім беру бөлімінің әдіскерлеріне, критериалды бағалау бойынша мектеп, өңірлік үйлестірушілеріне және басқа да мүдделі тұлғаларға арналған.
Әдістемелік ұсыныстарды дайындау барысында ресми интернет-сайттағы қолжетімді ресурстар (суреттер, фотосуреттер, мәтіндер, аудио және бейнематериалдар) қолданылды.
2
ЖОБА
Мазмұны
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР 4
Тірі табиғат ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау 4
Жақсыдан үйрен, жаманнан жирен ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау 7
1-тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы 10
2-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР 17
Уақыт ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау 17
Ғимараттар ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау 20
2-тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы 23
3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР 29
Өнер ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау 29
Атақты тұлғалар ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау 32
3-тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы 35
4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР 42
Су-тіршілік көзі ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау 42
Демалыс мәдениеті. Мерекелер ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау 45
4-тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы 48
3
ЖОБА
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР Тірі табиғат ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Сөйлеу әрекетінің Тыңдалым және айтылым
түрлері
Оқу мақсаты 3.1.1.1 Шығарманың маңызды тұстарын анықтау үшін ашық
сұрақтар қою және жауап беру
3.1.2.1 Шығарманың мазмұнын бірлесе құрастырған жоспар
бойынша немесе өз сөзімен толықтаңдауына қарай
мазмұндау сахналау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Шығарманың мазмұны бойынша сұрақтар қойып,
жауап береді
• Мәтіннің мазмұнын өз сөзімен баяндайды
Ойлау дағдыларының Қолдану
деңгейі
Орындау уақыты 20 минут
1-тапсырма
Мәтінді мұқият тыңда. Мәтіннен суреттегі жануарлар туралы қандай маңызды ақпарат алдың? Кестеге жаз.
Жануарлар – табиғаттың тамаша жаратылысы. Олар туралы таңқаларлық деректерге көптеген мысал келтіруге болады. Мысалы, құмырсқалар өзінің салмағынан 60 есе ауыр жүкті көтере алады. Оларды палуан құмырсқалар деп атайды. Қолтырауындар тас жейді. Осының арқасында асқорыту жүйесін күшейтеді, суда тепе-теңдікті ұстайды. Ал пілдердің сурет сала алатынын білесің бе? Пілдер - дүниедегі ең ақылды жануарлар. Оның миының салмағы - 5кг. Көбелектер гүлдердің иісін ондаған шақырым қашықтықтан сезе алады. Олар иісті қанаттарының көмегімен сезеді. Ғалымдар тотықұстардың сөйлей алғанымен қоса, үлкен мен кіші, ұқсас және бөлек заттарды ажырата алатындығын дәлелдеген. Жануарлар дүниесінде мұндай қызықты мәліметтер өте көп.
Мәтін бойынша маңызды ақпаратты анықтайтын 1сұрақ құрастыр.
_____________________________________________________________________
2-тапсырма
Кестеге сүйеніп, мәтіннің мазмұнын айт.
4
ЖОБА
Бағалау критерийі
Тапсырма
Дескриптор
Балл
№
Білім алушы
Шығарманың
мәтіннен маңызды ақпаратты анықтайды:
мазмұны бойынша
1-ақпарат
1
сұрақтар қойып,
2-ақпарат
1
жауап береді
1
3-ақпарат
1
мәтін бойынша маңызды ақпаратты
1
анықтауға бағытталған сұрақ құрастырады;
Мәтіннің мазмұнын
мәтіннің мазмұнын жүйелі баяндайды;
1
өз сөзімен баяндайды
2
мәтіндегі маңызды ақпараттарды қамтиды;
1
сөйлеу барысында тілдік нормаларды
1
сақтайды.
Жалпы балл
7
5
Тірі табиғат ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні _________________________________________________
Бағалау
Тапсырма
Оқу жетістіктерінің деңгейі
критерийі
№
Төмен
Орта
Жоғары
Шығарманың мазмұны
Мәтіннің мазмұны бойынша
Мәтіннің мазмұны бойынша
Мәтіннің мазмұны
бойынша сұрақтар
1
сұрақтар құрастыруда және
сұрақтар құрастыруда
бойынша сұрақтар
қойып, жауап береді
сұрақтарға жауап беруде
мәтіндегі маңызды
құрастырады және
қиналады.
ақпараттарды анықтауда
сұрақтарға жауап береді.
қателіктер жібереді.
Мәтіннің мазмұнын өз
Мәтіннің мазмұнын өз сөзімен
Мәтіннің жүйесін сақтауда
Мәтіннің мазмұнын өз
сөзімен баяндайды
2
баяндауда қиналады.
мәтіндегі ақпараттарды
сөзімен жүйелі
қамтуда қателіктер жібереді.
баяндайды.
6
Жақсыдан үйрен, жаманнан жирен ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Сөйлеу әрекетінің түрлері
Оқылым
Жазылым
Оқу мақсаты
3.2.3.1Шығарманың тақырыбын анықтау және негізгі ойды
білдіріп тұрған мәтін бөлігінсөйлемді анықтау
3.3.1.1 Мұғалім көмегімен оқылған шығарманы логикалық
бөліктерге бөліп, әр бөлікке ат қойып жоспар құру
Бағалау критерийі
Білім алушы
• Мәтіннің тақырыбын және негізгі ойды анықтайды • Мәтінді бөліктерге бөліп, жоспар құрады
Ойлау дағдыларының деңгейі
Қолдану
Орындау уақыты
20 минут
1-тапсырма
Мәтінді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.
Биік таудың беткейінде үлкен емен ағашы өсіп тұратын.
Бірде өтіп бара жатқан жел еменді құлатпақ болып, бар күшімен үрлей бастады. Ол қанша күшенсе де, емен былқ етпеді. Керісінше, жапырақтарын қимылдатып, желді мазақ қылғандай болды.
Ызаланған жел найзағай мен жаңбырды көмекке шақырды. Аспанды қап-қара бұлт басып, күн күркіреді. Найзағай ойнап , жаңбыр жауды. Емен одан сайын құлпыра түсті. Еменді құлата алмайтынын түсінген жел оның сырын сұрады.
Мен туған жерімде өсемін, тамырларыммен туған топырағыма мықтап бекінгенмін. Менің күшті болуымның сыры осында, - деді емен.
(Л.М. Жариковтан аударылып, бейімделген)
Мәтіннің кейіпкерлерін жаз. ____________________________________________
Мәтінге ат қой. ______________________________________________________
Мәтіннің негізгі ойын білдіріп тұрған сөйлемдерді көшіріп жаз.
2-тапсырма
Сұрақтардың көмегімен мәтіннің негізгі бөліктерін тауып, қоршап сыз. Әр бөлікке ат қойып, жоспар құр.
Желдің қандай ойы
Оны қандай жолдармен
Емен желге қалай
болды?
жасағысы келді?
жауап берді?
1)_______________
2)______________________
3)_________________
_________________
_______________________
__________________
_________________
_______________________
__________________
7
ЖОБА
Бағалау критерийі
Тапсырма
Дескриптор
Балл
№
Білім алушы
Мәтіннің тақырыбын
мәтіннің кейіпкерлерін атайды (екіден кем
1
және негізгі ойды
1
емес);
анықтайды
мәтіннің тақырыбын анықтайды;
1
мәтіннің негізгі ойын анықтайды;
1
Мәтінді бөліктерге
мәтіннің құрылымдық бөліктерін ажыратады;
1
бөліп, жоспар құрады
2
мәтін бөліктеріне сәйкес жоспар құрастырады:
1-бөлік
1
2- бөлік
1
3-бөлік.
1
Жалпы балл
7
8
Жақсыдан үйрен, жаманнан жирен ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні _________________________________
Бағалау критерийі
Тапсырма
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен
Орта
Жоғары
№
Мәтіннің тақырыбын
Мәтінге ат қоюда және
Мәтінге ат қоюда мәтіннің
Мәтінге сәйкес ат қояды
және негізгі ойды
1
мәтіннің негізгі ойын
негізгі ойын анықтауда
және негізгі ойын
анықтайды
анықтауда қиналады.
қателеседі.
анықтайды.
Мәтінді бөліктерге
Мәтіннің құрылымдық
Мәтіннің құрылымдық
Мәтіннің құрылымдық
бөліп, жоспар құрады
2
бөліктерін ажыратуда және
бөліктерін ажыратуда
бөліктерін анықтап,
мәтінге жоспар құруда
мәтінге жоспар құруда
мәтінге жоспар құрады.
қиналады.
қателіктер жібереді.
9
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУДЫҢ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ
1. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы оқу бағдарламасының мазмұнына сәйкес білім алушылардың оқу мақсаттарына жеткендігін тексеруге және тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға бағытталған.
Спецификация 3-сыныпта Әдебиеттік оқу пәні бойынша тоқсандық жиынтық бағалаудың мазмұны мен өткізу рәсімін сипаттайды.
2. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар
Әдебиеттік оқу оқу бағдарламасы (орта білім беру мазмұнын жаңарту аясында), бастауыш білім беру (2-4 сыныптар).
3. 1-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
3.1 Ұзақтығы – 40 минут
Балл саны – 16 балл
Тыңдалым мен айтылым бөлек тексеріледі.
3.2 Жиынтық бағалаудың құрылымы
Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әртүрлі тапсырмалар: көп таңдауы бар, қысқа және толық жауапты қажет ететін тапсырмалар қолданылады.
Көп таңдауы бар тапсырмаларда білім алушы ұсынылған жауап нұсқаларынан дұрысын таңдайды.
Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларда білім алушы сөздер немесе сөйлемдер түрінде жауап береді.
Толық жауапты қажет ететін тапсырмалар мәтінді түсінуге, өз ойын ауызша және жазбаша түрде толық, жүйелі, түсінікті етіп жеткізуге бағытталған.
Тапсырма бірнеше құрылымдық бөліктерденсұрақтардан тұруы мүмкін.
Берілген нұсқа қысқа және толық жауапты қажет ететін 4 тапсырмадан тұрады. Бірінші тапсырма тыңдалым және айтылым дағдысын, екіншісі – оқылым, үшінші және төртінші тапсырмалар жазылым дағдысын тексеруге бағытталған.
10
ЖОБА
№
Сөйлеу
Ортақ
Оқу мақсаты
Тапсырманың сипаттамасы
Тапсырма
Жалпы
әрекетінің
тақырып
саны
балл
түрлері
1
Тыңдалым
Тірі табиғат
3.1.3.1 Шығармадағы
Білім алушы ашық түрдегі толық
және
Жақсыдан
кейіпкерлердің мінез-құлқы мен
жауапты қажет ететін
айтылым
үйрен,
іс-әрекетіне, ондағы оқиғаларға
тапсырманы орындайды.
1
6
жаманнан
сүйеніп, сюжеттің дамуын болжау
жирен
3.1.5.1 Өз ойы мен сезімін көркем-
бейнелі сөздерді қолдана отырып
жеткізу
3.1.1.1 Шығарманың маңызды
тұстарын анықтау үшін ашық
сұрақтар қою және жауап беру
2
Оқылым
3.2.2.1 Шығарма мазмұны бойынша
Білім алушы ашық түрдегі қысқа
қолдануға (практикалық), бағалауға
жауапты қажет ететін
және шығармашылыққа негізделген
тапсырманы орындайды.
1
5
сұрақтар қою және жауап беру
3.2.6.1 Кейіпкердің портретін сипаттау,
оның іс-әрекеті, мінез-құлқының өзгеру
себептерін мәтіннен тауып, бағалау
3.2.3.1 Шығарманың тақырыбын
анықтау және негізгі ойды білдіріп
тұрған мәтін бөлігінсөйлемді анықтау
3-4
Жазылым
3.3.1.1 Мұғалім көмегімен оқылған
Білім алушы ашық түрдегі қысқа
шығарманы логикалық бөліктерге
жауапты қажет ететін
бөліп, әр бөлікке ат қойып жоспар құру
тапсырмаларды орындайды.
2
5
Жалпы балл
4
16
11
4. Тапсырмалар үлгісі және балл қою кестесі
Әдебиеттік оқу пәнінен
1-тоқсанға арналған жиынтық бағалаудың тапсырмалары
Тыңдалым және айтылым
1. Берілген үзіндіні мұқият тыңда. Әрі қарай не болады деп ойлайсың? Табиғат ананың керемет күйге түсуінің себебі неде болуы мүмкін? Көркем сөздерді қолданып, мәтінді әрі қарай жалғастырып айт.
Табиғат ананың Жер, Су, Ағаш, Ауа деген ұлдары болыпты. Бір күні Табиғат-ана ұлдарын шақырып алып:
-Адамдарға адал қызмет еткен балама үлкен сый тартамын,- деп уәде береді. Ұлдары адамдарға жақсылық жасауға қуана келіседі . Олар жан-жаққа кетіп, адамдарға көп игілікті іс жасайды. Күндердің күнінде еліне қайтып оралған ұлдары
аналарының бұрынғыдан да көріктене түскенін көріп:
Апатай, сіз қандай керемет күйге түскенсіз, мұның сыры неде? – деп
сұрайды.
Анасы балаларына қандай уәде берді? Жаз. __________________________________
Мәтіннің мазмұны бойынша 1 ашық сұрақ құрастыр. ___________________________
[6]
12
ЖОБА
Балл қою кестесі
Тапсы
Жауап
Балл
Қосымша ақпарат
рма №
Білім алушының ықтимал жауабы:
1
Берілген оқиғаға сәйкес
- Аяулы ұлдарым менің, мұның сыры
болжам жасай отырып,
сендердің адамзатқа жасаған
мәтін құрастырып айтады.
қайырымдылықтарыңда,- деп жауап
1
Оқиғаның логикалық
беріпті анасы. Табиғат ана берген уәдесін
орындап, балаларына күннің жарығы мен
жүйесін сақтайды.
жылуын сыйлапты. Содан бері ұлдары да
1
Сөйлеу барысында тілдік
айдай аналарының сұлулығын сақтап
қалу үшін адамдарға адал қызмет етіп
нормаларды сақтайды.
келеді екен.
1
Сөйлеу барысында
көркем-бейнелі сөздерді
қолданады.
1
Адамдарға адал қызмет еткен баласына
1
Мәтіннің мазмұнына
сыйлық беретінін айттыАдамдарға
қатысты баламалы
қызмет етсе сыйлық беремін деді
сұрақтар мен жауаптар
Сыйлық беруге уәде берді...
қабылданады.
Табиғат ана балаларынан нені талап
1
етті?Балалары не істеді?Олар анасының
қандай күйін көрді?Балалары анасына
қандай сұрақ қойды?...
Жалпы балл
6
Оқылым
2. Мәтінді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.
Арсылдаған ит ызалана тап-тап береді. Шарбақтың басында бір кішкентай мысық бүрісіп отыр. Иттен қорыққанынан арқасын күжірейтіп, ысылдаған дыбыс шығарады.
Анадай жерде оқиғаның соңын күткен екі бала состиып қарап тұр. Оны терезеден көрген бір әйел сыртқа жүгіріп шықты.
– Ұялмайсыңдар ма! – деген зілді дауыстан екі бала селк етіп, арттарына қарады. Әйел қолындағы таяғымен итті қуып жіберді.
– Біз не істедік? –деп таңданды екі бала. – Біз жай ғана қарап тұрмыз ғой.
– Міне, ең жаманы осы, – деді әйел зілденіп.
(В.А. Осеевадан аударылып, бейімделген
13
ЖОБА
Бейтаныс әйел балаларға неліктен ашуланды? __________________________________
Балалар неліктен қарап тұрды деп ойлайсың? __________________________________
Кейіпкерлердің қайсысының іс-әрекетін дұрыс деп санайсың? Неліктен?
бейтаныс әйелдің балалардың
________________________________________________________________________
Мәтін арқылы автордың не айтқысы келді деп ойлайсың? _______________________
________________________________________________________________________
Мәтінге ат қой. ___________________________________________________________
[5]
14
ЖОБА
Балл қою кестесі
Тапсырма
Жауап
Балл
Қосымша ақпарат
№
Білім алушының ықтимал жауабы:
1
Сұрақтардың мазмұнына
Мысыққа араша түспегендері
сәйкес болатын баламалы,
үшінитті қуып жібермегені
қысқа және толық жауаптар
үшінмысыққа көмектеспей, босқа
қабылданады.
2
қарап тұрғандары үшін...
Соңында не боларын күттіқызықтап
1
тұрды немқұрайлы болды
әуесқойлық танытты
1
Себебі, ол мысықты иттен арашалап
алды Мысыққа көмектесті
Балалардың қателігін түсіндірді
Балаларға өнеге көретті...
Әлсізге көмектесу керек
1
жануарларға қамқор болу керек
қиын сәттерде қол ұшын беру керек
Араша Жаман әдетЖаман...
1
Жалпы балл
5
Жазылым
3. Берілген сұрақтардың көмегімен оқыған мәтінді 3 бөлікке бөл. Әр бөлікке ат қой.
Мәтіннің бөліктері
Сұрақтар
Жоспартақырып
1)
Оқиға неден басталды?
Мәтін не туралы?
Ит пен мысық не істеді?
1) _______________________
2)
Әрі қарай не болды?
Балалар не істеп тұрды?
Мысықты кім құтқарды?
2)_______________________
3)
Оқиға қалай аяқталды?
Балалар неге таңқалды?
Бейтаныс әйел не деді?
3) _______________________
[3]
4. Әйелдің сөзінен кейін балалар не істейді деп ойлайсың? Балаларға қатысты
1 сөйлем құрап жаз.
________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________
[2]
15
ЖОБА
Балл қою кестесі
Тапсырма
Жауап
Балл
Қосымша ақпарат
№
3
Білім алушының ықтимал жауаптары:
1
Мәтіннің құрылымдық
Ит пен мысық Араздық
бөліктеріне сәйкес
баламалы жауаптар
Әуесқойлық Араша Мысықты құтқару
1
қабылданады.
Таңдану Жаман қылық ...
1
4
Білім алушының ықтимал жауаптары:
1
Сұрақтың мазмұнына
Балалар өздерінің қателігін түсініп,
сәйкес сөйлем
әйелден кешірім сұрады Балалар
құрастырып жазады.
ұялып, төмен қарады ...
1
Сөйлемнің құрылымын
сақтай отырып, қатесіз
жазады.
Жалпы балл
5
5. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауды өткізу ережелері
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер, плакаттар немесе карталарды) жауып қойған дұрыс.
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын алғашқы бетінде жазылған нұсқау оқылып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығы хабарланады. Білім алушыларға жұмыс барысында бір-бірімен сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі. Нұсқаулықпен таныстырып болғаннан кейін білім алушыларға тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталғанға дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтылады.
Білім алушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар (спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіледі. Олардың жұмыс уақытында бір-біріне көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.
Білім алушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына, қарындашпен сызып қою ұсынылады.
Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты білім алушылар тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген білім алушыларға көмек беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға немесе көрсетуге тыйым салынады.
Тоқсандық жиынтық бағалаудың аяқталуына 5 минут уақыт қалғандығын үнемі хабарлап отыру қажет.
Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін білім алушылардан жұмыстарын тоқтатып, қаламқарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтіну керек.
6. Модерация және балл қою
Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс үлгілерін балл қою кестесіне сәйкес тексеру қажет.
16
ЖОБА
2-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР Уақыт ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Сөйлеу әрекетінің Тыңдалым және айтылым
түрлері
Оқу мақсаты 3.1.3.1 Шығармадағы кейіпкерлердің мінез-құлқы мен іс-
әрекетіне, ондағы оқиғаларға сүйеніп, сюжеттің дамуын
болжау
3.1.1.1 Шығарманың маңызды тұстарын анықтау үшін ашық
сұрақтар қою және жауап беру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Шығарманың мазмұнына сүйеніп, оқиғаның дамуын
болжайды
• Шығарманың мазмұны бойынша сұрақтар қойып, жауап
береді
Ойлау дағдыларының Қолдану
деңгейі Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты 20 минут
1-тапсырма
Мәтінді мұқият тыңда. Сұрақтарға жауап бер.
Екі бала көше бойындағы бағанада ілініп тұрған сағаттың қасында әңгімелесіп тұр.
– Жақшалы өрнек болғандықтан есепті шығара алмадым, - деді Нұрлан.
– Ал мен көп таңбалы сандарды дұрыс есептей алмадым,- деді Ораз.
– Ендеше екеулеп шығарып тастайық. Әлі уақытымыз бар ғой, - деді Нұрлан. Бұл кезде бағана басындағы сағат бір жарымды көрсетіп тұрған.
– Әлі жарты сағат уақыт бар екен. Бұл уақытта ұшқыш жолаушыларды бір қаладан екіінші қалаға жеткізе алады, - деді Ораз келіскенін білдіріп.
– Ал менің капитан ағам жиырма минутта апатты кемедегі жолаушыларды қайыққа отырғызып үлгерген.
– Жиырма минут дейсің бе? Кейде он минуттың өзінде біраз шаруа тындыруға болады. Тек әр минутты ескеру керек, - деді Ораз маңғазданып.
Осылайша балалар біраз қызықты оқиғаларды еске түсірді. Бір кезде Ораздың көзі сағатқа түсіп кетті. Тұп- тура екі болыпты.
– Жүгірейік!- деді Ораз. – Біз сабаққа кешіктік!
– Ал есеп ше? - деді Нұрлан сасқалақтап.
(В.А. Осеевадан аударылып, бейімделген)
Балалардың сабаққа кешігуіне не себеп болды?
Ораз уақыт туралы қандай ой айтты?
Балалар өз уақытын бағалай алды ма? Уақытты бағалау дегенді қалай түсінесің?
2-тапсырма
Мәтіндегі оқиға қалай аяқталады деп ойлайсың? Балалардың әрекетін әрі қарай болжа.
Мәтінді уақытты бағалау керек деген тұжырыммен сәйкестендіріп, жалғастырып айт.
17
ЖОБА
Бағалау критерийі
Тапсырма
Дескриптор
Балл
№
Білім алушы
Шығарманың
мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап
мазмұны бойынша
1
береді:
сұрақтар қойып,
1-сұрақ
1
жауап береді
2-сұрақ
1
берілген сұраққа қатысты көзқарасын айтады;
1
Шығарманың
оқиғаның соңын мәтінмен жүйелі
1
мазмұнына сүйеніп,
2
байланыстырады;
оқиғаның дамуын
оқиғаның мазмұнын берілген тақырыппен
1
болжайды
сәйкестендіреді;
тақырыпқа сәйкес қорытынды жасайды;
1
сөйлеу барысында тілдік нормаларды
1
сақтайды.
Жалпы балл
7
18
Уақыт ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Білім алушының аты-жөні _________________________________________________
Бағалау
Тапсырма
Оқу жетістіктерінің деңгейі
критерийі
№
Төмен
Орта
Жоғары
Шығарманың мазмұны
Мәтіннің мазмұны
Мәтіннің
мазмұны
бойынша
Мәтіннің мазмұны
бойынша сұрақтар
1
бойынша сұрақтарға жауап
сұрақтарға
жауап
беруде
бойынша сұрақтарға дұрыс
қойып, жауап береді
беруде және сұраққа
сұраққа қатысты ойын айтуда
жауап береді және сұраққа
қатысты өз ойын айтуда
қателеседі.
қатысты өз көзқарасын
қиналады.
білдіреді.
Шығарманың
2
Мәтіндегі оқиғаның соңын
Оқиғаны берілген тақырыппен
Мәтіндегі оқиғаның соңын
мазмұнына сүйеніп,
болжап айтуда қиналады.
байланыстыруда тақырыпқа
болжап айтады.
оқиғаның дамуын
сәйкес қорытынды жасауда
болжайды
қателіктер жібереді.
19
Ғимараттар ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Сөйлеу әрекетінің Оқылым
түрлері Жазылым
Оқу мақсаты 3.2.1.2 Шығарманы іштей саналы түрде түсініп, көз
жүгіртіп шолып түртіп алып қажетті
ақпаратты тауып белгі қойыпсын
тұрғысынан бағалап оқу
3.2.3.1 Шығарманың тақырыбын анықтау және негізгі ойды
білдіріп тұрған мәтін бөлігінсөйлемді табу
3.3.2.1 Шығарма кейіпкеріне хат ертегі (кейіпкер қосу,
соңын өзгерту...) өлең (төрт жолды) әңгіме
(оқығаны, көргені бойынша) жазу
Бағалау критерийі Білім алушы
• Мәтіннен қажетті ақпаратты тауып, белгілейді
• Мәтіннің тақырыбын анықтайды
• Мәтіннің негізінде шығармашылық жұмыс жасайды
Ойлау дағдыларының Қолдану
деңгейі Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты 20 минут
1-тапсырма
Мәтінді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.
Астана қаласы жылдан-жылға көркейіп келеді . Оның жаңадан салынған ғимараттары мен әдемі алаңдары көз тартады. Қалада биіктігі 100 метрден асатын ғимараттар көп. Мысалы, Қазақстан Темір Жолы ұлттық компаниясының бас ғимараты заманауи үлгіде жасалған зәулім мекеме. Биіктігі – 175 метр. Меруертті мекен - әртүрлі биіктіктегі көп қабатты тұрғын үй кешені. Арасындағы ең биігі 210 метрге жуықтайды. Ғимараттың соңғы қабатының аумағы бірінші қабаттан 15 метрге артықтығымен ерекшеленеді.
Қазір мұндай ғимараттар Астананың мақтанышына айналған.
Сәйкестендір.
Меруертті мекен
мекеме ғимараты
ойын-сауық орталығы
Қазақстан Темір Жолы
тұрғын үй кешені
Тұрғын үй кешенінің қандай ерекшелігі бар? Мәтіннен тауып, қоршап сыз.
Мәтінге ат қой __________________________________________________
2-тапсырма
Берілген тірек сөздерді пайдаланып, Астана қаласы туралы әңгіме немесе өлең құрастырып жаз.
Тірек сөздер: елорда, сәулетті, зәулім үйлер, жас қала, бас қала, Есіл өзені, көрікті, көз тоймайды, ғимараттар, елімнің жүрегі.
20
ЖОБА
Бағалау критерийі
Тапсырма
Дескриптор
Балл
№
Білім алушы
Мәтіннен қажетті
ғимарат атауларын қолданыс саласымен
ақпаратты тауып,
1
сәйкестендіреді:
белгілейді
1-ғимарат
1
Мәтіннің
2-ғимарат
1
тақырыбын
аталған ғимараттың ерекшелігін анықтайды;
1
анықтайды
мәтінге тақырып қояды;
1
Мәтіннің негізінде
тақырыпқа сәйкес шығармашылық жұмыс
1
шығармашылық
2
жасайды;
жұмыс жасайды
тірек сөздерді орынды қолданады;
1
жазу барысында лексика-грамматикалық
1
нормаларды сақтайды.
Жалпы балл
7
21
Ғимараттар ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні _________________________________
Бағалау критерийі
Тапсырма
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен
Орта
Жоғары
№
Мәтіннен қажетті
Мәтіннен қажетті
Мәтіннен қажетті ақпараттарды
Мәтіннен қажетті
ақпаратты тауып,
1
ақпараттарды анықтауда
анықтауда мәтінге ат қоюда
ақпараттарды анықтайды
белгілейді
және мәтінге ат қоюда
қателіктер жібереді.
және мәтінге ат қояды.
Мәтіннің тақырыбын
қиналады.
анықтайды
Мәтіннің негізінде
Тақырыпқа сәйкес
Тақырыпқа сәйкес
Тақырыпқа сәйкес
шығармашылық жұмыс
2
шығармашылық жұмыс
шығармашылық жұмыс
шығармашылық жұмыс
жасайды
жасауда қиналады.
жасайды, тірек сөздерді
жасайды.
қолдануда лексика-
грамматикалық нормаларды
сақтауда қателеседі.
22
2-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУДЫҢ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ
1. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы оқу бағдарламасының мазмұнына сәйкес білім алушылардың оқу мақсаттарына жеткендігін тексеруге және тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға бағытталған.
Спецификация 3-сыныпта Әдебиеттік оқу пәні бойынша тоқсандық жиынтық бағалаудың мазмұны мен өткізу рәсімін сипаттайды.
2. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар
Әдебиеттік оқу оқу бағдарламасы (орта білім беру мазмұнын жаңарту аясында), Бастауыш білім беру (2-4 сыныптар).
1. 2-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
3.1 Ұзақтығы – 40 минут
Балл саны – 16 балл
Тыңдалым мен айтылым бөлек тексеріледі.
1.2 Жиынтық бағалаудың құрылымы
Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әртүрлі тапсырмалар: көп таңдауы бар, қысқа және толық жауапты қажет ететін тапсырмалар қолданылады.
Көп таңдауы бар тапсырмаларда білім алушы ұсынылған жауап нұсқаларынан дұрысын таңдайды.
Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларда білім алушы сөздер немесе сөйлемдер түрінде жауап береді.
Толық жауапты қажет ететін тапсырмалар мәтінді түсінуге, өз ойын ауызша және жазбаша түрде толық, жүйелі, түсінікті етіп жеткізуге бағытталған.
Тапсырма бірнеше құрылымдық бөліктерденсұрақтардан тұруы мүмкін.
Берілген нұсқа қысқа және толық жауапты қажет ететін 3 тапсырмадан тұрады. Бірінші тапсырма тыңдалым және айтылым дағдысын, екіншісі – оқылым, үшінші тапсырма жазылым дағдысын тексеруге бағытталған.
23
ЖОБА
№
Сөйлеу
Ортақ
Оқу мақсаты
Тапсырманың
Тапсырма
Жалпы
әрекетінің
тақырып
сипаттамасы
саны
балл
түрлері
1
Тыңдалым және
Уақыт
3.1.1.1 Шығарманың маңызды
Білім алушы ашық түрдегі
айтылым
Ғимараттар
тұстарын анықтау үшін ашық
қысқа және толық жауапты
1
6
сұрақтар қою және жауап беру
қажет ететін тапсырманы
3.1.5.1 Өз ойы мен сезімін көркем-
орындайды.
бейнелі сөздерді қолдана отырып
жеткізу
2
Оқылым
3.2.1.2 Шығарманы іштей саналы
Білім алушы ашық түрдегі
түрде түсініп, көз жүгіртіп шолып
қысқа жауапты қажет ететін
түртіп алып қажетті ақпаратты
тапсырманы орындайды.
1
5
тауып белгі қойыпсын тұрғысынан
бағалап оқу
3.2.2.1 Қолдануға (практикалық),
бағалауға негізделген сұрақтар қою
және жауап беру
3
Жазылым
3.3.1.1 Мұғалім көмегімен оқылған
Білім алушы ашық түрдегі
шығарманы логикалық бөліктерге
қысқа және толық жауапты
1
5
бөліп, әр бөлікке ат қойып, жоспар
қажет ететін тапсырманы
құру
орындайды.
3.3.4.1 Мұғалімнің көмегімен
шығарманың құрылымын, стилін
жетілдіру, өз бетінше
орфографиялық, пунктуациялық
қателерді табу және түзету
Жалпы балл
3
16
24
4. Тапсырмалар үлгісі және балл қою кестесі
Әдебиеттік оқу пәнінен
2-тоқсанға арналған жиынтық бағалаудың тапсырмалары
Тыңдалым және айтылым
Тапсырма
1. Мәтінді мұқият тыңда. Сұрақтарға жауап бер.
Бірде Болаттың үйіне ағасының жолдасы келді. Ол бас киімін үстелдің үстіне қойып жатып:
– Бүгін бір күнімді босқа жоғалттым, - деді. Болат оның сөзіне таңданып қалды. Қонақ кеткен соң ол ағасынан:
– Күнді қалай жоғалтуға болады? Барлық күндер бірдей емес пе?- деп сұрады.
– Уақыты жағынан барлық күндер бірдей, ал жұмысына қарай әртүрлі болады, – деді ағасы. – Адамның ешқандай пайдалы іс жасамаған және кешегі білгенінен басқа ешқандай жаңа нәрсе үйренбеген күні жоғалған күн болып саналады.
Содан бері Болат ұйықтар алдында ағасына күні бойы істеген әрекеттерін айтып беретін болды. Сондай-ақ, ол күн сайын:
– Менің күнім жоғалған жоқ па? - деп сұрауды әдетке айналдырды.
(В.А. Осеевадан аударылып, бейімделген)
Болат қандай сөзді естіп, таң қалды?
Ағасы жоғалған күн дегенді қалай түсіндірді?
Болат нені әдетке айналдырды?
Болат күн сайын өзіне қандай сұрақ қоятын? Осы сұрақты өзіңе қой және жауап бер.
[6]
25
ЖОБА
Балл қою кестесі
Тапсырма
Жауап
Балл
Қосымша ақпарат
№
Білім алушының ықтимал жауабы:
1
Білім алушының
Бір күнді босқа жоғалттымЖоғалған
сұрақтардың мазмұнына
күн...
сәйкес баламалы, қысқа
және толық жауаптары
Адамның пайдалы іс жасамай, ештеңе
1
үйренбей өткізген күніЕшқандай
қабылданады.
пайда келтірмей, жаңа нәрсе
1
үйренбеген күнді жоғалған күн
дейді...
Ағасына
күні
бойы
жасаған
1
әрекеттерін айтуды Ағасына сұрақ
қоюды...
Мен өз күнімді жоғалтқан жоқпын деп
1
Сұраққа сәйкес дәлелді
ойлаймын. Себебі сабаққа ынталана
ой айтады.
қатыстым, өзім үшін көп жаңа нәрсе
1
Өз ойын жүйелі
үйрендім. Үйде анама көмектестім, өз
жеткізеді.
заттарымды жинастырып қойдым...
1
Сөйлеу барысында тілдік
нормаларды сақтайды.
Жалпы балл
6
Оқылым
2. Мәтінді түсініп оқы. Мәтін бойынша кестені толтыр.
Көне Отырар
Отырар – Арыс өзенінің оң жақ жиегінде орналасқан көне қала. Көне Отырар арқылы көшпенді қазақтар саудамен шұғылданып, отырықшылықпен танысып, басқа халықтармен қатынаса бастады. Отырар тұрғындары күріш, тары, бидай, мақта, жүзім өсірумен шұғылданды. Қалада жақсы су жүйесі болған.
Отырар қаласы сауда жолдарының ортасында тұрғандықтан оған басқалардың назары көп түскен. Отырарды Қайырхан басқарған әскерлер алты ай бойы моңғолдардан қорғаған. Басып алғаннан кейін жаулар қаланы түгел өртеп жіберген.
Қазір Отырар қаласының орны ғана бар.
Қаланың орналасқан жері
Халқының кәсібі
Тарихы
Отырар қаласына басқалардың назары неліктен көп түсетін?
_____________________________________________________________________
Мәтіннің мазмұны бойынша 1 сұрақ құрастырып жаз.
_____________________________________________________________________
[5]
26
ЖОБА
Балл қою кестесі
Тапсырма
Жауап
Балл
Қосымша
№
ақпарат
Арыс өзенінің жағасындаАрыс өзенінің
1
Сұрақтың
оң жағында...
мазмұнына
сәйкес баламалы,
Саудамен шұғылданған
1
2
отырықшылықпен айналысқан күріш,
қысқа және
тары, бидай, мақта, жүзім өсірумен
толық жауаптар
шұғылданды...
қабылданады.
Қайырханның әскері алты ай бойы
1
жаудан қорғаған Жаулар қаланы
толық өртеп жібергенҚазір
қаланың орны ғана бар
Отырар сауда жолының ортасында
1
тұрған қала болды Ол ірі сауда
орталығы болды
Отырар қаласының орнында қазіргі не
1
Мәтіннің
бар?Моңғолдар Отырарды неліктен
мазмұнына
басып алғысы келді деп ойлайсың? ...
сәйкес басқа да
сұрақтар
қабылданады.
Жалпы балл
5
Жазылым
3. Құрылымы қате берілген мәтіннің негізгі бөліктерін (басы, ортасы, соңы) анықтап, 1,2, 3 сандарымен белгіле. Мәтінді ретке келтіріп жаз. Мәтіннің әр бөлігіне ат қой.
Әкесі Сәкенді осы үлкен пирамиданың қасына суретке түсірді. Ежелгі египеттіктер пирамидаларды үлкен-үлкен тастардан салған екен. Оның ішіне өздерінің басшыларын жерлеген. Оларды перғауындар деп атайды. Ең үлкен пирамида Хеопс перғауынға арнап салынған. Оның биіктігі қазіргі заманғы қырық қабатты үйден де биік!
Өткен күзде Сәкен ата-анасымен бірге Египетке демалуға барды. Ол алып пирамидаларды көріп, қатты таңғалды.
1. ___________________________
2. ___________________________
3. ___________________________
[5]
27
ЖОБА
Балл қою кестесі
Тапсыр
Жауап
Балл
Қосымша ақпарат
ма №
3
1
Мәтіннің құрылымдық
бөліктерін анықтайды.
1
Мәтінді ретке келтіріп
жазады.
Білім алушының ықтимал жауабы:
Тапсырманың мазмұнына
1)
Египетке саяхат
сәйкес баламалы
2)
Алып пирамидалар
3
жауаптар қабылданады.
3)
Естелік сурет
Әр бөлікке сәйкес атауға
1 балл қойылады.
Жалпы балл
5
5. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауды өткізу ережелері
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер, плакаттар немесе карталарды) жауып қойған дұрыс.
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын алғашқы бетінде жазылған нұсқау оқылып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығы хабарланады. Білім алушыларға жұмыс барысында бір-бірімен сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі. Нұсқаулықпен таныстырып болғаннан кейін білім алушыларға тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталғанға дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтылады.
Білім алушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар (спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіледі. Олардың жұмыс уақытында бір-біріне көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.
Білім алушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына, қарындашпен сызып қою ұсынылады.
Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты білім алушылар тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген білім алушыларға көмек беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға немесе көрсетуге тыйым салынады.
Тоқсандық жиынтық бағалаудың аяқталуына 5 минут уақыт қалғандығын үнемі хабарлап отыру қажет.
Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін білім алушылардан жұмыстарын тоқтатып, қаламқарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтіну керек.
6. Модерация және балл қою
Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс үлгілерін балл қою кестесіне сәйкес тексеру қажет.
28
ЖОБА
3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР Өнер ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Сөйлеу әрекетінің Тыңдалым және айтылым
түрлері Жазылым
Оқу мақсаты 3.1.2.1 Шығарманың мазмұнын бірлесе құрастырған
жоспар бойынша немесе өз сөзімен
толықтаңдауына қарай мазмұндау сахналау
3.1.5.1 Өз ойы мен сезімін көркем-бейнелі сөздерді
қолдана отырып жеткізу
Бағалау критерийі Білім алушы
• Мәтінге жоспар құрады
• Мәтіннің мазмұнын жоспар бойынша айтады
• Сөйлеу барысында көркем сөздерді қолданады
Ойлау дағдыларының Қолдану
деңгейі
Орындау уақыты 20 минут
1-тапсырма
Мәтінді мұқият тыңда. Тапсырмаларды орында.
Қоңырау соғылды. Шымылдық ашылды. Сахнаға әнші Әміре шықты. Басында оюлы тақия, үстінде жеңіл шапан, қолында домбыра. Өзге шығушылардан оның киімі де, түрі де, жүріс-тұрысы да өзгеше еді. Ол әуелі халыққа ізет көрсетіп, басын иді. Шеті түпсіз көрінген кең залға қарады. Домбырасын күйлеп алды да, Қанапия әнін айтты.
Зал тым-тырыс болды. Әміре кісіге емес, әнге айналды. Ән салса ол өзін-өзі ұмытады, әннің әуеніне беріледі. Оның ерекше күшті, ашық даусы Еуропа тыңдаушыларын қатты таңдандырды. Әннің аяғын созып барып, домбыраны желпіндіре бітіргенде, тілдің керектігі болмады. Ән аяқталғанда, сүйсініп отырғандар қайран қалысты. Ән тым тез біткендей.
Ұйып тыңдаған халық әнші орнынан тұрып, бас игенде ғана ду қол шапалақтады. Залдан бис...бис... деген дауыстар жамырай естіліп жатты.
Мәтін кім туралы? _______________________________________________
Сұрақтардың көмегімен мәтінге жоспар құр. Кестеге жаз.
Сұрақтар
Жоспар
Сахнаға кім шықты? Ол не істеді?
1)
Тыңдаушылар қандай күйде болды?
2)
Халық әншіге қандай қошемет көрсетті?
3)
2-тапсырма
Көркем сөздерді қолданып , жоспар бойынша мәтіннің мазмұнын айт.
29
ЖОБА
Бағалау критерийі
Тапсырма
Дескриптор
Балл
№
Білім алушы
Мәтінге жоспар
мәтіннің тақырыбын анықтайды;
1
құрады
мәтіннің кіріспе бөліміне сәйкес жоспар
1
Мәтіннің мазмұнын
құрады;
жоспар бойынша
1
мәтіннің негізгі бөліміне сәйкес жоспар
1
айтады
құрады;
мәтіннің қорытынды бөліміне сәйкес
1
жоспар құрады;
мәтіннің мазмұнын жоспарға сәйкес,
1
Сөйлеу барысында
2
жүйелі баяндайды;
көркем сөздерді
сөйлеу барысында көркем сөздерді
1
қолданады
қолданады.
сөйлеу барысында тілдік нормаларды
1
сақтайды.
Жалпы балл
7
30
Өнер ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні___________________________________________________________
Бағалау критерийі
Тапсырма
Оқу жетістіктерінің деңгейі
№
Төмен
Орта
Жоғары
Мәтінге жоспар
Мәтінге жоспар құруда,
Мәтінге жоспар құрудамәтіннің
Мәтіннің мазмұнын
құрады
1-2
мәтіннің мазмұнын жоспарға
мазмұнын жоспарға сәйкес
жоспарға сәйкес жүйелі
Мәтіннің мазмұнын
сәйкес әңгімелеуде және
әңгімелеудекөркем сөздерді
баяндайды және көркем
жоспар бойынша
сөйлеу барысында көркем
қолдануда қателіктер жібереді.
сөздерді орынды
айтады
сөздерді қолдануда қиналады.
қолданады.
Сөйлеу барысында
көркем сөздерді
қолданады
31
Атақты тұлғалар ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Сөйлеу әрекетінің
Оқылым
түрлері
Жазылым
Оқу мақсаты
3.2.1.2 Шығарманы іштей саналы түрде түсініп, көз
жүгіртіп шолып түртіп алып қажетті ақпаратты
тауып белгі қойыпсын тұрғысынан бағалап оқу
3.2.2.1 Қолдануға (практикалық), бағалауға негізделген
сұрақтар қою және жауап беру
3.2.6.1 Кейіпкерлердің портретін сипаттау, оның іс-
әрекеті, мінез-құлқының өзгеру себептерін мәтіннен
дәлелдер келтіріп бағалау
3.3.2.1 Шығарма кейіпкеріне хатертегі
(кейіпкер қосу,
соңын өзгерту ...) өлең (төрт жолды)әңгіме
(оқығаны, көргені бойынша) жазу
Бағалау критерийі
Білім алушы
• Мәтінді түсініп оқиды, қажетті ақпаратты
анықтайды
• Мәтін бойынша сұрақтар құрастырады және жауап
береді
• Шығарманың кейіпкерлерін сипаттайды
• Оқығаныкөргені бойынша мәтін жазады
Ойлау дағдыларының
Қолдану
деңгейі
Орындау уақыты
20 минут
1-тапсырма
Мәтінді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.
Кедей шаруа жанұясында туған Құрманғазы жасынан домбыраға әуес болады. Ол Ұзақ күйшіден тәлім алады. Құрманғазы орындаушылық шеберлігін шыңдайды. Есейе келе Құрманғазының есімі бүкіл қазақ даласына атақты күйші ретінде тарайды.
МәтінніңҚұрманғазыныңкейіпкерібүкілтуралыөміріне білесіңәділетсіздікке?Олімқарсы? күреспен өтеді. Ол сан рет түрмеге де отырады. Құрманғазы алғашқы күйін Исатай мен Махамбеттің қазақ
хандары•Олнакімненқарсытәлімкөтерілісінеалған?Белгілеарнайды( . )
Махамбеттен Ұзақ күйшіден Исатайдан
Мәтіннің мазмұны бойынша 1 сұрақ құрастырып жаз.
__________________________________________________________________
Мәтіннің кейіпкеріне мінездеме бер.
________________________________________________________________
32
ЖОБА
2-тапсырма
Оқығанкөргенестігендеріңнің негізінде суреттегі атақты тұлғалардың біреуі туралы жаз.
Әбу Насыр әл-
Абылай хан
Тоқтар Әубәкіров
Дінмұхамед
Фараби
Құдайбергенов
Бағалау
Тапсырма
Дескриптор
Балл
критерийі
№
Білім алушы
Мәтінді түсініп
мәтіннің кейіпкерін анықтайды;
1
оқиды, қажетті
мәтіннің мазмұны бойынша сұраққа жауап
1
ақпаратты
береді;
анықтайды
мәтіннің мазмұны бойынша сұрақ қояды;
1
Мәтін бойынша
кейіпкерге мінездеме береді.
1
сұрақтар
1
құрастырады
және жауап береді
Шығарманың
кейіпкерлерін
сипаттайды
Оқығаныкөргені
оқығаныкөргенінің негізінде атақты тұлға
1
бойынша мәтін
туралы мәтін жазады;
жазады
2
кейіпкерге қатысты ақпараттарды
1
қамтиды;
жазу барысында орфографиялық
1
нормаларды сақтайды.
Жалпы балл
7
33
ЖОБА
Атақты тұлғалар ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні___________________________________________________________
Бағалау критерийі
Тапсырма
Оқу жетістіктерінің деңгейі
№
Төмен
Орта
Жоғары
Мәтінді түсініп
Мәтіннен қажетті
Мәтіннен қажетті мәліметтерді
Мәтіннен қажетті
оқиды, қажетті
1
мәліметтерді анықтауда,
анықтауда мәтіннің мазмұны
мәліметтерді анықтайды,
ақпаратты анықтайды
мәтіннің мазмұны бойынша
бойынша сұрақ
мәтіннің мазмұны бойынша
Мәтін бойынша
сұрақ қоюда, шығарманың
қоюдашығарманың кейіпкерін
сұрақ қояды және шығарма
сұрақтар құрастырады
кейіпкерін сипаттауда
сипаттауда қателіктер жібреді.
кейіпкерінің портретін
және жауап береді
қиналады.
жасайды.
Шығарманың
кейіпкерлерін
сипаттайды
Оқығаныкөргені
Оқығаны немесе көргенінің
Оқығаныкөргені бойынша
Оқығаныкөргені бойынша
бойынша мәтін
2
негізінде атақты тұлғалар
атақты тұлғалар туралы мәтін
атақты тұлғалар туралы
жазады
туралы мәтін құрастыруда
құрастырады, кейіпкерге
мәтін құрастырып жазады.
қиналады.
қатысты ақпаратты қамтуда
лексика - грамматикалық
нормаларды сақтап жазуда
қателеседі.
34
ЖОБА
3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУДЫҢ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ
1. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы оқу бағдарламасының мазмұнына сәйкес білім алушылардың оқу мақсаттарына жеткендігін тексеруге және тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға бағытталған.
Спецификация 3-сыныпта Әдебиеттік оқу пәні бойынша тоқсандық жиынтық бағалаудың мазмұны мен өткізу рәсімін сипаттайды.
2. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар
Әдебиеттік оқу оқу бағдарламасы (орта білім беру мазмұнын жаңарту аясында), Бастауыш білім беру (2-4 сыныптар).
3. 3-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
3.1 Ұзақтығы – 40 минут
Балл саны – 16 балл
Тыңдалым мен айтылым бөлек тексеріледі.
3.2 Жиынтық бағалаудың құрылымы
Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әртүрлі тапсырмалар: көп таңдауы бар, қысқа және толық жауапты қажет ететін тапсырмалар қолданылады.
Көп таңдауы бар тапсырмаларда білім алушы ұсынылған жауап нұсқаларынан дұрысын таңдайды.
Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларда білім алушы сөздер немесе сөйлемдер түрінде жауап береді.
Толық жауапты қажет ететін тапсырмалар мәтінді түсінуге, өз ойын ауызша және жазбаша түрде толық, жүйелі, түсінікті етіп жеткізуге бағытталған. Тапсырма бірнеше құрылымдық бөліктерденсұрақтардан тұруы мүмкін.
Берілген нұсқа қысқа және толық жауапты қажет ететін 3 тапсырмадан тұрады. Бірінші тапсырма тыңдалым және айтылым дағдысын, екіншісі – оқылым, үшінші тапсырма жазылым дағдысын тексеруге бағытталған.
35
ЖОБА
№
Сөйлеу әрекетінің
Ортақ тақырып
Оқу мақсаты
Тапсырманың
Тапсырма
Жалпы
түрлері
сипаттамасы
саны
балл
1
Тыңдалым және
Өнер
3.1.2.1 Шығарманың мазмұнын
Білім алушы ашық түрдегі
айтылым
Атақты тұлғалар
бірлесе құрастырған жоспар
қысқа және толық жауапты
1
6
бойынша немесе өз сөзімен
қажет ететін тапсырманы
толықтаңдауына қарай
орындайды.
мазмұндау сахналау
2
Оқылым
3.2.1.2 Шығарманы іштей саналы
Білім алушы ашық түрдегі
түрде түсініп, көз жүгіртіп
қысқа жауапты қажет ететін
1
5
шолып түртіп алып қажетті
тапсырманы орындайды.
ақпаратты тауып белгі қойыпсын
тұрғысынан бағалап оқу
3.2.6.1 Кейіпкерлердің портретін
сипаттау, оның іс-әрекеті, мінез-
құлқының өзгеру себептерін
мәтіннен дәлелдер келтіріп
бағалау
3
Жазылым
3.3.1.1 Мұғалім көмегімен
Білім алушы ашық түрдегі
оқылған шығарманы логикалық
қысқа жауапты қажет ететін
бөліктерге бөліп, әр бөлікке ат
тапсырманы орындайды.
қойып жоспар құру
1
5
3.3.2.1 Шығарма кейіпкеріне
хатертегі (кейіпкер қосу, соңын
өзгерту ...) өлең (төрт
жолды)әңгіме (оқығаны, көргені
бойынша) жазу
Жалпы балл
3
16
36
ЖОБА
4. Тапсырма үлгілері және балл қою кестесі
Әдебиеттік оқу пәнінен 3-тоқсанға арналған жиынтық бағалаудың тапсырмалары
Тыңдалым және айтылым
1. Мәтінді мұқият тыңда.
Әке-шешеден ерте айырылған Әбілхан тіршіліктің тауқыметін көп тартты. Қой соңында күндер өтті. Жұрттың баласы хат танып, сабақ оқығанда, мұның қолынан бар келгені – күйемен тас бетіне немесе сұқ саусағымен құмға сурет салу болды. Болмаса қашау, пышағын ала жүріп, тас пен ағаштан мүсін жасау.
Әбілханның ағаштан жасаған мүсіндерін көрген Түргенбай дейтін қарт ұста:
– Мынауың біз білмеген өнер екен. Сурет салуға талабың бар екен. Оқуың керек шығар, балам, - деді.
Жетім бала өзі машықтанып жүрген ісіне тұңғыш рет қолдау естіді. Бір сыныптық білімі жоқ суретшінің өмір жолы осылай басталды. Талай-талай кедергілерге жолықты. Тек атақты суретші Н. Г. Хлудов өнер үйренуге талпынған бірінші қазақ жігітін қуана қарсы алды. Бос уақытында көркем сурет өнерінің әліппесін үйретті.
Мәтін кім туралы? __________________________________________________
Ол бала күнінде немен айналысатын? Екі дұрыс ақпаратты белгіле ( ).
Тас пен құмға сурет алумен
Домбыра тартып, ән салумен
Тас пен ағаштан мүсін жасаумен
Оған өнер әліппесін үйреткен кім? Белгіле ( ).
Түргенбай ұста Суретші Н.Г. Хлудов
Берілген жоспарға сүйеніп, мәтіннің мазмұнын айт.
Жоспар:
1) Әбілханның ермегі
2) Ұстаның қолдауы
3) Өнер жолының әліппесі
[6]
37
ЖОБА
Балл қою кестесі
Тапсырма
Жауап
Балл
Қосымша ақпарат
№
Әбілхан туралыӘбілхан Қастеев
1
туралысуретші Әбілхан Қастеев
туралы
Тас пен құмға сурет алумен
1
Тас пен ағаштан мүсін жасаумен
1
1
Суретші Н.Г. Хлудов
1
Білім алушының ықтимал жауабы:
1
Мәтіннің мазмұнын
Әбілхан Қастеев ата-анасынан ерте
жоспарға сәйкес жүйелі
айрылған. Басқа балалар сабақ оқыған
баяндайды.
кезде, ол қой соңында жүріп тас пен
1
Сөйлеу барысында тілдік
құмға сурет салатын, ағаштан мүсін
жасайтын. Бір күні оның жұмысын
нормаларды сақтайды.
көрген Түргенбай ұста оған оқуы
керектігін айтады. Ол біраз
қиындықтарға жолығады. Әбілханға
сурет салуды Хлудов үйреткен.
Жалпы балл
6
Оқылым
2. Мәтінді түсініп оқы. Мәтінге сүйеніп, кестені толтыр.
Қаныштың шын есімі – Ғабдулғани. Анасы Әлима еркелетіп Ғани, Ғаныш деп атаған екен. Кейін облыстық орыс-қазақ мектебіне оқуға барғанда журналға есімі Қаныш болып жазылып кетіпті.
Қаныштың туып-өскен жері Баянауыл тауының сыртқы бөктері – Ақкелін. Қаныш бала күнінде өте момын, тұйық болып өседі. Төрт-бес жасқа келгенде асық, топай ойындарымен құмарланады. Өзеннің жағасынан әдемі жылтыр тастарды көп жинайды.
Қаныш ауыл мектебінде арабша хат танып, алғаш рет түркі әдебиетінің үлгілерімен танысады. Қаныш – қазақ халқының тұңғыш академигі, бар өмірін ел игілігі үшін жұмсаған кісі. Сондықтан оның жарқын бейнесі біз үшін аса қадірлі, аса қымбат.
Кейіпкердің
Кейіпкердің
Мінез-құлқы
Алғашқы білімі
Бала күнгі
аты-жөні
туған жері
ермегі
[5]
38
ЖОБА
Балл қою кестесі
Тапсырма
Жауап
Балл
Қосымша ақпарат
№
2
Қаныш Имантайұлы
1
Тапсырманың мазмұнына
СәтпаевҚаныш Сәтпаев
сәйкес қысқа және толық
жауаптар қабылданады.
Баянауыл тауы Ақкелін
1
Өте момын, тұйық болған
1
Арабша хат танығанараб
1
тіліарабша оқыған
Асық, топай ойнауәдемі, жылтыр
1
тастар жинау
Жалпы балл
5
Жазылым
3. Оқыған мәтіннің әр бөлігіне ат қойып, жоспар құр. Мәтінге сүйеніп, Қаныш Сәтпаев туралы 3-4 сөйлем жаз.
Жоспар:
1._______________________________________________
2. _______________________________________________
3. _______________________________________________
[5]
Балл қою кестесі
Тапсырма
Жауап
Балл
Қосымша ақпарат
№
ҒабдулғаниҚысқарған есім
1
Сұрақтың мазмұнына
сәйкес баламалы, қысқа
Бала ҚанышҚаныштың ермегі
1
және толық жауаптар
3
қабылданады.
Тұңғыш ғалымЖарқын
1
бейнеХалықтың сүйген ұлыҰлт
мақтанышы
Білім алушының ықтимал жауабы:
1
Мәтіннің негізінде
Қаныш Сәтпаев – қазақ халқының
кейіпкерге қатысты
тұңғыш академигі. Ол Баянауыл
ақпараттарды қамтып
өлкесінде туылған. Шын есімі-
жазады.
Ғабдулғани болған. Анасы еркелетіп
1
Сөйлемнің құрылымын
Қаныш деп атаған.
сақтап, қатесіз жазады.
Жалпы балл
5
39
ЖОБА
4. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауды өткізу ережелері
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер, плакаттар немесе карталарды) жауып қойған дұрыс.
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын алғашқы бетінде жазылған нұсқау оқылып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығы хабарланады. Білім алушыларға жұмыс барысында бір-бірімен сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі. Нұсқаулықпен таныстырып болғаннан кейін білім алушыларға тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталғанға дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтылады.
Білім алушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар (спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіледі. Олардың жұмыс уақытында бір-біріне көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.
Білім алушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына, қарындашпен сызып қою ұсынылады.
Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты білім алушылар тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген білім алушыларға көмек беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға немесе көрсетуге тыйым салынады.
Тоқсандық жиынтық бағалаудың аяқталуына 5 минут уақыт қалғандығын үнемі хабарлап отыру қажет.
Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін білім алушылардан жұмыстарын тоқтатып, қаламқарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтіну керек.
6. Модерация және балл қою
Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс үлгілерін балл қою кестесіне сәйкес тексеру қажет.
40
ЖОБА
4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР Су-тіршілік көзі ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Сөйлеу әрекетінің Тыңдалым және айтылым
түрлері
Оқу мақсаты 3.1.3.1 Шығармадағы кейіпкерлердің мінез-құлқы мен іс-
әрекетіне, ондағы оқиғаларға сүйеніп, сюжеттің
дамуын болжау
3.1.5.1 Өз ойы мен сезімін көркем-бейнелі сөздерді
қолдана отырып жеткізу
Бағалау критерийі Білім алушы
• Кейіпкерлердің іс-әрекетіне сүйеніп, оқиғаның
соңын болжайды
• Сөйлеу барысында көркем сөздерді қолданады
Ойлау дағдыларының Қолдану
деңгейі Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты 20 минут
1-тапсырма
Мәтінді мұқият тыңда. Тапсырмаларды орында.
Бұлақ көзі тазаланып, Мөлдір су сықылықтап күліп ақты. Тұнық судан ары-бері жүрген адамдар мен жануарлар бір сімірмей өтпейтін болды. Бұл Лай суға ұнамады. Ол Мөлдір суды лайламақ болып, өз арнасын бұрды. Мөлдір судың үстін бастыра ақты. Бірақ жер астынан қайнап шығып жатқан Мөлдір су өңін бұзбай, сол қалпында аға берді. Лай су жаман ойының іске аспағанына ыза болды.
Өзеннің бұл арнасына мен иелік етуім керек, - деп кеудесін қақты.
Онда Көлге барайық. Әділдікті сол айтсын,- деп Мөлдір су Лай суды келісімге шақырды.
Екеуі Көлге келді.
Қате пікірді белгіле ( ).
Лай суға Мөлдір судың тазалығы ұнамады.
Лай суға Мөлдір судың күліп аққаны ұнамады.
Кейіпкерлерді сипаттайтын сөздерді анықтап, сәйкестендір.
өзімшіл, қызғаншақ, күншіл
Мөлдір су
әділ, сабырлы, ақылды
Лай су
адал, таза, тұнық, көңілді
2-тапсырма
Оқиға қалай аяқталады деп ойлайсың? Кейіпкерлерді сипаттайтын көркем сөздерді қолданып, оқиғаның соңын жалғастырып айт.
41
ЖОБА
Бағалау критерийі
Тапсырма
Дескриптор
Балл
№
Білім алушы
Кейіпкерлердің іс-
қате берілген пікірді анықтайды;
1
әрекетіне сүйеніп,
кейіпкерлерді сипаттайтын сөздерді
оқиғаның соңын
анықтайды:
болжайды
1
1-кейіпкер
1
Сөйлеу барысында
2-кейіпкер
1
көркем сөздерді
берілген оқиғаға сәйкес болжам жасайды;
1
қолданады
2
оқиғаның соңын мәтінмен жүйелі
1
байланыстырып әңгімелейді;
көркем сөздерді орынды қолданады;
1
сөйлеу барысында тілдік нормаларды
1
сақтайды.
Жалпы балл
7
42
ЖОБА
Су-тіршілік көзі ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні___________________________________________________________
Бағалау критерийі
Тапсырма
Оқу жетістіктерінің деңгейі
№
Төмен
Орта
Жоғары
Кейіпкерлердің іс-
Мәтіннің соңын болжап
Кейіпкерлер мен оқиғаларға
Мәтіннің соңын болжайды
әрекетіне сүйеніп,
1-2
айтуда және сөйлеу
сүйеніп, мәтіннің соңын
және көркем сөздерді
оқиғаның соңын
барысында көркем сөздерді
болжаудаболжамды оқиғамен
орынды қолданады.
болжайды
қолдануда қиналады.
байланыстырудатілдік
Сөйлеу барысында
нормаларды сақтап сөйлеуде
көркем сөздерді
көркем сөздерді қолдануда
қолданады
қателіктер жібереді.
43
ЖОБА
Демалыс мәдениеті. Мерекелер ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Сөйлеу әрекетінің түрлері
Оқылым
Жазылым
Оқу мақсаты Бағалау критерийі
3.2.8.1 Эпизодтарды салыстыру, сюжеттің дамуындағы
өзгерістерді анықтау
3.2.6.1 Кейіпкердің портретін сипаттау, оның іс-әрекеті,
мінез-құлқының өзгеру себептерін мәтіннен
дәлелдер келтіріп тауып, бағалау
3.3.2.1 Шығарма кейіпкеріне хат ертегі (кейіпкер қосу,
соңын өзгерту...) өлең (төрт жолды) әңгіме
(оқығаны, көргені бойынша) жазу
Білім алушы
• Оқиғаның дамуы барысындағы өзгерістерді анықтайды
• Кейіпкерлердің іс-әрекетіне баға береді
• Оқығаны бойынша кейіпкерге хат жазады
Ойлау дағдыларының деңгейі
Қолдану
Орындау уақыты
20 минут
1-тапсырма
Мәтінді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.
Сейтен сымда тізіліп отырған қарлығаштарға жақындап келді. Аша таяғына жұп-жұмыр тас салды. Қарлығаштарға бағыттап тартып жіберді. Бейқам отырған құстар дүр көтерілді. Біреуі Сейтеннің аяғының астына топ ете қалды. Сүйріктей тұмсығынан қызыл қан ағып жатты.
Сейтен құсты аяп кетті. Жылап жібере жаздады. Ұстазының құстар туралы айтқан әңгімесін есіне түсірді. Өзінің істеген ісіне қатты өкінді. Кенет тістенді де, аша таяғын ортасынан қақ бөлді.
Мәтіннің әр бөлігінде қандай оқиға сипатталған? Әр бөлікке тақырып қойып, жоспар құр.
1-бөлік 2-бөлік
Кейіпкердің жағымды және жағымсыз іс-әрекеттерін жаз.
Жағымды әрекеті
Жағымсыз әрекеті
Сейтен аша таяғын неліктен сындырып тастады? Мәтіннен сұрақтың жауабы болатын сөйлемді тауып, қоршап сыз.
2-тапсырма
Сейтен қандай бала деп ойлайсың? Егер Сейтенмен кездессең , оған не айтар едің? Оның жасаған іс-әрекеттері туралы ойыңды білдіріп, Сейтенге хат жаз.
44
ЖОБА
Бағалау
Тапсырма
Дескриптор
Балл
критерийі
№
Білім алушы
Оқиғаның дамуы
мәтін бөліктеріне сәйкес жоспар құрады:
барысындағы
1-бөлік
1
өзгерістерді
2-бөлік
1
анықтайды
1
кейіпкердің жағымды әрекетін атайды;
1
Кейіпкерлердің іс-
кейіпкердің жағымсыз әрекетін
1
әрекетіне баға
анықтайды;
береді
кейіпкердің іс-әрекетінің өзгеру себебін
1
түсіндіреді;
Оқығаны бойынша
хаттың құрылымын сақтап жазады;
1
кейіпкердің іс-әрекетіне қатысты
1
кейіпкерге хат
2
көзқарасын білдіреді;
жазады
ойын жүйелі жеткізеді;
1
жазу барысында грамматикалық
1
нормаларды сақтайды.
Жалпы балл
9
45
ЖОБА
Демалыс мәдениеті. Мерекелер ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні___________________________________________________________
Бағалау критерийі
Тапсырма
Оқу жетістіктерінің деңгейі
№
Төмен
Орта
Жоғары
Оқиғаның дамуы
Мәтіндегі оқиғалардың
Мәтіндегі оқиғалардың өзгерісін
Мәтіндегі оқиғалардың
барысындағы
1
өзгерісін анықтауда және
анықтауда кейіпкерлердің іс-
өзгерісін анықтайды және
өзгерістерді
кейіпкерлердің іс-әрекетін
әрекетін бағалауда қателеседі.
кейіпкерлердің іс-әрекетіне
анықтайды
бағалауда қиналады.
қатысты көзқарасын
Кейіпкерлердің іс-
білдіреді.
әрекетіне баға береді
Оқыған мәтіннің кейіпкеріне
Оқыған мәтіннің кейіпкеріне хат
Оқыған мәтіннің
хат жазуда қиналады.
жазады, хаттың құрылымын
кейіпкеріне оқиғаға
Оқығаны бойынша
2
сақтауда кейіпкердің іс-әрекетіне
қатысты өз көзқарасын
кейіпкерге хат жазады
қатысты көзқарасын білдіруде
білдіріп, хат жазады.
қателіктер жібереді.
46
ЖОБА
4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУДЫҢ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ
1. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы оқу бағдарламасының мазмұнына сәйкес білім алушылардың оқу мақсаттарына жеткендігін тексеруге және тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға бағытталған.
Спецификация 3-сыныпта Әдебиеттік оқу пәні бойынша тоқсандық жиынтық бағалаудың мазмұны мен өткізу рәсімін сипаттайды.
2. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар
Әдебиеттік оқу оқу бағдарламасы (орта білім беру мазмұнын жаңарту аясында), Бастауыш білім беру (2-4 сыныптар).
3. 4 - тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
3.1 Ұзақтығы – 40 минут Балл саны – 16 балл
Тыңдалым мен айтылым бөлек жүргізіледі.
3.2 Жиынтық бағалаудың құрылымы
Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әртүрлі тапсырмалар: көп таңдауы бар, қысқа және толық жауапты қажет ететін тапсырмалар қолданылады.
Көп таңдауы бар тапсырмаларда білім алушы ұсынылған жауап нұсқаларынан дұрысын таңдайды.
Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларда білім алушы сөздер немесе сөйлемдер түрінде жауап береді.
Толық жауапты қажет ететін тапсырмалар мәтінді түсінуге, өз ойын ауызша және жазбаша түрде толық, жүйелі, түсінікті етіп жеткізуге бағытталған. Тапсырма бірнеше құрылымдық бөліктерденсұрақтардан тұруы мүмкін.
Берілген нұсқа қысқа және толық жауапты қажет ететін 3 тапсырмадан тұрады. Бірінші тапсырма тыңдалым және айтылым дағдысын, екіншісі – оқылым, үшінші тапсырма жазылым дағдысын тексеруге бағытталған.
47
ЖОБА
№
Сөйлеу
Ортақ
Оқу мақсаты
Тапсырманың
Тапсырма
Жалпы
әрекетінің
тақырып
сипаттамасы
саны
балл
түрлері
1
Тыңдалым және
Су-тіршілік көзі
3.1.2.1 Шығарманың мазмұнын
Білім алушы ашық түрдегі
айтылым
бірлесе құрастырған жоспар бойынша
қысқа және толық
1
6
Демалыс
немесе өз сөзімен толықтаңдауына
жауапты қажет ететін
мәдениеті.
қарай мазмұндау сахналау
тапсырманы орындайды.
Мерекелер
3.1.4.1 Сөйлеу барысында мақал-
мәтелдерді нақыл сөздерді, вербалды
емес тілдік құралдарды қолдану
3.1.5.1 Өз ойы мен сезімін көркем-
бейнелі сөздерді қолдана отырып
жеткізу
2
Оқылым
3.2.3.1 Шығарманың тақырыбын
Білім алушы ашық түрдегі
анықтау және негізгі ойды білдіріп
қысқа
жауапты
қажет
тұрған мәтін бөлігінсөйлемді анықтау
ететін
тапсырманы
1
5
3.2.2.1 Қолдануға (практикалық),
орындайды.
бағалауға негізделген сұрақтар қою
және жауап беру
3.2.6.1 Кейіпкердің портретін
сипаттау, оның іс-әрекеті, мінез-
құлқының өзгеру себептерін мәтіннен
дәлелдер келтіріп тауып, бағалау
3
Жазылым
3.3.2.1 Шығарма кейіпкеріне хат
Білім алушы ашық түрдегі
ертегі (кейіпкер қосу, соңын
толық
жауапты
қажет
өзгерту...) өлең (төрт жолды) әңгіме
ететін
тапсырманы
1
5
(оқығаны, көргені бойынша) жазу
орындайды.
Жалпы балл
3
16
48
ЖОБА
4. Тапсырма үлгілері және балл қою кестесі
Әдебиеттік оқу пәнінен 4-тоқсанға арналған жиынтық бағалаудың тапсырмалары
Тыңдалым және айтылым
Тапсырма
1. Мәтінді мұқият тыңда. Тапсырмаларды орында.
Бір бұлақтың басында үш жолаушы кез болыпты. Бұлақ бір тастақ жерден шыққан, суы мұздай салқын, таза екен. Бұлақтың басында жатқан үлкен таста:
– Ей, жолаушы, болсаң осы таза бұлақтай бол!, - деген жазу бар екен.
Жолаушылар бұлақтан су ішеді. Сонда тастағы жазуға көзі түскен бір жолаушы:
– Бұл бұлақ күні-түні тынбай ағады. Бара-бара оған басқа бұлақтар қосылып, үлкен өзен болады. Бұл жазудан мынадай ғибрат алуға болады. Сен де ешқашан жалқауланып, тоқталып қалма. Сонда мұратыңа жетесің дегені деп түсінемін, – дейді.
Екінші жолаушы тұрып:
– Бұл бұлақ кімді болса да ыстықтағанда салқындатып, рақаттандырады. Сусағанның шөлін қандырады. Онысы үшін ешкімнен ақы дәметпейді. Олай болса, бұл біреуге жақсылық етсең, оны ешкімге міндет етпе дегені болар, – дейді.
Жолаушының үшіншісі – жас жігіт үндемей тұрады. Жолдастары: Сен не ойлайсың? - деп сұрайды.
– Меніңше, адамдар бұл бұлаққа күні-түні тынбай ағып, тазаланып тұрғаны үшін ынтық болады. Ал тастағы жазуды: көңіліңді, бойыңды осы бұлақтай таза сақта дегені деп түсінемін,- деп жауап беріпті.
Жолаушылардың бұлақ туралы айтқан пікірлерін тауып, сәйкестендір.
Біреуге жақсылық етсең, оны ешкімге міндет
етпе.
Бірінші жолаушы
Көңіліңді, бойыңды осы бұлақтай таза сақта.
Үшінші жолаушы
Ешқашан жалқауланып, тоқтап қалма. Сонда
мұратыңа жетесің.
Сен қай жолаушының пікіріне қосыласың? Неліктен? Мақал-мәтелдерді, көркем сөздерді қолданып сөйле.
[6]
49
ЖОБА
Балл қою кестесі
Тапсырма
Жауап
Балл
Қосымша ақпарат
№
1
Әр дұрыс сәйкестікке 1
балл қойылады.
1
1
Білім алушының ықтимал жауабы:
1
Сұраққа сәйкес дәлелді
Мен үш жолаушының да пікіріне
пікір айтады.
қосыламын. Себебі адамдар
1
Өз ойын жүйелі жеткізеді.
еңбекқор болса, мөлдір бұлақ сияқты
басқаларға жақсылық жасай білсе,
1
Сөйлеу барысында мақал-
көңілі қардай таза болса, оған бәрі де
ынтық болады деп ойлаймын.
мәтелдерді, көркем
сөздерді қолданады.
1
Сөйлеу барысында тілдік
нормаларды сақтайды.
Жалпы балл
6
Оқылым
2. Мәтінді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.
Үш бала орманға барды. Орманда жеміс-жидектер, құстар көп. Олар қыдырып жүріп, күннің қалай өткенін байқамай қалды. Енді үйлеріне қайтып келе жатыр. Ата-анасына не деп айтарын білмей, қорқып келеді.
– Үйдегілерге не дейміз? – деді балалардың бірі.
Олар жол бойына тұра қалып, ақылдаса бастады. Өтірік айту мен шындықты айтудың қайсысы оңайырақ?
– Мен орманда қасқырдан тығылып отырдым деп айтамын. Сонда әкем маған ұрыспайды, – деді бірінші бала.
– Мен жолда атамды кездестірдім деймін. Сонда анам ашуланбайды, –деді екіншісі.
– Ал мен шынымды айтамын, – деді үшінші бала. –Шындықты айту оңайырақ, себебі ештеңе ойлап табудың керегі жоқ.
(В.А. Осеевадан аударылып, бейімделген)
Балалар қандай сұраққа жауап іздеді? _______________________________________
Оған не әсер етті? ________________________________________________________
Мәтінге ат қой. __________________________________________________________
Мәтіндегі негізгі ойды білдіріп тұрған сөйлемді тауып, қоршап сыз.
Мәтін бойынша неліктен? сөзін қатыстырып, 1 сұрақ құрастырып жаз.
_______________________________________________________________________
[5]
50
ЖОБА
Балл қою кестесі
Тапсырма
Жауап
Балл
Қосымша ақпарат
№
Өтірік айту мен шындықты
1
айтудың қайсысы оңайырақ?
2
Себебі олар күні бойы орманда
1
Сұрақтың мазмұнына сәйкес
жүрдіАта-аналарына ескертпей
баламалы, қысқа және толық
орманға бардыҮйге кеш қайтты...
жауаптар қабылданады.
Қайсысы оңайырақ? Не оңай?
1
Мәтіннің мазмұнына сәйкес
баламалы тақырыптар да
қабылданады.
Шындықты айту оңайырақ, себебі
1
ештеңе ойлап табудың керегі жоқ.
Сен кімнің пікірімен келісесің?
1
Бағалауға негізделген басқа
Неліктен?Балалар неліктен өтірік
сұрақтар да қабылданады.
айтқысы келді?
Жалпы балл
5
Жазылым
3. Мәтін кейіпкерлерінің қайсысының пікірін қолдайсың? Неліктен? Өз көзқарасыңды білдіріп, кейіпкерге хат жаз.
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
[5]
51
ЖОБА
Балл қою кестесі
Тапсырма
Жауап
Балл
Қосымша ақпарат
№
3
Білім алушының ықтимал жауабы:
1
Хаттың құрылымын сақтап
Сәлем, балалар! Сендер туралы
жазады.
мәтінді оқып шықтым. Мен соңғы
1
Кейіпкерлердің мінез -
баланың айтқан пікірімен қосыламын.
Расында да шындықты айту оңай.
құлқына, іс-әрекетіне
Өтіріктің соңы жақсылыққа
қатысты көзқарасын
апармайды. Сондықтан да ата-
білдіреді.
аналарыңа шындарыңды айтуларың
1
Кейіпкердің іс-әрекетіне
керек.
Сәлеммен ...
баға береді.
ІІ нұсқа.
1
Сөз орамдары мен
Сәлем, балақай! Сенің айтқан сөзіңді
оқып, қуанып қалдым. Сен өте адал
сөйлемдерді мағынасына
бала екенсің. Өте дұрыс айтасың. Басқа
сәйкес қолданады.
балалар сенен үлгі алуы керек.
1
Грамматикалық нормаларды
Әрқашан осы адалдығыңды сақтай біл.
сақтайды.
Сәлеммен досың ...
Жалпы балл
5
5. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауды өткізу ережелері
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер, плакаттар немесе карталарды) жауып қойған дұрыс.
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын алғашқы бетінде жазылған нұсқау оқылып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығы хабарланады. Білім алушыларға жұмыс барысында бір-бірімен сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі. Нұсқаулықпен таныстырып болғаннан кейін білім алушыларға тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталғанға дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтылады.
Білім алушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар (спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіледі. Олардың жұмыс уақытында бір-біріне көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.
Білім алушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына, қарындашпен сызып қою ұсынылады.
Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты білім алушылар тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген білім алушыларға көмек беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға немесе көрсетуге тыйым салынады.
Тоқсандық жиынтық бағалаудың аяқталуына 5 минут уақыт қалғандығын үнемі хабарлап отыру қажет.
Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін білім алушылардан жұмыстарын тоқтатып, қаламқарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтіну керек.
6. Модерация және балл қою
Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс үлгілерін балл қою кестесіне сәйкес тексеру қажет.
52